Bài giảng Sinh học Khối 11 - Bài 45: Sinh sản hữu tính ở động vật (Bản hay)

Bài 45: SINH SẢN HỮU TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 
I. SINH SẢN HỮU TÍNH LÀ GÌ? 
Cho ví dụ về vài loài động vật sinh sản hữu tính ? 
RÙA 
BƯỚM 
I. Sinh sản hữu tính là gì ? 
Mỗi HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi 
Sinh sản hữu tính là kiểu sinh sản tạo ra cá thể mới qua hình thành và hợp nhất giao tử đơn bội đực và giao tử đơn bội cái để tạo ra hợp tử lưỡng bội , hợp tử phát triển thành cá thể mới . 
Hai HS thảo luận và trả lời hai câu hỏi 
Hình thành giao tử 
Sự thụ tinh 
Sự phát triển của phôi 
n 
n 
2n 
2n 
2n 
2n 
2n 
Giảmphân 
Thụ tinh 
Nguyên phân 
Nhờ vào những quá trình nào mà cá thể con có NST giống với cơ thể bố mẹ ? 
So sánh số lượng NST trong tế bào trứng, tinh trùng và hợp tử 
Hai HS thảo luận và điền vào ô trống 
vậy quá trình sinh sản hữu tính gồm những giai đoạn nào ? 
II. Quá trình sinh sản hữu tính 
Gồm ba giai đọan : 
	- Hình thành giao tử 
	- Thụ tinh 
	- Phát triển phôi thai 
CÁC HÌNH THỨC THỤ TINH TRONG SINH SẢN HỮU TÍNH 
Có những hình thưc sinh sản hữu tính nào ? 
Gồm 2 hình thức : 
	1/ Tự phối – tự thụ tinh 
	2/ Giao phối – thụ tinh chéo 
Tự phối – tự thụ tinh là hình thức sinh sản hữu tính mà 1 cá thể hình thành cả giao tử đực và giao tử cái , rồi giao tử đực và giao tử cái của cá thể này thụ tinh với nhau . 
VD: 
 Cơ thể bọt biển chỉ gồm 2 lớp tế bào ( ngoài và trong ) chưa có cơ quan sinh sản phân hoá . Một loại tế bào của thành cơ thể giảm phân để hình thành tinh trùng có roi di động được hoặc trứng bất động , sau đó trứng và tinh trùng của bọt biển này kết hợp với nhau để hình thành một cơ thể mới . 
Tự phối có đặc điểm gì ? 
Lấy ví dụ 
Giao phối là hình thức sinh sản hữu tính mà có 2 cá thể , một cá thể sản sinh ra tinh trùng , một cá thể sản sinh ra trứng , rồi hai loại giao tử đực và cái này thụ tinh với nhau để hình thành cơ thể mới 
Giao phoái ??? 
Động vật lưỡng tính 
Giun đất là động vật lưỡng tính , nhưng giun đất không tự thụ tinh được mà thụ tinh chỉ xảy ra giữa tinh trùng và trứng của 2 cá thể khác nhau . 
* Ưu điểm và hạn chế của sinh sản hữu tính ở động vật 
- Ưu điểm : 
	- Tạo ra các cá thể mới đa dạng về các đặc điểm di truyền , nhờ đó ĐV có thể thích nghi & phát triển trong điều kiện môi trường sống thay đổi . 
	- Tạo ra số lượng lớn con cháu trong thời gian tương đối ngắn . 
- Hạn chế : 
 Không có lợi trong trường hợp mật độ cá thể của quần thể thấp . 
III. CÁC HÌNH THỨC THỤ TINH 
H·y cho biÕt thô tinh ë Õch lµ h×nh thøc thô tinh ngoµi hay thô tinh trong ? t¹i sao ? 
 Thô tinh ë Õch lµ thô tinh ngoµi , v× con c¸i ®Î trøng vµo m«i tr­êng n­íc cßn con ® ùc phãng tinh dÞch lªn trøng ®Ó thô tinh . 
H·y cho biÕt thô tinh ë r¾n lµ h×nh thøc thô tinh ngoµi hay thô tinh trong ? t¹i sao ? 
 Thô tinh ë r¾n lµ thô tinh trong , v× trøng gÆp tinh trïng ë c¬ quan sinh dôc c¸i . 
III. CÁC HÌNH THỨC THỤ TINH. 
HS nghiên cứu nội dung III sgk và hoàn thành bảng sau : 
THỤ TINH NGOÀI 
THỤ TINH TRONG 
Khái niệm 
Ví dụ 
Hiệu quả thụ tinh 
Hiệu quả sinh sản 
Con cái đẻ trứng vào môi trường nước còn con đực xuất tinh dịch lên trứng để thụ tinh 
Cá , ếch ,  
Trứng gặp tinh trùng và thụ tinh trong cơ quan sinh dục của con cái . Vì vây cần phải có quá trình giao phối 
Heo , gà , rùa , 
Trứng đẻ nhiều , hiệu quả thụ tinh thấp 
Trứng ít hơn , hiệu quả thụ tinh cao 
Thấp 
cao 
IV. ĐẺ TRỨNG VÀ ĐẺ CON 
Cá , ếch nhái , bò sát ,  chim , đa số côn trùng và nhiều động vật sống ở nước thường đẻ trứng . 
Trứng có thể thụ tinh trước khi đẻ ( bò sát , chim , côn trùng ) hoặc thụ tinh ngoài sau khi đẻ ( cá , ếch nhái , cầu gai ). 
Trứng giàu noãn hoàng đã được thụ tinh nở thành con sau đó mới được cá thể mẹ đẻ ra ngoài : hổ , sử tử , cá mập , cá đầu búa 
Con sinh ra có thể tự kiếm ăn nhưng đa số là được bố mẹ chăm sóc . 
 Trứng của đv có vú được thụ tinh phát triển trong dạ con, phôi được bảo vệ và thu nhận chất dinh dưỡng từ máu của mẹ qua nhau thai cho đến lúc có thể sống độc lập 
ĐẺ TRỨNG 
ĐẺ CON 
Ưu điểm của mang thai và sinh con ở thú ? 
Nguồn cung cấp dinh dưỡng từ cơ thể mẹ cho thai nhi rất lớn nên thai phát triển rất tốt trong bụng mẹ . 
Thai nhi trong bụng mẹ được bảo vệ tốt trước kẻ thù và tác nhân gây bệnh như VSV, nhiệt độ  
CỦNG CỐ 
Các giai đoạn chính của quá trinh sinh sản hữu tính ở động vật là : 
Hình thành giao tử (n), thụ tinh tạo thành hợp tử (2n), phôi phát triển thành cá thể mới (2n) 
Hình thành giao tử (2n), thụ tinh tạo thành hợp tử (2n), phôi phát triển thành cá thể mới (2n) Slide 22 
Hình thành giao tử (n), thụ tinh tạo thành hợp tử (n), phôi phát triển thành cá thể mới ( n) Slide 22 
Hình thành giao tử (2n), thụ tinh tạo thành hợp tử (n), phôi phát triển thành cá thể mới (2n) Slide 22 
CỦNG CỐ 
Ưu điểm của thụ tinh trong so với thụ tinh ngoài ? 
Tỷ lệ hình thành hợp tử cao Slide 22 
Phôi thai được bảo vệ nên tỷ lệ sống sót cao 
Giảm lãng phí trứng và tinh trùng 
Tất cả A, B, C đúng 
CỦNG CỐ 
Ở các loài động vật lưỡng tính , quá trình thụ tinh thường là : 
Tự thụ tinh vì cơ thể có cả giao tử đực và giao tử cái 
Thụ tinh chéo vì giao tử đực và cái không chín cùng lúc 
Tự thụ tinh hay thụ tinh chéo tùy thuộc từng loài sinh vật 
Không cần có sự thụ tinh mà vẫn sinh được con 
CỦNG CỐ 
Đẻ con được xem là phương thức sinh sản hoàn thiện hơn đẻ trứng vì : 
Động vật đẻ con đều thụ tinh trong , còn đẻ trứng thụ tinh ngoài Slide 22 
Động vật đẻ con đẻ nhiều con hơn động vật đẻ trứng 
Con non của động vật đẻ con được bảo vệ còn con non của động vật đẻ trứng thì không được bảo vệ Slide 22 
Động vật đẻ con có tỷ lệ thụ tinh cao , tỷ lệ phôi thai sống sót lớn , con non được bảo vệ 
 Sai 
1 
2 
3 
4 
5 
1 
2 
3 
4 
5 
ÑUÙNG 
Về nhà 
Khác nhau cơ bản giữa sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật 
Xem bài 46: Cơ chế điều hòa sinh sản