Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 95: Câu phủ định - Lê Thị Hằng

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CƠ VỀ DỰ GIỜ HỌC TỐT MƠN NGỮ VĂN LỚP 8A1GIÁO VIÊN: LÊ THỊ HẰNGBài cũ:Câu trần thuật là gì? Lấy ví dụ về câu trần thuật?Trả lời: Câu trần thuật khơng cĩ đặc điểm hình thức của các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán; Thường dùng để kể, thơng báo, nhận định, miêu tả. Ngồi ra câu trần thuật cịn dùng để yêu cầu, đề nghị hay bộc lộ tình cảm, cảm xúc. Khi viết, câu trần thuật thường kết thúc bằng dấu chấm, nhưng đơi khi nĩ cĩ thể kết thúc bằng dấu chấm than hoặc dấu chấm lửng. Đây là kiểu câu cơ bản và được dùng phổ biến nhất trong giao tiếp Vd: Nam đang học bài.CÂU PHỦ ĐỊNH CÂU PHỦ ĐỊNHI.TÌM HIỂU CHUNG.1. Đặc điểm hình thức và chức năng Ví dụ 1 : a. Nam đi Huế. b. Nam không đi Huế. c. Nam chưa đi Huế. d. Nam chẳng đi Huế. CÂU PHỦ ĐỊNHI. Đặc điểm hình thức và chức năng Ví dụ 2 : - Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn. - Đâu có ! CÂU PHỦ ĐỊNHI. Đặc điểm hình thức và chức năng Ví dụ : Nam không đi Huế. Không phải, nó . . . Đâu có ! Phủ định miêu tả.Phủ định bác bỏ. Những đặc điểm hình thức và chức năng câu phủ định ? Câu phủ định là câu : Có những từ ngữ phủ định như: không, chẳng, chả, chưa, không phải (là), đâu có phải (là), đâu (có), . . . Dùng để thông báo, xác nhận không có sự việcsự vật, tính chất, quan hệ nào đó ( phủ định miêu tả ).- Phản bác một ý kiến, nhận định ( phủ định bácbỏ).BÀI TẬP NHANHEm hãy tìm từ ngữ phủ định trong đoạn trích sauChúng ta có nhiều nhà cao tầng, nhưng lại ít nhiệt tình; mua nhiều thứ, nhưng chẳng dùng đến chúng.Chúng ta có thể bay lên mặttrăng, nhưng lại lười không rẽ sang thăm nhà hàng xóm.Nghịch lý cuộc đờiEm hãy đặt câu phủ định:-Câu phủ định dùng đẻ bác bỏCÂU PHỦ ĐỊNHI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập1/53 b. Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu !  Phản bác lại suy nghĩ của lão Hạc.c. Không, chúng con không đói nữa đâu. Phản bác lại điều chị Dậu đang nghĩ, lo lắng.Những câu phủ định bác bỏ là:Bài tập 2:a.Câu chuyện cĩ lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song khơng phải là khơng cĩ ý nghĩa?b.Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, khơng ai khơng từng ăn trong Tết trung thu, ăn nĩ như ăn cả mùa thu vào lịng dạ.c.Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng cĩ một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chúm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp mĩn sấu dầm bán trước cổng trường.→Tất cả ba câu trên đều là câu phủ định →Câu a và b từ phủ định kết hợp với một từ phủ định khác; Câu c từ phủ định kết hợp với một từ nghi vấn.→Ý nghĩa cả câu là khẳng định chứ khơng phải là phủ định nữaBài tập 2:Những câu khơng cĩ từ phủ định mà cĩ ý nghĩa tương đương với những câu trên:a.Câu chuyện cĩ lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đương, song cĩ ý nghĩa.b.Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, ai cũng từng ăn Tết trung thu, ăn nĩ như ăn cả mùa thu vào lịng vào dạ.c.Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai cũng cĩ một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp mĩn sấu dầm bán trước cổng trường. Nếu xét tình huống câu chuyện thì câu văncủa Tô Hoài rất phù hợp,vì vậy không nên viết lại. Bài tập 3 Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. chưa dậy được có nghĩa là sau đó có thểdậy được ( phủ định tương đối ). không dậy được nữa có nghĩa là vĩnh viễn không dậy được ( phủ định tuyệt đối ).Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp( bỏ từ nữa).Bài tập 4:Các câu sau cĩ phải là câu phủ định khơng? Những câu này dùng để làm gì? Đặt những câu cĩ ý nghĩa tương đương?a.Đẹp gì mà đẹp!b.Làm gì cĩ chuyện đĩ!c.Bài thơ này mà hay à?d.Cụ tưởng tơi sung sướng hơn chăng?Bài tập 4: Trả lờiCác câu đã cho trong bài tập 4 khơng phải là câu phủ định, vì khơng cĩ từ ngữ phủ định, nhưng cũng được dùng để biểu thị ý phủ định. Phủ định bác bỏ lại ý kiến đĩ.-Đẹp gì mà đẹp!  dùng để phản bác ý kiến khẳng định.-Làm gì cĩ chuyện đĩ!  Dùng để phản bác tính chân thực của một thơng báo hay một nhận định, đáng giá-Bài thơ này mà hay à!  Là một câu nghi vấn dùng để phản bác lại một ý kiến khẳng định một bài thơ nào đĩ hay.-Cụ tưởng tơi sung sướng hơn chăng?  Là một câu nghi vấn mà ơng giáo dùng để phản bác điều mà ơng giáo cho là lão Hạc đang nghĩ: ơng giáo sung sướng hơn Lão HạcLưu ý:Bài tập 2 và bài tập 4 giúp ta hiểu: cĩ những câu phủ định khơng biểu thị ý phủ định (Bài tập 2) và cĩ những câu khơng phải là câu phủ định, nhưng cĩ ý nghĩa phủ định (Bài tập 4)6/54 Viết đoạn đối thoạingắn, có dùng câu phủ định miêu tả và câu phủđịnh bác bỏ.6/54 Đào tình cờ gặp Lan, vôi kêu : Lâu quá, tớ không thấy cậu ! Lan cười : Làm gì có chuyện đó ! Thật mà ! Lan vẫn cười : Ngày nào tớ chẳng gặp cậu ở căntin. Cậu có thèm để ý đếnai đâu. Đào tình cờ gặp Lan, vội kêu : Lâu quá, tớ không thấy cậu ! Lan cười : Làm gì có chuyện đó ! Thật mà ! Lan vẫn cười : Ngày nào tớ chẳng gặp cậu ở căntin. Cậu có thèm để ý đếnai đâu. CÂU PHỦ ĐỊNHI. Đặc điểm hình thức và chức năngII. Luyện tập bài tập 5 HS hoàn tất ở nhà. Học bài. Soạn bài.