Bài giảng Ngữ văn lớp 9: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Phạm Tiến Duật

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù tiÕt häc !Ng­êi thùc hiÖn: Đoµn thÞ Th¸i – GV Tr­êng THCS T­¬ng GiangSù xuÊt hiÖn cña Ph¹m TiÕn DuËt víi gi¶i nhÊt cuéc thi th¬ b¸o Văn nghÖ (1969 – 1970) ®· t¹o ®µ cho sù khëi s¾c cña th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Mü. ¤ng ®­îc coi lµ nhµ th¬ mÆc ¸o lÝnh tiªu biÓu cho mét thêi oanh liÖt Không có kính không phải vì xe không có kínhBom giật bom rung kính vỡ đi rồiUng dung buồng lái ta ngồi,Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắngNhìn thấy con đường chạy thẳng vào timThấy sao trời và đột ngột cánh chimNhư sa như ùa vào buồng lái.Không có kính, ừ thì có bụi,Bụi phun tóc trắng như người giàChưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốcNhìn nhau mặt lấm cười ha ha.Không có kính, ừ thì ướt áoMưa tuôn mưa xối như ngoài trờiChưa cần thay, lái trăm cây số nữaMưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.Những chiếc xe từ trong bom rơiĐã về đây họp thành tiểu độiGặp bè bạn suốt dọc đường đi tớiBắt tay qua cửa kính vỡ rồi.Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trờiChung bát đũa nghĩa là gia đình đấyVõng mắc chông chênh đường xe chạyLại đi, lại đi trời xanh thêm.Không có kính, rồi xe không có đèn,Không có mui xe, thùng xe có xước,Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:Chỉ cần trong xe có một trái tim.Bài thơ về tiểu đội xe không kính ( Phạm Tiến Duật)Tôi phải thêm “ Bài thơ về”, để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ, chứ không phải một khúc văn xuôi. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung. (Tác giả nói về tác phẩm.)Không có kính không phải vì xe không có kínhBom giật bom rung kính vỡ đi rồiUng dung buồng lái ta ngồi,Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắngNhìn thấy con đường chạy thẳng vào timThấy sao trời và đột ngột cánh chimNhư sa như ùa vào buồng lái.Không có kính, ừ thì có bụi,Bụi phun tóc trắng như người giàChưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốcNhìn nhau mặt lấm cười ha ha.Không có kính, ừ thì ướt áoMưa tuôn mưa xối như ngoài trờiChưa cần thay, lái trăm cây số nữaMưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.Những chiếc xe từ trong bom rơiĐã về đây họp thành tiểu độiGặp bè bạn suốt dọc đường đi tớiBắt tay qua cửa kính vỡ rồi.Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trờiChung bát đũa nghĩa là gia đình đấyVõng mắc chông chênh đường xe chạyLại đi, lại đi trời xanh thêm.Không có kính, rồi xe không có đèn,Không có mui xe, thùng xe có xước,Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:Chỉ cần trong xe có một trái tim.Bài thơ về tiểu đội xe không kính ( Phạm Tiến Duật)Không có kính không phải vì xe không có kínhBom giật bom rung kính vỡ đi rồi...Không có kính rồi xe không có đènKhông có mui xe thùng xe có xước Những chiếc xe đầy thương tích,biến dạng Phản ánh hiện thực cuộc chiến tranh tàn khốc, ác liệt. “Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy... Một vài cái thùng xăng hoặc thành ôtô méo mó, han gỉ nằm trong đất .” (Lê Minh Khuê)Ung dung buồng lái ta ngồi,Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắngNhìn thấy con đường chạy thẳng vào timThấy sao trời đột ngột cánh chimNhư sa như ùa vào buồng lái Phong thái đường hoàng, tư thế chủ động, hiên ngangĐiệp từ, nhịp thơ 2/2/2Điệp từ,so sánhCấu trúc lặp lại, giọng điệu thản nhiên, ngang tàng, hóm hỉnh, trẻ trung, tinh nghịch.Thái độ bất chấp khó khăn, tinh thần lạc quan, dũng cảm, chiến thắng hoàn cảnh.Không có kính, ừ thì có bụiBụi phun tóc trắng như người giàChưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốcNhìn nhau mặt lấm cười ha haKhông có kính, ừ thì ướt áoMưa tuôn mưa xối như ngoài trờiChưa cần thay, lái trăm cây số nữaMưa ngừng gió lùa khô mau thôiNhững chiếc xe từ trong bom rơiĐã về đây họp thành tiểu độiGặp bè bạn suốt dọc đường đi tớiBắt tay qua cửa kính vỡ rồi.Bếp Hoàng cầm ta dựng giữa trờiChung bát đũa nghĩa là gia đình đấyVõng mắc chông chênh đường xe chạyLại đi, lại đi trời xanh thêm. sôi nổi, thắm thiếtYêu thương, gắn bó, sẻ chiaNhững chiếc xe từ trong bom rơiĐã về đây họp thành tiểu độiGặp bè bạn suốt dọc đường đi tớiBắt tay qua cửa kính vỡ rồi.Bếp Hoàng cầm ta dựng giữa trờiChung bát đũa nghĩa là gia đình đấyVõng mắc chông chênh đường xe chạyLại đi, lại đi trời xanh thêm. Tình đồng chí, đồng đội sâu sắc, thắm thiết.Đoạn thơ cho ta hiểu tình cảm gì của những người lính?Không có kính, rồi xe không có đènKhông có mui xe, thùng xe có xước,Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:Chỉ cần trong xe có một trái timPhép đối lập, liệt kê tăng cấp,hình ảnh hoán dụÝ chí sắt đá,quyết tâm cao độ và tình yêu nước thiết thaBài thơ về tiểu đội xe không kínhHình ảnh những chiếc xe không kínhHình ảnh người chiến sĩ lái xeTư thế ung dung,hiênngangThái độ bất chấp khókhăn, tinhthần dũng cảmTình đồng chí, đồng đội thắm thiết,sôinổiÝ chí quyết tâm giải phóngmiền NamNghệ thuật:- Tứ thơ: bắt nguồn từ những chiếc xe không kính trần trụi.- Giọng điệu: sôi nổi, trẻ trung, tinh nghịch...- Ngôn ngữ thơ: mộc mạc, giản dị như lời nói thường. Hình ảnh thơ: rất hiện thực, mới lạ, độc đáo. Biện pháp nghệ thuật: điệp từ ngữ, so sánh, hoán dụ...So sánh hình ảnh người lính trong thời kì chống Pháp và chống Mĩ qua hai bài :“Đồng chí”của Chính Hữu và “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật?Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!