Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hoá vật chất - Huỳnh Văn Vững

KÝnh chµo c¸c ThÇy, C« gi¸o 
Cïng toµn thÓ c¸c em häc sinh th©n mÕn! 
Gv : Huỳnh Văn Vững - TTGDTX Quận 12 
KiÓm tra bµi cò : 
1/ Mô tả các con đường vận chuyển chất qua màng sinh chất . 
2/ Chỉ ra đặc điểm khác nhau cơ bản của các hình thức đó . 
Ch­¬ng III 
ChuyÓn hãa vËt chÊt vµ n¨ng l­îng trong tÕ bµo 
BÀI 13 
KH ÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
TiÕt 13 
? Hãy kể tên một vài dạng năng lượng mà em biết ? 
 Điện năng , quang năng , hoá năng , nhiệt năng , cơ năng , 
? Năng lượng là gì ? Tồn tại ở những trạng thái nào ? 
I. N ĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG 
1. KHÁI NIỆM VỀ NĂNG LƯỢNG 
? Thế nào là động năng và thế năng ? Cho ví dụ minh hoạ ? 
- Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công . 
- Tồn tại 2 trạng thái : 
+ Động năng : 
+ Thế năng : 
§ éng n¨ng 
ThÕ n¨ng 
D¹ng n¨ng l­îng s½n sµng sinh ra c«ng . 
D¹ng n¨ng l­îng dù tr ÷, cã tiÒm n¨ng sinh c«ng . 
I. N ĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG 
1. KHÁI NIỆM VỀ NĂNG LƯỢNG 
- Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công . 
- Tồn tại 2 trạng thái : 
+ Động năng : 
+ Thế năng : 
Năng lượng sẵn sàng sinh ra công 
Năng lượng tiềm ẩn 
 Trong tế bào , năng lượng tồn tại chủ yếu ở dạng nào ? 
I. N ĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG 
1. KHÁI NIỆM VỀ NĂNG LƯỢNG 
- Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công . 
- Tồn tại 2 trạng thái : 
+ Động năng : 
+ Thế năng : 
Năng lượng sẵn sàng sinh ra công 
Năng lượng tiềm ẩn 
- Năng lượng trong tế bào tồn tại ở dạng tiềm ẩn chủ yếu trong các liên kết hoá học . 
2. ATP - ® ång tiÒn n¨ng l­îng cña tÕ bµo : 
a. CÊu t¹o cña ph©n tö ATP ( Ad en«zin T riph«tphat ): 
Hai nhãm  phètphat cao n¨ng 
§­ êng rib«z ¬ 
Baz ¬ nit¬ 
Liªn kÕt cao n¨ng 
Ñaùp aùn phieáu hoïc taäp soá 1 
3 nhóm photphát 
Adenoâzin 
a. Caáu taïo cuûa ATP : 
ATP cấu tạo gồm 3 thành phần : 
- Đường ribôzơ 
- Bazơ nitơ Ađênin 
- 3 gốc phốtphát 
Đặc trưng về cấu trúc : 
- Có 2 liên kết cao năng 
- Liên kết cao năng được hình thành giữa các gốc phốtphát tích điện cùng dấu nên yếu và dễ bị phá vỡ 
- 
- 
- 
? ATP là gì ? Tại sao nói ATP là đồng tiền năng lượng 
? Giải thích vì sao 2 nhóm P ngoài cùng dễ bị phá vỡ ? 
E 
ATP 
ADP 
P 
A®ªnozin ® iphètphat 
ATP  ADP 
+ E ( n¨ng l­îng ) 
+ 
P 
 ATP chuyền năng lượng cho các hợp chất bằng cách nà o ? 
E 
ATP 
ADP 
P 
i 
A®ªnozin ® iphètphat 
A®ªnozin triphètphat 
ADP + 
P 
i 
+ E ( n¨ng l­îng ) 
ATP 
2. ATP - ® ång tiÒn n¨ng l­îng cña tÕ bµo : 
a. CÊu t¹o cña ph©n tö ATP ( a®en«zintriph«tphat ): 
 * ATP l à đồng tiền năng lượng của tế bào vì : 
Ph©n tö ATP cã chøa 2 liªn kÕt cao n¨ng rÊt dÔ được hình thành và dễ bÞ ph¸ vì ®Ó gi¶i phãng n¨ng l­îng cho s ự hoạt động của tế bào . 
 * PTTQ c ủa sự giải phóng năng lượng : 
ATP ADP 
+ E ( n¨ng l­îng ) 
P 
+ 
b. Chøc n¨ng cña ATP: 
CHẤT HỮUCƠ + O2 
ADP + P VC 
ATP 
CO 2 + H 2 O 
Sinh tổng hợp các chất 
Co cơ 
Vận chuyển vật chất qua màng 
b. Chøc n¨ng cña ATP: 
Tổng hợp nên các chất hữu cơ cần thiết cho tế bào 
 vận chuyển vật chất qua màng sinh chất 
 Sinh công cơ học 
II. ChuyÓn hãa vËt chÊt 
1. Kh¸i niÖm 
 Thế nào là chuyển hoá vật chất ? 
 ChuyÓn hãa vËt chÊt lµ tËp hîp c¸c ph¶n øng sinh hãa x¶y ra bªn trong tÕ bµo nh»m duy tr × c¸c ho¹t ® éng sèng cña tÕ bµo .. 
Bản chất của quá trình này là gì ? 
II. ChuyÓn hãa vËt chÊt 
1. Kh¸i niÖm 
 - ChuyÓn hãa vËt chÊt lµ tËp hîp c¸c ph¶n øng sinh hãa x¶y ra bªn trong tÕ bµo nh»m duy tr × c¸c ho¹t ® éng sèng cña tÕ bµo . 
 - Qu á trình này gồm 2 mặt : đồng hoá và dị hoá 
 Phân biệt đồng hoá và dị hoá ? 
- § ång hãa 
Tõ c¸c chÊt ®¬n gi¶n . 
 T ích lòy n¨ng l­îng . 
- DÞ hãa 
Hîp chÊt h÷u c¬ phøc t¹p 
 Gi¶i phãng n¨ng l­îng . 
Ph©n hñy 
c¸c chÊt ®¬n gi¶n h¬n . 
Tæng hîp 
c¸c chÊt h÷u c¬ phøc t¹p 
Chó ý : 
ChuyÓn hãa vËt chÊt lu«n kÌm theo chuyÓn hãa n¨ng l­îng . 
Quan hÖ gi÷a ® ång hãa vµ dÞ hãa víi qu ¸ tr×nh tæng hîp vµ ph©n gi¶i ATP. 
ATP 
ADP + 
P 
i 
NL tõ qu ¸ tr×nh dÞ hãa 
NL dïng cho qu ¸ tr×nh ® ång hãa vµ c¸c ho¹t ® éng sèng kh¸c cña tÕ bµo . 
E 
E 
 Đồng hoá và dị hoá có mối quan hệ như thế nào ? 
C©u 1: Chän c©u tr ¶ lêi ® óng nhÊt : N¨ng l­îng lµ g×? 
a. Là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh c ô ng . 
b. Lµ s¶n phÈm c¸c lo¹i chÊt ® èt(dÇu löa , than ®¸, cñi ...) 
c. N¨ng l­îng lµ sù tÝch lòy ¸ nh s¸ng mÆt trêi d­íi d¹ng hãa n¨ng . 
d. C¶ a, b vµ c ® Òu ® óng . 
CỦNG CỐ 
C©u 2. Chän c©u tr ¶ lêi ® óng nhÊt : C¸c d ạng năng lượng tån t¹i trong t ế bào là : 
a. ThÕ n¨ng trong c á c li ê n kết h óa học . 
b. § éng n¨ng v à ThÕ n¨ng . 
c. Hãa n¨ng vµ quang n¨ng . 
d. Nhiệt năng , điện năng và ho á năng . 
C©u 3. Chän ph­¬ng ¸n ® óng . ATP l à đồng tiền năng lượng trong tế bào là do: 
a. Nã cã c¸c liªn kÕt ph«tphat cao n¨ng rÊt dÔ h×nh thµnh và ph¸ vì . 
b. C¸c liªn kÕt ph«tphat cao n¨ng cña nã rÊt dÔ h×nh thµnh nh­ng kh«ng dÔ ph¸ vì . 
c. Nã dÔ dµng thu ®­ îc tõ m«i tr­êng ngoµi cña c¬ thÓ . 
d. Nã v« cïng bÒn v÷ng . 
5. DẶN DÒ: 
Về nhà học bài , trả lời câu hỏi SGK 
 xem bài enzim 
Bµi häc ®Õn ®©y lµ kÕt thóc. 
Xin tr©n träng c¶m ¬n.