Bài giảng Sinh học 8 Tiết 60 bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁONgöôøi thöïc hieän: Ngoâ ThuCHÀO CÁC EM HỌC SINHPHOØNG GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO ÑAÏI LOÄCTRÖÔØNG THCS KIM ÑOÀNG1Kiểm tra bài cũ- Trình bày vị trí, cấu tạo và vai trò của tuyến yên?- Tuyến yên nằm ở nền sọ, có liên quan đến vùng dưới đồi.- Cấu tạo gồm 3 thùy: + Thùy trước + Thùy giữa + Thùy sau- Vai trò: + Tiết hoocmôn kích thích họat động của các tuyến nội tiết khác. + Tiết hoocmôn ảnh hưởng đến một số quá trình sinh lý trong cơ thể.2- Cấu tạo: nang tuyến và tế bào tiết.- Vai trò: 	+ Tiết hoocmôn tirôxin có vai trò quan trọng trong trao đổi chất và quá trình chuyển hóa các chất trong tế bào.	+ Tuyến giáp còn tiết hoocmôn canxitônin cùng với hoocmôn của tuyến cận giáp tham gia điều hòa canxi và phôt pho trong máu. - Trình bày cấu tạo và vai trò của tuyến giáp?Kiểm tra bài cũ3- Xác định vị trí của tuyến tụy trong cơ thể?- Nằm phía dưới dạ dày, kéo dài từ tá tràng đến lá lách.I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN4I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN- Quan sát tranh kết hợp thông tin và những hiểu biết của em về tuyến tụy thảo luận trả lời câu hỏi sau:- Hãy nêu các chức năng của tuyến tụy mà em biết?5Hãy xác định:- Bộ phận nào của tuyến tụy thực hiện chức năng ngoại tiết?- Bộ phận nào của tuyến tụy thực hiện chức năng nội tiết?- Tuyến tụy có cấu tạo từ những loại tế bào nào?Quan sát hình bên:6I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN- Tuyến tụy tiết dịch tuỵ, theo ống dẫn đổ vào tá tràng, giúp cho cho sự biến đổi thức ăn trong ruột non (ngoại tiết).- Các tế bào đảo tuỵ tiết ra hoocmôn điều hòa lượng đường trong máu (nội tiết).- Đảo tuỵ chứa loại tế bào nào? Vai trò của chúng là gì?- Trong đảo tuỵ có 2 loại tế bào: + Tế bào β: Tiết hoocmôn Insulin biến đổi glucozơ thành glicogen. + Tế bào α: Tiết hoocmôn glucagon chuyển hoá glicogen thành glucozơ.7I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN- Em hãy trình bày lại chức năng của tuyến tụy dựa vào hình bên?8I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN- Trình bày quá trình điều hoà lượng đường huyết luôn giữ ở mức ổn định?- Vai trò của hoocmon tuyến tụy là gì?- Giúp điều hòa lượng đường trong máu ở mức ổn định9Khi ®­êng huyÕt(Sau b÷a ¨n)Khi ®­êng huyÕt(Xa b÷a ¨n, c¬ thÓ ho¹t ®éng)TÕ bµo βTÕ bµo ᧶o tuþGluc«z¬Gluc«z¬§­êng huyÕt gi¶m xuèng møc b×nh th­êng§­êng huyÕt t¨ng lªnmøc b×nh th­êng+: KÝch thÝch-: K×m h·m++--InsulinGlucag«nGlic«gen.1....2.....345t¨ng ( > 0,12% )gi¶m ( 0,12% )< (0,12%)11I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN- Nhờ tác dụng đối lập của hai loại hoocmon mà lượng đường huyết luôn ổn định.- Nêu ý nghĩa sự tác động đối lập của hai loại hoocmôn?- Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng gì?- Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí: bệnh tiểu đường, chứng hạ đường huyết.12I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN- Nhờ tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn mà tỉ lệ đường huyết luôn ổn định. 1. Chức năng của tuyến tuỵ: Tuyến tuỵ: chức năng ngoại tiết: tiết dịch tụy. Chức năng nội tiết do các tế bào đảo tuỵ thực hiện: + Tế bào β: Tiết hoocmôn Insulin biến đổi glucozơ thành glicogen. + Tế bào α: Tiết hoocmôn glucagon chuyển hoá glicogen thành glucozơ.2. Vai trò của hoocmon tuyến tuỵ:1314Liên hệ trong thực tế:Bệnh tiểu đường:- Bệnh tiểu đường là do hàm lượng đường trong máu cao làm cho thận không hấp thu hết nên chúng ta sẽ đái tháo đừơng ra ngoài. Bệnh đái đường là do tế bào β rối loạn nên không tiét hoocmôn insulin.- Chứng hạ đường huyết: Là hàm lượng đường trong máu giảm xuống, tế bào α không tiết hoocmôn glucagôn.15- Bệnh nhân rất dễ bị cao huyết áp, xơ cứng động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não gây bại liệt hoặc tử vong. Theo các số liệu thống kê cho thấy 65 % tỉ lệ tử vong ở bệnh tiểu đường là do tai biến mạch máu. - Bệnh tiểu đường trường hợp nặng có thể dẫn tới tổn thương động mạch vành tim( viêm tắc) động mạch màng lưới dẫn tới mù loà , ảnh hưởng tới chức năng thận không chữa trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.16Triêu trứng và các biến chứng của bệnh tiểu đường 17I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬNII. Tuyến trên thận:Quan sát hình trả lời câu hỏi sau:- Nêu vị trí, số lượng của tuyến trên thận?1812345Vỏ tuyến Tủy tuyếnLớp cầuLớp sợiLớp lướiCẤU TẠO CỦA TUYẾN TRÊN THẬNI. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬNII. Tuyến trên thận:19I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬNII. Tuyến trên thận:- Nêu chức năng của các hooc môn tuyến trên thận? + Vỏ tuyến? + Tuỷ tuyến?- Vị trí: gồm một đôi nằm trên đỉnh hai quả thận	 lớp cầu- Cấu tạo: + Vỏ tuyến chia 3 lớp 	 lớp sợi	 lớp lưới + Tuỷ tuyến 20Màng liên kết Vỏ tuyếnTủy tuyếnLớp cầuLớp sợiLớp lướiTiết hoocmon điều hoà các muối natri, kali trong máuTiết hoocmon điều hoà đường huyếtTiết hoocmon điều hoà sinh dục namTiết Ađrênalin và NorađrênalinI. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬNII. Tuyến trên thận:21I. Tuyến tụy: Tiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬNII. Tuyến trên thận:- Vị trí: gồm một đôi nằm trên đỉnh hai quả thận	 lớp cầu- Cấu tạo: + Vỏ tuyến chia 3 lớp 	 lớp sợi	 lớp lưới + Tuỷ tuyến Chức năng:+ Vỏ tuyến: Điều hoà các muối, điều hoà đường huyết, điều hoà sinh dục nam. + Tuỷ tuyến: tiết adrenalin và noradrenalin điều hoà lượng đường huyết khi bị hạ lượng đường huyết  gây tăng nhịp tim, co mạch tăng nhịp hô hấp, điều chỉnh đường huyết.22Bệnh nhân mắc hội chứng Cushing23Hội chứng Cushing24Tuyến tuỵ là (1) vừa tiết dịch tiêu hoá, vừa tiết hoocmôn. Có 2 loại hai loại hoocmôn là insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm (2).. khi đường huyết tăng, glucagôn làm (3).......... khi lượng đường trong máu giảm.- Tuyến trên thận gồm phần vỏ và (4). .... Phần vỏ tiết các hoocmôn có tác dụng (5)điều hoà các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam- Phần tuỷ tiết (6). và norađrênalin có tác dụng điều hoà hoạt động tim mạch, hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống:tuyÕn phagi¶m ®­êng huyÕtt¨ng ®­êng huyÕtphÇn tuû®iÒu hoµ ®­êng huyÕta®rªnalin25TIỂUĐƯỜNGHOOCMÔNPHẦNTỦYTIẾTGLUCAGÔNĐẢOTUỴ12345Mét chøc n¨ng cña hoocm«n tuyÕn trªn thËn?TRÒ CHƠI Ô CHỮ26HÀNG 1: GỒM 9 CHỮ CÁINÕu tÕ bµo beta tiÕt kh«ng ®ñ insulin ng­êi ®ã m¾c bÖnh nµy?27HÀNG 2: GỒM 7 CHỮ CÁITªn gäi s¶n phÈm cña tuyÕn néi tiÕt ?28HÀNG 3: GỒM 7 CHỮ CÁIBé phËn tuyÕn trªn thËn tiÕt a®rªnalin? 29HÀNG 4: GỒM 12 CHỮ CÁIVai trß tÕ bµo anpha cña ®¶o tôy?30HÀNG 5: GỒM 6 CHỮ CÁIBé phËn cña tuyÕn tôy thùc hiÖn chøc n¨ng néi tiÕt?31 Ô CHÌA KHÓA: GỒM 17 CHỮ CÁI§iÒu hoµ ®­êng huyÕt32Bài tập: Hãy chọn ý đúng nhất1. Lớp ngoài cùng của vỏ tuyến trên thận tiết hoocmôn:Biến đổi prôtein thành glucôzơ Điều hoà sinh dục nam Điều hoà muối natri,kali trong máu. Phân giải lipit thành axit amin và axit béoTiết 60 – Bài 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN2. Insulin có vai trò giảm đường huyết bởi các hoạt động:A. Biến đổi lipit, protetin thành glucôzơB. Biến đổi glucôzơ thành glucôgenC. Biến đổi glucôgen thành glucôzơD. Điều chỉnh đường huyết khi đường huyết bị hạ3. Hoạt động nội tiết của tuyến tuỵ bị rối loạn sẽ dẫn đến:A. Bệnh tiểu đường B. Bệnh BazơđôC. Bệnh tăng huyết áp D. Khả năng tiêu hoá thức ăn giảm33DẶN DÒ- Học thuộc bài, trả lời các câu hỏi:1, 2, 3 (SGK)- Xem trước bài 58 và làm bài tập bảng 58.1, 58.2- Bài tập điền từ trang 182, 18334Chaøo taïm bieät Chóc c¸c thÇy c« gi¸o m¹nh khoÎChóc c¸c em häc sinh ch¨m ngoan häc giái35