Bài giảng Ngữ văn - Tiết 26 - Bài 7: Bánh trôi nước

Tuần 7 – Bài 7 Tiết 25 – Văn bản: 1.Tác giả: Bản thân: Thông minh, có tài làm thơ, tài ứng đối nhanh I/ Tìm hiểu chung: Hồ Xuân Hương (?-?) Cuộc đời: Gặp nhiều bất hạnh về tình duyên Sự nghiệp: khoảng 50 bài thơ chữ Nôm và một tập thơ chư Hán “Lưu Hương kí. Phong cách thơ: Trữ tình thì tê tái. Trào phúng thì sắc nhọn, sâu cay. Giá trị thơ: giàu giá trị hiện thực và nhân đạo. => Bà chúa thơ Nôm - Quê:Xã Quỳnh Đôi-Huyện Quỳnh Lưu-Nghệ An Tiết 26-Bài 7:Bánh trôi nước I/ Tìm hiểu chung: 1.Tác giả: 2/ Tác phẩm - Đọc:Giọng nhẹ nhàng,tình cảm,tự hào,khẳng định,ngợi ca Thân em vừa trắng / lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm / với nước non Rắn nát / mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ / tấm lòng son - Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt. Th¬ vÞnh vËt : VÞnh c¸i qu¹t VÞnh qu¶ mÝt - VÞnh con èc nhåi -VÞnh ®¸nh ®u  T¶, kÓ vÒ ®èi t­îng ®­îc vÞnh. => Ký th¸c t©m t×nh - Đề tài: Tiết 26_Văn bản Vịnh vật Bánh trôi nước II. Phân tích 1. Hình ảnh chiếc bánh trôi nước Thân em vừa trắng lại vừa tròn 	 - Hình dáng , màu sắc: => Tròn trịa,xinh xắn,tinh khiết - Luộc bánh: Bảy nổi ba chìm với nước non =>bánh sống chìm, bánh chín nổi trong nước sôi. - Làm bánh: Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn => pha nhào bột, nặn bánh khéo “rắn”, vụng “nát” tuỳ kinh nghiệm của người làm bánh. Vẻ đẹp bên ngoài có thể thay đổi. - Chất lượng : Mà em vẫn giữ tấm lòng son =>Bánh chín nhân đường phên đỏ tươi,không chảy nước,ngon ngọt => Quá trình làm bánh được miêu tả cụ thể, sinh động => Thể hiện tình yêu tha thiết với món ăn bình dị, dân dã nhưng mang đậm bản sắc dân tộc 2. Hình ảnh người phụ nữ Thân em vừa trắng lại vừa tròn Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Bảy nổi ba chìm với nước non + Vẻ đẹp về hình thể ( Thành ngữ đảo ) (mô típ quen thuộc,điệp ngữ,tính từ ) + Cuộc đời => Đẹp,xinh,đầy đặn,phúc hậu => Chìm nổi,lênh đênh,phụ thuộc vào người khác +Phẩm chất: - Mà em vẫn giữ tấm lòng son (cặp quan hệ từ, hình ảnh ẩn dụ ) =>Son sắt, thủy chung, tình nghĩa => Thể hiện sự trân trọng, cảm thông, chia sẻ với người phụ nữ xưa Tố cáo xã hội phong kiến III/ Tổng kết: 1/ Nội dung nào sau đây được nói đến trong bài “Bánh trôi nước” ? A. Thể hiện tình yêu đối với món ăn mang đậm bản sắc của dân tộc B. Cảm thương cho số phận khổ đau của người phụ nữ xưa. C. Trân trọng, ca ngợi phẩm chất thủy chung, son sắt, kiên trinh củangười phụ nữ D. Cả 3 ý trên 2/ Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ là ? A. Ngôn ngữ thơ bình dị, đa nghĩa. B. Hình ảnh ẩn dụ, môtip quen thuộc. C. Sử dụng thành công và sáng tạo thành ngữ dân gian, quan hệ từ. D. Tất cả các ý trên Đáp án đúng: D Đáp án đúng: D Tiết 26 Hướng dẫn đọc thêm: SAU PHÚT CHIA Li ( Trích Chinh phụ ngâm) Chµng th× ®i câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, tr¶i ngµn nói xanh. Chèn Hµm D­¬ng chµng cßn ng¶nh l¹i BÕn Tiªu T­¬ng thiÕp h·y tr«ng sang BÕn Tiªu T­¬ng c¸ch Hµm D­¬ng C©y Hµm D­¬ng c¸ch Tiªu T­¬ng mÊy trïng. Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?... I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả - Tác phẩm - Đặng Trần Côn người làng Nhân Mục sống vào khoảng nữa đầu thế kỉ XVIII. - Đoàn Thị Điểm ( 1705 _ 1748) người phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm,huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc nay huyện Yên Mĩ tỉnh Hưng Yên. 2. Tác phẩm :Cả nguyên tác và bản diễn nôm đều là kiệt tác trong lịch sử VHVN - Thể thơ : Song thất lục bát( Hai câu 7 tiếp đến hai câu 6-8 ) - Đọc – Chú thích Chµng th× ®i / câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ / buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo / ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, / tr¶i ngµn nói xanh. Chèn Hµm D­¬ng / chµng cßn ng¶nh l¹i BÕn Tiªu T­¬ng / thiÕp h·y tr«ng sang BÕn Tiªu T­¬ng / c¸ch Hµm D­¬ng C©y Hµm D­¬ng / c¸ch Tiªu T­¬ng mÊy trïng. Cïng tr«ng l¹i / mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh / nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u / xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp / ai sÇu h¬n ai?... Sau phót chia li C¸ch ®äc: ChËm, nhÑ nhµng, buån, ng¾t nhÞp ®óng (3/4; 3/2/2) Chµng th× ®i câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, tr¶i ngµn nói xanh. Chèn Hµm D­¬ng chµng cßn ng¶nh l¹i BÕn Tiªu T­¬ng thiÕp h·y tr«ng sang BÕn Tiªu T­¬ng c¸ch Hµm D­¬ng C©y Hµm D­¬ng c¸ch Tiªu T­¬ng mÊy trïng. Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?... Sau phót chia li Nçi trèng tr¶i cña lßng ng­êi tr­íc cuéc chia li phò phµng Nçi xãt xa v× c¸ch trë nói s«ng Nçi sÇu th­¬ng tr­íc c¶nh vËt I. T×m hiÓu chung v¨n b¶n II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Khóc ng©m 1 Chµng th× ®i câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, tr¶i ngµn nói xanh. ThiÕp Chµng - X­ng h«: chµng – thiÕp câi xa m­a giã buång cò chiÕu ch¨n Nh©n vËt tr÷ t×nh trong ®o¹n trÝch x­ng h« nh­ thÕ nµo?  t×nh c¶m ®»m th¾m, h¹nh phóc. H×nh ¶nh ®èi lËp: Chµng th× ®i Câi xa m­a giã (l¹nh lÏo) >< tr«ng sang  Gîi t©m tr¹ng l­u luyÕn §iÖp ng÷, ®¶o ng÷: 2 ®Þa danh  ThÓ hiÖn t©m tr¹ng buån triÒn miªn, kh«ng gian xa c¸ch cña ng­êi ®i kÎ ë. ng¶nh l¹i tr«ng sang Hµm D­¬ng Tiªu T­¬ng Tiªu T­¬ng Hµm D­¬ng NghÖ thuËt ®ã cã ý nghÜa g× trong viÖc gîi t¶ nçi sÇu chia li? Nçi sÇu chia li trong ®é t¨ng tiÕn, nçi nhí chÊt chøa, kÐo dµi, nçi xãt xa, nghÞch lÝ I. T×m hiÓu chung v¨n b¶n II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n Khóc ng©m 1 Khóc ng©m 2 Khóc ng©m 3 Cïng tr«ng l¹i / mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh / nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u / xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp / ai sÇu h¬n ai?... Cïng cïng xanh xanh Ngµn d©u ngµn d©u ThÊy thÊy §iÖp tõ vßng trßn Tõ l¸y  Kh«ng gian réng lín, tr¶i dµi mét mµu xanh ®¬n ®iÖu.  Buån, v« väng - C©u hái tu tõ, ®éng tõ tr¹ng th¸i: sÇu  nçi buån li biÖt ®óc kÕt thµnh khèi sÇu, nói sÇu, nÆng trÜu t©m hån ng­êi chinh phô. I. T×m hiÓu chung v¨n b¶n II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n IIi. Tæng kÕt – Ghi nhí: SGK Néi dung: §o¹n ng©m khóc cho ta thÊy: Nçi sÇu chia li cña ng­êi chinh phô sau lóc tiÔn ®­a chång ra trËn  tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa, thÓ hiÖn khao kh¸t h¹nh phóc løa ®«i cña ng­êi phô n÷. 2. NghÖ thuËt: Th¬ giµu nh¹c ®iÖu, nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ., h×nh ¶nh ­íc lÖ.