Bài giảng Phương pháp dạy học tích cực ở trường Tiểu học

 ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc ë tr­êng tiÓu häc 6 51432 Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y häc KHÁI NIỆM CHUNG VỀ PPDH - Ph­¬ng ph¸p dạy học lµ c¸ch thøc tæ chøc ho¹t ®éng nhËn thøc cña häc sinh vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng nµy- Ph­¬ng ph¸p dạy học lµ nh÷ng thñ thuËt logic ®­îc sö dông ®Ó gióp häc sinh n¾m kiÕn thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o mét c¸ch tù gi¸c- Ph­¬ng ph¸p dạy học lµ sù vËn ®éng cña néi dung d¹y häc Ph­¬ng ph¸p dạy học lµ cách thức, con đường tổ hợp hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh nhằm thực hiên mục tiêu dạy học đề ra.PPDH đề cập đến cả hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinhPP dạy chi phối PP học. PP học phụ thuộc vào PP dạy.PPDH phản ánh sự vận động của quá trình nhận thức của học sinh nhằm đạt được mục đích dạy học đề ra.Phản ánh cách thức trao đổi thông tin giữa thầy và trò, trong đó thầy là người chủ đạo, trò là người chủ động. Đặc điểm của phương pháp dạy học tiểu học - Phụ thuộc vào nội dung dạy học tiểu học. Nội dung dạy học thay đổi kéo theo sự thay đổi của PPDH. Do đó phải sử dụng kết hợp các PPDH truyền thống và hiện đại.Phụ thuộc vào đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh tiểu học. Phụ thuộc vào các yếu tố khác như: phương tiện trực quan, hình thức tổ chức dạy học.Phụ thuộc vào năng lực của giáo viên 1.Ph©n lo¹i theo nguån tri thøc vµ ®Æc ®iÓm  tri gi¸c th«ng tin (K.I.Petrovxki; X.P.Baranov) VẤN ĐỀ PHÂN LOẠI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌCThuyÕt tr×nhVÊn ®¸pNghiªn cøu tµi liÖu Nhãm d¹y häc dïng lêi vµ ch÷ Nhãm d¹y häc trùc quan Nhãm d¹y häc thùc hµnh 2. Ph©n lo¹i theo c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n cña lÝ luËn d¹y häc (M.A.Danilop; B.P.Exipov) Ph­¬ng ph¸p h×nh thµnh kÜ n¨ng, kÜ x¶o Ph­¬ng ph¸p h×nh thµnh ho¹t ®éng s¸ng t¹o Ph­¬ng ph¸p truyÒn thô th«ng tin Ph­¬ng ph¸p kiÓm traPh©n lo¹i theo c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n cña lÝ luËn d¹y häc3.Ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng nhËn thøc cña ng­êi häc( M.N.Scatkin; I.Ia.Lecne)Ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng nhËn thøc cña ng­êi häcGi¶i thÝch – minh häaT¸i hiÖnTr×nh bµy nªu vÊn ®ÒNghiªn cøu tµi liÖuT×m kiÕm tõng phÇn4.Ph©n lo¹i theo ho¹t ®éng d¹y häc (M.I.Maxmutov)Ph©n lo¹i theo ho¹t ®éng d¹y häcTh«ng b¸o – thu nhËnGi¶i thÝch- T¸i hiÖnThiÕt kÕ – Thùc hµnhKÝch thÝch – t×m kiÕm5. T¨ng c­êng kh¶ n¨ng ®éc lËp lËp nhËn thøc cña ng­êi häc.(G.Kazanxki;Nazarova) ThuyÕt tr×nh VÊn ®¸pC«ng t¸c ®éc lËp cña ng­êi häc T¨ng c­êng kh¶ n¨ng ®éc lËp lËp nhËn thøc cña ng­êi häc HỆ THỐNG CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở TIỂU HỌC HIỆN NAY	 Các phương pháp dạy học này hiện đang được áp dụng trong các nhà trường. Tuy nhiên căn cứ vào thực tiễn dạy học ở nước ta có thể đưa ra hệ thống phương pháp dạy học tiểu học sau đây:Nhóm phương pháp dạy học dùng lời và chữ: thuyết trình, vấn đáp, làm việc với SGK và các tài liệu học tậpNhóm phương pháp dạy học thực hành như thí nghiệm, luyện tập, trò chơi sắm vaiNhóm các phương pháp dạy học tích cực như: động não, dạy học nêu vấn đềKiểm tra – đánh giá với tư cách là phương pháp dạy học. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc(Active teaching and learning methods)1.Kh¸I niÖm vÒ PPDH tÝch cùcPh­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc lµ tæ hîp c¸c c¸ch thøc ho¹t ®éng t­¬ng hç cña ng­êi d¹y vµ ng­êi häc trong qu¸ tr×nh d¹y häc ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ng­êi häc nh»m thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô d¹y häc.- Ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc lµ mét thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ nh÷ng ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo h­íng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ng­êi häc.- PPDHTC h­íng tíi viÖc ho¹t ®éng ho¸, tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng nhËn thøc cña ng­êi häc, tËp trung vµo ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña ng­êi häcCâu hỏiTheo anh chị, phương pháp dạy học tích cực có những dấu hiệu đặc trưng nào?2. §Æc tr­ng, b¶n chÊt cña ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc§Æc tr­ng cña d¹y vµ häc tÝch cùc 1. D¹y vµ häc th«ng qua tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cña ng­êi häc 2. D¹y vµ häc chó träng rÌn luyÖn ph­¬ng ph¸p tù häc .3. T¨ng c­êng häc tËp c¸ thÓ phèi hîp víi häc tËp hîp t¸c4. KÕt hîp ®¸nh gi¸ cña ng­êi d¹y víi tù ®¸nh gi¸ cña ng­êi häc. B¶n chÊt §Æc tr­ng chung nhÊt cña d¹y vµ häc tÝch cùc- TÝnh ho¹t ®éng cao cña chñ thÓ gi¸o dôc - TÝnh nh©n v¨n cao cña chñ thÓ gi¸o dôc - Khai th¸c ®éng lùc häc tËp trong b¶n th©n ng­êi häc ®Ó ph¸t triÓn chÝnh hä- Coi träng lîi Ých nhu cÇu cña c¸ nh©n ng­êi häc, ®¶m b¶o cho hä thÝch øng víi ®êi sèng x· héiSo s¸nh ph­¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng vµ ph­¬ng ph¸p tÝch cùc TT C¸c vÊn ®Ò so s¸nh PPDH truyÒn thèng (Traditional methods) PPDH tÝch cùc (Active teaching and learning methods) 1Môc ®Ých giê häc2Néi dung bµi häc3Mèi quan hÖ cña GV vµ HS4Môc ®Ých cña PTDH5KÕt qña cña giê häc6Ng­êi tham gia ®¸nh gi¸Cung cÊp TT, KN,KX, h×nh thµnh CMHVCung cÊp TT, KN,KX, H§ST, h×nh thµnh CMHVSGK, GVSGK, GV, vèn sèng, liªn hÖ thùc tiÔnTh«ng b¸o – thu nh©nChñ ®¹o – chñ ®éngMinh ho¹Kh¸m ph¸ ND bµi häcTT, KN,KX do GV cung cÊpTT, KN, KX, H§ST vµ con ®­êng chiÕm lÜnhGVGV, HS mét sè PPDH tÝch cùc trong gi¶ng d¹y1. D¹y häc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò C¸ch thøc tiÕn hµnh - T¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò - Ph¸t hiÖn vµ nhËn d¹ng vÊn ®Ò n¶y sinh- Ph¸t biÓu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt §Æt vÊn ®Ò vµ x©y dùng bµi to¸n nhËn thøc Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Æt ra- §Ò xuÊt c¸c gi¶ thuyÕt- LËp kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò- Thùc hiÖn kÕ ho¹ch GQV§ KÕt luËn- Th¶o luËn kÕt qu¶ vµ ®¸nh gi¸- Kh¼ng ®Þnh hay b¸c bá gi¶ thuyÕt ®· nªu- §Ò xuÊt vÊn ®Ò míi- Ph¸t biÓu kÕt luËnC¸c møc ®é cña t×nh huèng cã vÊn ®Ò trong d¹y häcC¸c møc ®é§Æt vÊn ®ÒNªu gi¶ thuyÕtLËp kÕ ho¹chGQV§KÕt luËn1GVGVGVGVGV2GVGVGV&HSGV&HSGV&HS3GV& HSGV& HSHSHSGV& HS4HSHSHSHSGV& HS2. Th¶o luËn nhãmC¸ch tiÕn hµnh Lµm viÖc chung c¶ lípa. Nªu vÊn ®Ò, x¸c ®Þnh nhiÖm vô nhËn thøcb. Tæ chøc c¸c nhãm, giao nhiÖm vôc. H­íng dÉn c¸ch lµm viÖc cña c¸c nhãm Lµm viÖc theo nhãmc. Cö ®¹i diÖn lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ lµm viÖc cña nhãma. Trao ®æi, th¶o luËn trong nhãmb. Ph©n c«ng trong nhãm, c¸ nh©n lµm viÖc ®éc lËp råi trao ®æi Th¶o luËn tæng kÕt tr­íc lípb. Th¶o luËn chung 3a. C¸c nhãm lÇn l­ît b¸o c¸o kÕt qu¶ c. Gi¸o viªn tæng kÕt, ®Æt vÊn ®Ò cho bµi häc hoÆc vÊn ®Ò tiÕp theo3.Trß ch¬i häc tËpC¸ch tiÕn hµnh	- Giíi thiÖu tªn trß ch¬i, h­íng dÉn c¸ch ch¬i, thêi gian ch¬i vµ phæ biÕn luËt ch¬i.	- Cho ng­êi häc ch¬i thö.	- Tæ chøc ch¬i.- NhËn xÐt kÕt qu¶ cña trß ch¬i- KÕt luËn: Bµi häc thu ®­îc qua trß ch¬i.4. §éng n·oC¸ch tiÕn hµnh - B­íc 1: Gi¸o viªn nªu c©u hái ®­a ra vÊn ®Ò (cã nhiÒu c¸ch tr¶ lêi) cÇn ®­îc t×m hiÓu tr­íc c¶ líp hoÆc tr­íc nhãm. §¶m b¶o tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ®Òu hiÓu râ vÊn ®Ò ®­îc kh¸m ph¸. - B­íc 2: TÊt c¶ häc sinh suy nghÜ vÒ t×nh huèng cã vÊn ®Ò. Cè g¾ng t×m tßi trong trÝ ãc vµ trong kinh nghiÖm c¸c ý t­ëng, c¸c gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. ViÕt c¸c ý t­ëng, c¸c gi¶i ph¸p ra giÊy hoÆc b¶ng kh«ng lo¹i trõ mét ý kiÕn nµo trõ ý kiÕn trïng lÆp. 4. §éng n·o- B­íc 3: Chän c¸c ý t­ëng theo tiªu chÝ ®Ó xÐt tiÕp, bao gåm:+ T×m xem cã c¸c c©u tr¶ lêi bÞ trïng lÆp hoÆc t­¬ng tù kh«ng.+ Xo¸ nh÷ng c©u tr¶ lêi kh«ng phï hîp, nhãm cÇn ®­a ra lÝ do ®Ò nghÞ bá ý kiÕn ®ã.- B­íc 4: Tæng hîp c¸c ý kiÕn, lêi nhËn xÐt cña häc sinh.+ Nhãm c¸c kh¸i niÖm t­¬ng ®ång víi nhau. + §Ò nghÞ c¸c thµnh viªn trong nhãm ®Æt tªn cho mçi nhãm ý t­ëng ®ã. - B­íc 5: §¸nh gi¸ c¸c ý t­ëng, ý kiÕn.* Tù ®¸nh gi¸ cña häc sinh* §¸nh gi¸ cña gi¸o viªnTªn PPNhãm tr×nh bµyNhãm ph¶n håi1. DH ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®ÒNhiÖm vô:- Kh¸i niªm PP- B¶n chÊt PP- Mèi quan hÖ gi÷a ng­êi d¹y vµ ng­êi häc- C¸ch tiÕn hµnh- VD minh ho¹NhiÖm vô:- NhËn xÐt chung- Nªu c©u hái th¾c m¾c- Tranh luËn 2. Th¶o luËn nhãm3. PP §éng n·oLµm viÖc theo nhãm Lùa chän vµ sö dông hiÖu qu¶ PPDHTC• C¬ së lùa chänNéi dung kiÕn thøc Môc tiªu cña bµi häc §Æc ®iÓm cña häc sinh N¨ng lùc cña gi¸o viªn C¬ së vËt chÊt• Sö dông hiÖu qu¶ X¸c ®Þnh ®óng ph­¬ng ph¸p d¹y häc X¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p d¹y häc chÝnh - phô Sö dông phèi hîp c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc Sö dông ®óng kÜ thuËtKÕt luËn- Ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc lµ tæ hîp c¸c c¸ch thøc ho¹t ®éng t­¬ng hç cña ng­êi d¹y vµ ng­êi häc trong qu¸ tr×nh d¹y häc ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ng­êi häc nh»m thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô d¹y häc. - §Æc tr­ng chung nhÊt cña PPDHTC + TÝnh ho¹t ®éng cao cña chñ thÓ gi¸o dôc +TÝnh nh©n v¨n cao cña chñ thÓ gi¸o dôc - B¶n chÊt cña PPDHTC+ Khai th¸c ®éng lùc häc tËp trong b¶n th©n ng­êi häc ®Ó ph¸t triÓn chÝnh hä +Coi träng lîi Ých nhu cÇu cña c¸ nh©n ng­êi häc, ®¶m b¶o cho hä thÝch øng víi ®êi sèng x· héi