Bài giảng Sinh học Khối 12 - Bài 19: Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

 bµi 19 
t¹o gièng 
 b»ng ph¦­¬ng ph¸p G¢Y §éT BIÕN Vµ C¤NG NGHÖ TÕ BµO 
GIÁO VIÊN DẠY: N.N.P,YẾN 
I.TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
1.Quy trình 
Nêu các bước trong quy trình tạo giống bằng phương pháp 
gây đột biến? Phương pháp này hiệu quả đối với đối tượng 
nào? Vì sao? 
 2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam 
*Gây đột biến bằng tác nhân vật lí : 
- Ở VSV : Xử lí bào tử nấm Penicllium  chủng Penicillum có hoạt tính Peniciline tăng gấp 200 lần dạng ban đầu . 
- Dùng tia gmama tao Giống lúa Mộc tuyền đột biến  MT1 có nhiều đặc tính quí:chín sớm nên rút ngắn thời gian canh tác, thấp và cứng cây, chịu chua và phèn nên có thể trồng ở nhiều vùng khác nhau, năng suất tăng 15-25%. 
- Tạo giống Ngô DT6 (là kết quả lai giống có chọn lọc giữa 12 dòng đột biến tạo ra DT6) chín sớm, năng suất cao, hàm lượng Prôtein tăng 1,5%.. 
* Gây đột biến bằng tác nhân hóa học : 
Dùng Cônsixin, tạo các gống cây đa bội có năng suất cao. 
Cây dâu tằm (3n): bản lá dày, năng suất cao.  Dưa hấu,Nho (3n): không hạt và nâng cao hàm lượng đường 
Dưa hấu tam bội 
Bưởi tam bội không hạt 
Nho tam bội 
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam 
Thể tứ bội ở dâu tây 
Với kiến thức đã học, em 
hãy đề xuất cách thức 
nhận biết sơ bộ các cây 
tứ bội trong số các cây 
lưỡng bội? 
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam 
2. M ột số thành tựu tạo giống ở Việt Nam 
Sử dụng Co-60 gây ĐBG trên chuối, tạo được giống mới kháng sâu, bệnh 
2n 
2n 
Cônxixin 
2n 
3n 
n 
4n 
Giảm phân 
Giảm phân 
Dâu tằm tam bội 
Trung tâm Hạt nhân TP.HCM. Nhân giống thành công giống lúa thơm đột biến Basmati ở Sóc Trăng . Thời gian sinh trưởng 3 tháng , hạt dài thon, đẹp , và năng suất tăng gấp 2 - 2,5 lần so với giống gốc . 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO  
1.Công nghệ tế bào thực vật 
A 
 Lan Hài ( Việt Nam) 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO  
1.Công nghệ tế bào thực vật 
 Dung hợp 2 tế bào trần khác loài 
2n= 24 
(2n) 
Cây lai 
72 NST (24+48) 
TB lai 
72 NST (24+48 ) 
Dung hợp t ế bào chất, nhân 
Loại bỏ thành xenlulozo 
(2n) 
2n= 48 
Nuôi cấy tế bào 
lai 
 k ết qu ả của phương pháp d ung hợp 2 tế bào trần khác loài 
Khoai tây 
Cà chua 
TB M ẹ H ạt Ph ấn 
A 
a 
A 
a 
Giảm phân 
Hạt phấn đơn bội (n) 
Môi trường nhân tạo 
 Dòng tế bào(a) 
 Dòng tế bào(A) 
Chọn 
l ọc 
Cây aa 
Cây a 
Dòng a 
L ưỡng bội hóa 
Hai loại giao t ử: A và a 
Các phương pháp 
Cách tiến hành 
Ý nghĩa 
Nuôi Cấy Mô 
(Tế Bào) TV 
Lai Tế Bào Sinh Dưỡng (TB Xôma) 
Nuôi Cấy Hạt Phấn hoặc Noãn (n) 
Các pp 
Cách tiến hành 
Ý nghĩa 
Nuôi Cấy Mô 
(Tế Bào) TV 
Lai Tế Bào Sinh Dưỡng (TB Xôma) 
Nuôi Cấy Hạt Phấn hoặc Noãn (n) 
Nuôi cấy các mẫu mô TV(từng TB) trong ống nghiệm rồi sau đó cho chúng phát triển thành cây 
Nhân nhanh các cây quý 
hiếm từ 1 cây có KG quý 
->tạo 1 quần thể cây trồng 
đồng nhất về KG 
- Loại bỏ thành TB trước khi đem lai 
Cho các TB đã mất thành TB của 2 loài vào 
 môi trường đặc biệt để dung hợp với nhau -> 
tế bào lai 
Đưa TB lai vào nuôi cấy trong môi trường 
đặc biệt cho chúng phân chia và tái sinh 
thành cây lai khác loài 
Tạo giống mới mang 
đặc điểm của cả 2 loài 
Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh trong ống nghiệm rồi cho PT thành cây đơn bội (n) 
- Từ TB đơn bội nuôi trong ống nghiệm với hoá chất đặc biệt -> PT thành mô đơn bội -> xử lí hoá chất gây lưỡng bội hoá thành cây lưỡng bội hoàn chỉnh 
Tạo cây lưỡng bội có KG đồng hợp tử về tất cả các gen 
2. Công nghệ tế bào động vật 
Nếu bạn có một con chó mang kiểu gen quý hiếm 
làm thế nào bạn có thể tạo ra nhiều con chó có 
 kiểu gen y hệt như con chó của bạn? 
* Qui trình Nhân Bản Vô Tính Cừu Dolly 
Cừu Cho Nhân TB Xôma (2n) 
Cừ u C ho T rứng C hưa T hụ T inh Đ ã T ách N hân 
Cừu Mang Thai Hộ 
 Cấy vào dạ con 
? 
G iống Cừu Cho Nhân 
Dolly 
N êu qui trình nhân bản vô tính ở cừu D ol l y ? 
Cừu con sinh ra mang đặc điểm di truyền của con cừu nào? Tại sao? 
 C ông nghệ cấy truyền phôi 
Cắt phôi 
Nhiều vật nuôi cái mang phôi 
N êu v ai trò và ý nghĩa 
của công nghệ cấy 
truyền phôi? 
C ó thể tạo ra nhiều 
cơ thể có các KG giống 
Dung hợp tế bào trần khác loài 
Lai hữu tính khác loài (Lai xa ) 
Loài A 
(2n) 
Loài B 
(2n) 
Tế bào 
(2n) 
Tế bào 
(2n) 
X 
 Loài AB 
 ( 2n A + 2n B ) 
Loài A 
(2n) 
Loài B 
(2n) 
X 
Giao tử : n A 
n B 
Loài AB: Bất thụ ( nA+nB ) 
? 
 Loài AB 
 ( 2n A + 2n B ) 
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT