Bài giảng Ngữ văn: “Truyện Kiều” của Nguyễn Du

“Truyện Kiều” của Nguyễn DuI, Nhà thơ Nguyễn DuTượng đài Nguyễn Du tại Khu lưu niệm Nguyễn Du ở Hà TĩnhNguyễn Du ( 1765-1820) tên chữ là Tố Như, hiệulà Thanh Hiên; quê làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh; sinh trưởng trong một gia đình đại quý tộc, nhiều đời làm quan và có truyềnthống về văn học. Cha là Nguyễn Nghiễm, đỗ tiếnsĩ, từng giữ chức Tể tướng. Anh cùng cha khác mẹlà Nguyễn Khản cũng làm quan to dưới triều Lê- Trịnh.Nhưng, cuộc sống “êm đềm trướng rủ màn che” với Nguyễn Du không kéo dài được baolâu. Nhà thơ mồ côi cha từ năm 9 tuổi và mồcôi mẹ năm 12 tuổi. Hoàncảnh gia đình cũngcó tác động lớn tới cuộc đời Nguyễn Du.Gia đìnhNguyễn Du đã sinh trưởng và lớn lên trong một thờiđại có nhiều biến động dữ dội: Xã hội phong kiếnViệt Nam bước vào thời kì khủng hoảng sâu sắc, phong trào khởi nghĩa nổ ra liên tục mà đỉnh cao làcuộc khởi nghĩa Tây Sơn đã “một phen thay đổi sơnhà”. Phong trào Tây Sơn thất baị, chế độ phong kiếntriều Nguyễn được thiết lập. Những thay đổi kinhthiên động địa ấy đã tác động mạnh tới tình cảm, nhận thức của Nguyễn Du để ông hướng ngòi bútvào hiện thực.Trải qua một cuộc bể dâuNhững điều trông thấy mà đau đớn lòng.Thời đạiCon ngườiNguyễn Du là con người có hiểu biết sâu rộng, có vốnsống phong phú. Trong những biến động dữ dội của sử, nhà thơ đã sống nhiều năm lưu lạc, tiếp xúc với nhiều cảnh đời, những con người, những số phận khácnhau. Khi ra làm quan với nhà Nguyễn (trong hoàn cảnh bắt buộc), ông đã từng đi sứ Trung Quốc, quanhiều vùng đất Trung Hoa rộng lớn với nền văn hóa rực rỡ. Đi nhiều, tiếp xúc nhiều, từng trải trong cuộc sống tất cả những điều đó đã có ảnh hưởng lớn đếnsáng tác của nhà thơ.Nguyễn Du là con người có trái tim giàu yêu thương. Chính nhà thơ đã từng viết trong Truyện Kiều: “Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. Mộng Liên Đường chủ nhân trong lời tựa Truyện Kiềucũng đề cao tấm lòng của Nguyễn Du đối với con người, với cuộcđời: “Lời văn tả ra như máu chảy ở đầu ngọn bút, nước mắt thấmở trên tờ giấy, khiến ai đọc đến cũng phải thấm thía, ngậm ngùi,đau đớn đến đứt ruột Cụ Tố Như dụng tâm đã khổ, tự sự đã khéo, tả cảnh đã hệt, đàm tình đã thiết. Nếu không phải có conmắt trông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời thì tàinào có cái bút lực ấy.”Sự nghiệp văn họcChữ Hán Thanh Hiên thi tập Nam trung tạp ngâm Bắc hành tạp lục243 bàiChữ Nôm Truyện Kiều (Đoạn trường tân thanh) Văn chiêu hồn...Tầm vóc của thiên tài văn học Nguyễn Dulà ở cả sáng tác chữ Hán và chữ Nôm, đặcbiệt là kiệt tác Truyện Kiều. Từ tác phẩm này, Nguyễn Du là người có công đầu trong việc phát triển nền thơ ca dân tộc bằng chữ Nôm.II, Tác phẩm “Truyện Kiều”Giới thiệu chungKiệt tác Truyện Kiều là loại truyện Nôm bác học, được viết trên cơ sở sẵn có của văn học Trung Quốc. Loại truyện thơ viết bằng chữ Nôm phát triển mạnh mẽ nhất ở nửa cuối thế kỉ XVIII và thế kỉ XIX. Truyện Kiều gồm 3254 câu thơ lục bát, kể về 15 năm lưu lạc của Thúy Kiều. Tuy mượn từ cốt truyện Trung Quốc nhưng phần sáng tạo của Nguyễn Du là rất lớn, chính điều đó làm nên giá trị bất hủ của tác phẩm.1. Nguồn gốcDựa vào cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm TàiNhân- Trung Quốc, Nguyễn Du đã sáng tạo nên kiệt tác vănhọc Truyện Kiều. Nguyễn Du đã sáng tạo từ nghệ thuật tự sự kể chuyện bằng thơ (thể thơ lục bát của dân tộc được vận dụng uyển chuyển) đến nghệ thuật xây dựng nhân vật, miêu tả thiên nhiên Tất cả đều mang đậm dấu ấn của đất nướcVà tâm hồn người Việt.2. Tóm tắt tác phẩmTrong tác phẩm, em có ấn tượng gì về nhân vật Thúy Kiều?Em hãy tóm tắt ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm?3. Giá trị của tác phẩma, Giá trị nội dungTác phẩm có hai giá trị lớn là Hiện thực và nhân đạoTác phẩm đã phản ánh sâusắc hiện thực xã hội đươngthời với bộ mặt thô bạo củatầng lớp thống trị và số phậncủa những con người bị áp bức đau khổ, đặc biệt là sốphận bi kịch của người phụnữNhà thơ bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc trước những khổđau của con người; sự lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo;sự trân trọng, đề cao con ngườitừ vẻ đẹp hình thức đến những ước mơ, những khát vọng chânchính.Cảnh đoàn viên- một trong những cảnh thê hiện giá trị nhân đạo của tác phẩmb, Giá trị nghệ thuậtTruyện Kiều có thành tựu lớn vềnhiều mặt, nổi bật là ngôn ngữ và thể loại: Ngôn ngữ: Đến Truyện Kiều, tiếng Việtđã đạt tới đỉnh cao ngôn ngữ nghệ thuật, không chỉ có chức năng biểu đạt (phản ánh),biểu cảm( biểu hiện cảm xúc) mà còn mangchức năng thẩm mĩ (vẻ đẹp của nghệ thuậtngôn từ). Tiếng Việt trong Truyện Kiều hếtsức giàu và đẹp.Với Truyện Kiều, nghệ thuật tự sự đã có bước phát triển vượt bậc. Ngôn ngữ kểchuyện đã có cả ba hình thức: Trực tiếp (lời nhân vật) gián tiếp (lời tác giả) nửa trực tiếp (lời tác giả nhưng mang suynghĩ, giọng điệu nhân vật) Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên đa dạng, bên cạnh những bức tranh sinh động là những bức tranh tả cảnhngụ tình. Nguyễn Du là nhà phân tích tâm lí nhân vật bậc thầy.Nhân vật xuất hiệnvới cả con ngườihành động (dáng vẻbên ngoài) và con người cảm nghĩ (đờisống nội tâm bên trong).