Bài giảng Sinh học 8 - Bài 17: Tim và mạch máu

NHIEÄT LIEÄT CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY CO VEÀ DÖÏ GIÔØLỚP 8BMÔN : SINH HỌC KIỂM TRA BÀI CŨHệ tuần hoàn máu gồm những thành phần nào? Vai trò của các thành phần đó trong hệ tuần hoàn máu? Hệ tuần hoàn máu gồm: Tim và hệ mạch.- Tim: co bóp tạo lực đẩy máu đi qua hệ mạch- Hệ mạch: dẫn máu từ tim (TT) tới các tế bào của cơ thể, rồi từ các tế bào về tim (TN)I. CẤU TẠO TIM1.Vị trí, hình dạng:- Tim nằm giữa 2 lá phổi,hơi lệch sang bên trái.- Tim hình chóp, đỉnh quay xuống dưới, đáy hướng lên trênVị trí, hình dạng của tim?Tĩnh mạch chủ trênHình 17-1. Hình dạng mặt ngoài, phía trước của timCung động mạch chủ Động mạch phổiTĩnh mạchphổiTâm nhĩ tráiĐộng mạch Vành tráiTâm thất tráiTĩnh mạch chủ dướiTâm thất phảiĐộng mạch Vành phảiTâm nhĩ phảiCấu tạo tim1.Vị trí, hình dạng:2. Cấu tạo ngoài Quan sát hình và mô tả cấu tạo ngoài của tim ?Cấu tạo tim1.Vị trí, hình dạng:2. Cấu tạo ngoài:- Màng tim: Bao bọc bên ngoài tim bằng mô liên kết.- Lớp dịch: giúp tim hoạt động dễ dàng- Các mạch máu( động mạch vành): làm nhiệm vụ dẫn máu nuôi tim. Cấu tạo tim1.Vị trí, hình dạng:2. Cấu tạo ngoài: 3. Cấu tạo trong:Tim có mấy ngăn ? Hãy kể tên ? - Tim gồm 4 ngăn : 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất; Được chia thành 2 nửa: nửa trái chứa máu đỏ tươi, nửa phải chứa máu đỏ thẫm.- Tim được cấu tạo bởi mô cơ tim.Các ngăn tim N¬i m¸u ®­îc b¬m tíiT©m nhÜ tr¸i coT©m nhÜ ph¶i coT©m thÊt tr¸i coT©m thÊt ph¶i coT©m thÊt tr¸iT©m thÊt ph¶iĐéng m¹ch chñ( Vòng tuần hoàn lớn)Đéng m¹ch phæi( Vòng tuần hoàn nhỏ)Cấu tạo tim1.Vị trí, hình dạng:2. Cấu tạo ngoài: 3. Cấu tạo trong:Cấu tạo tim1.Vị trí, hình dạng:2. Cấu tạo ngoài: 3. Cấu tạo trong:Thảo luận nhóm ( 2 phút) để đưa ra dự đoán. (?) Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn nào có thành cơ tim dày nhất ( khi co sẽ tạo ra lực lớn nhất đẩy máu đi ) và ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất ?(?) Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều ? Cấu tạo tim1.Vị trí, hình dạng:2. Cấu tạo ngoài: 3. Cấu tạo trong:TM chủ trênVan Nhĩ – ThấtVách liên thấtCung ĐM chủTM chủ dưới ĐM phổi TM phổi Tâm nhĩ trái Tâm thất trái Tâm nhĩ phải Tâm thất phải Sơ đồ cấu tạo trong của tim Van Động mạchCác em hãy quan sát hình sau và đối chiếu với dự đoán của mình Cấu tạo tim1.Vị trí, hình dạng:2. Cấu tạo ngoài: 3. Cấu tạo trong: - Tim gồm 4 ngăn : 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất; Được chia thành 2 nửa: nửa trái chứa máu đỏ tươi, nửa phải chứa máu đỏ thẫm.- Tim được cấu tạo bởi mô cơ tim và mô liên kết.- Giữa tâm nhĩ và tâm thất, giữa tâm thất và các động mạch có các van giữ cho máu chỉ chảy theo 1 chiều nhất định.Tâm thất trái có thành cơ tim dày nhất. Tâm nhĩ phải có thành cơ tim mỏng nhất- Chức năng của tim: co bóp tống máu đi, nhận máu về Sơ đồ cấu tạo mạch máuCấu tạo timII. Cấu tạo mạch máu (?) Có mấy loại mạch máu ? (?) Tìm sự khác biệt giữa các loại mạch máu ? Giải thích sự khác nhau đó ? Cấu tạo timII. Cấu tạo mạch máu C¸c lo¹i m¹ch m¸uSù kh¸c biÖt vÒ cÊu t¹o Gi¶i thÝch Đéng m¹ch Tĩnh mạchMao mạchCấu tạo timII. Cấu tạo mạch máu C¸c lo¹i m¹ch m¸uSù kh¸c biÖt vÒ cÊu t¹o Gi¶i thÝch Đéng m¹ch- Thµnh cã 3 líp : líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n dµy h¬n cña tÜnh m¹ch - Lßng m¹ch hÑp h¬n tÜnh m¹ch ThÝch hîp víi chøc năng dÉn m¸u tõ tim tíi c¸c c¬ quan víi vËn tèc cao, ¸p lùc línTÜnh m¹ch- Thµnh cã 3 líp nh­ng líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n máng h¬n cña ®éng m¹ch- Lßng m¹ch réng h¬n ®éng m¹ch- Cã van 1 chiÒu ë những n¬i m¸u ch¶y ng­îc chiÒu träng lùc- ThÝch hîp víi chøc năng dÉn m¸u tõ kh¾p c¸c tÕ bµo cña c¬ thÓ vÒ tim víi vËn tèc, ¸p lùc nháCấu tạo timII. Cấu tạo mạch máu C¸c lo¹i m¹ch m¸uSù kh¸c biÖt vÒ cÊu t¹o Gi¶i thÝch Đéng m¹ch- Thµnh cã 3 líp : líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n dµy h¬n cña tÜnh m¹ch - Lßng m¹ch hÑp h¬n tÜnh m¹ch ThÝch hîp víi chøc năng dÉn m¸u tõ tim tíi c¸c c¬ quan víi vËn tèc cao, ¸p lùc línTÜnh m¹ch- Thµnh cã 3 líp nh­ng líp m« liªn kÕt vµ líp c¬ tr¬n máng h¬n cña ®éng m¹ch- Lßng m¹ch réng h¬n ®éng m¹ch- Cã van 1 chiÒu ë những n¬i m¸u ch¶y ng­îc chiÒu träng lùc- ThÝch hîp víi chøc năng dÉn m¸u tõ kh¾p c¸c tÕ bµo cña c¬ thÓ vÒ tim víi vËn tèc, ¸p lùc nháMao m¹ch- Thµnh máng chØ gåm mét líp biÓu bì- Lßng hÑp - Nhá vµ ph©n nh¸nh nhiÒu- ThÝch hîp víi chøc năng táa réng tíi tõng tÕ bµo cña c¸c m«, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù trao ®æi chÊt víi c¸c tÕ bµo Sơ đồ cấu tạo mạch máuCấu tạo timII. Cấu tạo mạch máu  Động mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày, lòng hẹp.  Tĩnh mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng, lòng rộng và có van.  Mao mạch: thành mỏng, chỉ gồm một lớp biểu bì, nhỏ và phân nhánh nhiều. Cấu tạo timII. Cấu tạo mạch máu III. Chu kì co dãn của tim (?) Mỗi chu kì co dãn của tim kéo dài bao nhiêu giây ? (?) Tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây và nghỉ bao nhiêu giây ? (?) Tâm thất làm việc bao nhiêu giây và nghỉ bao nhiêu giây ? (?) Tính thử xem trung bình mỗi phút diễn ra bao nhiêu chu kì co dãn của tim ? (?) Tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây ? Cấu tạo timII. Cấu tạo mạch máu III. Chu kì co dãn của tim Chu kì co dãn của tim kéo dài 0,8 giâyTrong mỗi chu kì gồm 3 pha : - Pha nhĩ co - Pha thất co - Pha dãn chung Mỗi chu kì co dãn của tim được gọi là 1 nhịp tim.Trung bình mỗi phút có khoảng 75 nhịp tim CỦNG CỐ Hãy chọn ý đúng nhất Câu 1: Ở tim, thành cơ của tâm thất hay tâm nhĩ nào dày nhất:a. Thành tâm nhĩ trái b. Thành tâm nhĩ phảic. Thành tâm thất tráid. Thành tâm thất phải Câu 2: Tâm thất trái co máu sẽ bơm vào:a. Tâm nhĩ trái b. Động mạch chủc. Tâm nhĩ phảid. Động mạch phổiDẶN DÒĐọc mục “Em có biết”.Làm BT số 3,4 SGK tr.57 Chuẩn bị tiết sau kiểm tra 1 tiếtChaân thaønh caûm ôn quyù thaày coâ ñaõ veà döï giôø! Chúc các em học tốt aMàng tim bao bọc bên ngoài tim Laennec ( 1781 – 1826 ) Ống nghe Nhịp tim bình thường Hiện tượng rung tim Willem Einthoven bên cạnh chiếc máy đo điện tim tự chế