Bài giảng Nhập môn Logic học

c tiền đề, vậy cõu kết luận này 
chõn thực và đõy là suy luận đỳng. 
→
Cõu 13: Một lần nhà bỏc học Anhxtanh vào một quỏn ăn. Vỡ để quờn kớnh, ụng khụng đọc 
được thực đơn. ễng nhờ người phục vụ quỏn ăn đọc giỳp. Người phục vụ núi: 
- Xin lỗi! Tụi cũng khụng biết đọc như ngài. 
Hóy phỏt hiện lỗi logic trong suy nghĩ của người phục vụ quỏn ăn. 
Gợi ý làm bài: Phõn tớch cõu chuyện để phỏt biểu suy luận của người hầu bàn 
 Mó hoỏ suy luận a → b, b → a. Xột cụng thức thấy lỗi logic 
 145
Tài liệu tham khảo 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bựi Thanh Quất - Nguyễn Tuấn Chi. Giỏo trỡnh lụgic hỡnh thức. Trường Đại học Tổng 
hợp, Khoa Luật, 1994 
2. Tụ Duy Hợp - Nguyễn Anh Tuấn. Lụgic học, NXB.Đồng Nai. 1997 
3. Vương Tất Đạt. Lụgic học đại cương. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. 1998 
4. Nguyễn Đức Dõn. Lụgớch và tiếng việt. Nhà in Thanh niờn. Tp. HCM. 
5. Hoàng Chỳng. Logic học phổ thụng. NXB Giỏo dục 1996. 
6. Nguyễn Văn Trấn. Lụgớch vui. NXB Chớnh trị quốc gia 1993 
7. Triệu Truyền Đống - “Phương phỏp biện luận”. Biờn dịch: Nguyễn Quốc Siờu. 
NXB. Giỏo dục. 2001. 
 146
Mục lục 
Mục lục 
Phần I: Đối t−ợng, nhiệm vụ vμ ý nghĩa của logic học.......................... 3 
1.1. Định nghĩa khoa học logic................................................................................................ 4 
1.1.1. Đối t−ợng, mục đích và ph−ơng pháp của khoa học Logic............................................. 4 
1.1.2. Mối quan hệ giữa Logic học với các khoa học khác nghiên cứu về t− duy .................... 7 
1.2. L−ợc sử phát triển logic học............................................................................................. 9 
1.2.1. Logic học Arixtôt ............................................................................................................ 9 
1.2.2. Logic thời Phục H−ng thế kỷ 16...................................................................................... 10 
1.2.3. Logic toán và Logic biện chứng hiện đại......................................................................... 11 
1.3. Vai trò và ý nghĩa của logic học ......................................................................................... 12 
1.3.1. Thực tiễn và logic học...................................................................................................... 12 
1.3.2. Logic học với việc nghiên cứu khoa học ......................................................................... 13 
Câu hỏi ôn tập.......................................................................................................................... 14 
Phần II: Các quy luật logic cơ bản của t− duy hình thức .................. 15 
2.1. Quan niệm chung về quy luật của t− duy....................................................................... 16 
2.1.1. Qui luật và qui luật logic của t− duy................................................................................ 16 
2.1.2. Đặc điểm chung của các qui luật logic của t− duy hình thức .......................................... 17 
2.2. Các qui luật của t− duy hình thức ................................................................................... 18 
2.2.1. Qui luật đồng nhất ........................................................................................................... 18 
2.2.2. Quy luật cấm mâu thuẫn.................................................................................................. 20 
2.2.3. Qui luật loại trừ cái thứ ba ............................................................................................... 21 
2.2.4. Qui luật lý do đầy đủ ....................................................................................................... 23 
Câu hỏi ôn tập............................................................................................................................ 24 
Phần III: Các hình thức cơ bản của t− duy..................................................... 26 
3.1. Khái niệm .......................................................................................................................... 27 
3.1.1. Khái niệm là gì ? ............................................................................................................. 27 
3.1.2. Khái niệm và từ ngữ......................................................................................................... 29 
3.1.3. Cấu trúc của khái niệm .................................................................................................... 30 
3.1.4. Phân loại khái niệm ......................................................................................................... 31 
3.1.5. Quan hệ giữa các khái niệm ............................................................................................ 32 
3.1.6. Phép mở rộng và thu hẹp khái niệm ................................................................................ 35 
3.1.7. Phép định nghĩa đối với khái niệm .................................................................................. 36 
3.1.8. Phép phân chia khái niệm................................................................................................ 41 
 147
Mục lục 
3.2. Phán đoán.......................................................................................................................... 44 
3.2.1. Đặc điểm chung của phán đoán....................................................................................... 44 
3.2.2. Phán đoán đơn ................................................................................................................. 46 
3.2.3. Phán đoán phức hợp và phán đoán đa phức hợp .............................................................. 57 
3.2.4. Tình thái của phán đoán (còn gọi là dạng thức của phán đoán) ...................................... 65 
Câu hỏi ôn tập.......................................................................................................................... 66 
Phần IV: Các thao tác logic cơ bản của t− duy......................................... 69 
4.1. Quan niệm chung về suy luận.......................................................................................... 70 
4.1.1. Định nghĩa suy luận......................................................................................................... 70 
4.1.2. Cấu tạo logic của phép suy luận ...................................................................................... 71 
4.2. Phép suy luận diễn dịch ................................................................................................... 71 
4.2.1. Phép suy diễn trực tiếp..................................................................................................... 72 
4.2.2. Phép suy luận diễn dịch gián tiếp (suy diễn từ nhiều tiền đề) ......................................... 82 
4.3. Phép suy luận quy nạp ..................................................................................................... 97 
4.3.1. Phép quy nạp hoàn toàn................................................................................................... 98 
4.3.2. Phép quy nạp không hoàn toàn........................................................................................ 98 
4.3.3. Phép suy luận t−ơng tự (loại suy) ....................................................................................105 
4.4. Phép chứng minh ..............................................................................................................106 
4.4.1. Quan niệm chung về phép chứng minh ...........................................................................106 
4.4.2. Các loại chứng minh và quy tắc chứng minh...................................................................108 
4.4.3. Bác bẻ và các cách bác bẻ................................................................................................112 
4.5. Giả thuyết ..........................................................................................................................114 
4.5.1. Bản chất của giả thuyết....................................................................................................114 
4.5.2. Xác nhận giả thuyết .........................................................................................................117 
4.5.3. Giả thuyết và lý thuyết khoa học .....................................................................................119 
Câu hỏi và bài tập....................................................................................................................121 
Phần V: Tổng kết ............................................................................................................123 
5.1. Phạm trù logic và phi logic trong t− duy ........................................................................123 
5.2. Ngụy biện và các loại ngụy biện ......................................................................................127 
5.2.1. Khái niệm ........................................................................................................................127 
5.2.2. Các loại ngụy biện ...........................................................................................................127 
H−ớng dẫn trả lời và làm bài tập phần thứ nhất ..................................................................130 
H−ớng dẫn trả lời và làm bài tập phần thứ hai.....................................................................132 
H−ớng dẫn trả lời và làm bài tập phần thứ ba......................................................................133 
H−ớng dẫn trả lời và làm bài tập phần thứ t− ......................................................................141 
Tμi liệu tham khảo.......................................................................................................146 
Mục lục ................................................................................................................................147 
 148