Bài giảng Sinh học Khối 12 - Tiết 44, Bài 41: Diễn thế sinh thái - Phạm Văn An

Giáo viên giảng dạy : Phạm Văn An 
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang 
TIẾT 44: DIỄN THẾ SINH THÁI 
Cây thân thảo 
Cây bụi 
Rừng trẻ 
Rừng già 
Các giai đoạn diễn thế 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
Em có nhận xét gì về sự thay đổi của các loài sinh vật ? 
Rêu , địa y 
Trảng cỏ 
Cây bụi 
Rừng thấp 
Rừng cao 
Thế nào là diễn thế sinh thái ? Song song với quá trình biến đổi của quần xã , các điều kiện tự nhiên đã thay đổi như thế nào ? 
Cây thân thảo 
Cây bụi 
Rừng trẻ 
Rừng già 
Các giai đoạn diễn thế 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
Diễn thế sinh thái : là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường . 
Cây thân thảo 
Cây bụi 
Rừng trẻ 
Rừng già 
Các giai đoạn diễn thế 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
Song song với quá trình biến đổi quần xã trong diễn thế là quá trình biến đổi về các điều kiện tự nhiên của môi trường : khí hậu , thổ nhưỡng ... 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
1. Diễn thế nguyên sinh: 
Các quần xã tiếp theo 
Quần xã sau cùng 
Quần xã ban đầu 
Các giai đoạn diễn thế nguyên sinh 
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh ? 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
1. Diễn thế nguyên sinh: 
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh ? 
Giai đoạn khởi đầu 
- Là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật, kết quả là hình thành nên quần xã tương đối ổn định. 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
1. Diễn thế nguyên sinh: 
Diễn thế nguyên sinh gồm có những giai đoạn nào ? 
- Quá trình diễn thế diễn ra theo các giai đoạn sau: 
+ Giai đoạn khởi đầu: hình thành quần xã tiên phong. 
+ Giai đoạn giữa: gồm các quần xã thay đổi tuần tự. 
+ Kết quả: hình thành quần xã ổn định. 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
1. Diễn thế nguyên sinh: 
2. Diễn thế thứ sinh: 
Giai đoạn khởi đầu 
( Giai đoạn tiên phong ) 
Rừng lim 
 nguyên sinh 
Rừng thưa 
cây gỗ nhỏ 
 ưa sáng 
Cây gỗ nhỏ 
 và cây bụi 
Cây bụi 
và cỏ chiếm 
 ưu thế 
Trảng cỏ 
Chặt hết các cây lim 
Giai đoạn khởi đầu 
Giai đoạn giữa 
Giai đoạn cuối 
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế thứ sinh ? 
Là diễn thế xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật từng sống. Tùy theo điều kiện thuận lợi hay không mà diễn thế có thể hình thành nên quần xã tương đối ổn định hoặc bị suy thoái. 
Cây thân gỗ 1 năm và cây thân gỗ lâu năm 
Lũ lụt xoá sạch mọi thứ 
Tảo xuất hiện 
Rêu , tảo và địa y xuất hiện nhiều ở đầm lầy 
Cây thân cỏ 
Xuất hiện cây thân thảo 1 năm 
Cây bụi 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
1. Diễn thế nguyên sinh: 
Diễn thế thứ sinh gồm có những giai đoạn nào ? 
2. Diễn thế thứ sinh: 
- Quá trình diễn thế diễn ra theo sơ đồ sau: 
+ Giai đoạn khởi đầu: giai đoạn quần xã ổn định. 
+ Giai đoạn giữa: giai đoạn gồm các quần xã thay đổi tuần tự. 
+ Kết quả: hình thành quần xã ổn định khác hoặc quần xã bị suy thoái. 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI 
Nguyên nhân gây ra diễn thế? Lấy ví dụ minh hoạ? 
1. Nguyên nhân bên ngoài: 
Cháy rừng 
Chặt phá rừng 
Núi lửa phun 
- Do sự thay đổi mạnh mẽ của các điều kiện tự nhiên, khí hậu: mưa bão, lũ lụt, hạn hán, núi lữa, sóng thần ... 
- Tác động khai thác tài nguyên của con người. 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI 
1. Nguyên nhân bên ngoài: 
2. Nguyên nhân bên trong: 
Sự tương tác giữa các loài trong quần xã: sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã về thức ăn, nơi ở ... 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI 
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI 
Vậy việc nghiên cứu diễn thế có ý nghĩa gì ? 
Trảng 
 cỏ 
Trảng 
cây bụi 
Trảng 
cây gỗ 
Rừng sau sau 
Rừng lim nguyên sinh 
Trảng 
 cỏ 
Trảng 
cây bụi 
Trảng 
cây gỗ 
Rừng sau sau 
Rừng lim 
Phục hồi 
Ví dụ : Các nhà làm khoa học Việt Nam đã phát hiện quy luật diễn thế tại vùng Hữu Lũng ( Lạng Sơn ) như sau 
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI 
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI 
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI 
- Giúp hiểu được các quy luật phát triển của quần xã sinh vật. 
- Chủ động xây dựng kế hoạch trong việc bảo vệ, khai thác và phục hồi các nguồn tài nguyên thiên nhiên. 
- Có biện pháp khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường, sinh vật và con người. 
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP 
Câu 1. Diễn thế sinh thái có thể hiểu là : 
a. Sự biến đổi cấu trúc quần thể .	 
b. Thay quần xã này bằng quần xã khác . 
c. Mở rộng phần vùng phân bố .	 
d. Thu hẹp vùng phân bố . 
Câu 2. Đặc điểm cơ bản để phân biệt diễn thế nguyên sinh với diễn thế thứ sinh là : 
a. Môi trường khởi đầu .	 
b. Môi trường cuối cùng . 
c. Diễn biến diễn thế .	 
d. Điều kiện môi trường . 
Quan sát quá trình diễn thế sinh thái này , hãy xác định đó là loại diễn thế sinh thái nào ? 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ 
- Học thuộc bài . 
- Trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài . 
- Đọc bài mới trước khi tới lớp .