Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hoá vật chất - Phạm Văn An

Giáo viên giảng dạy : Phạm Văn An 
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang 
TIẾT 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG 
VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
CHƯƠNG II: CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1: Thế nào là vận chuyển chủ động và vận chuyển thụ động? Nêu sự khác nhau giữa hai hình thức vận chuyển đó? 
Câu 2: Điều gì xảy ra khi cho tế bào vào dung dịch ưu trương và nhược trương? Giải thích? 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
1. Khái niệm năng lượng: 
Năng lượng là gì ? Tồn tại ở những trạng thái nào ? 
- Năng lượng: là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công. Gồm 2 dạng: động năng và thế năng. 
+ Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công. 
+ Thế năng: là loại năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công. 
Trong tế bào có tồn tại năng lượng không ? Nếu có nó tồn tại ở những dạng nào ? 
- Năng lượng trong tế bào tồn tại dưới nhiều dạng như: hoá năng, nhiệt năng, điện năng...trong đó năng lượng chủ yếu trong tế bào là hoá năng. 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
1. Khái niệm năng lượng: 
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào: 
a. Cấu trúc: 
Quan sát hình và mô tả cấu trúc hoá học của ATP? 
- ATP gồm 1 bazơ Ađênin liên kết với 3 nhóm photphat (trong đó có 2 liên kết cao năng) và đường ribôzơ. Mỗi liên kết cao năng bị phá vỡ giải phóng 7,3 kcal. 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
1. Khái niệm năng lượng: 
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào: 
a. Cấu trúc: 
ATP chuyển năng lượng cho các hợp chất bằng cách nào ? 
ATP  ADP + Pi + năng lượng (7,3 kcal). 
E 
ATP 
ADP 
P 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
1. Khái niệm năng lượng: 
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào: 
a. Cấu trúc: 
ATP  ADP + Pi + năng lượng (7,3 kcal). 
E 
ATP 
ADP 
P 
i 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
1. Khái niệm năng lượng: 
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào: 
a. Cấu trúc: 
b. Chức năng của ATP: 
ATP 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
1. Khái niệm: 
Protein 
Enzim 
axit amin 
máu 
Màng ruột 
Tế bào 
O2 + 
ATP + SP thải 
Tích trữ 
CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
Thế nào là chuyển hóa vật chất ? 
( Prôtêin ) 
Cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
1. Khái niệm: 
- Chuyển hoá vật chất: là tập hợp các phản ứng hoá sinh xảy ra bên trong tế bào nhằm duy trì các hoạt động sống của tế bào, gồm có đồng hoá và dị hoá. 
- Chuyển hoá vật chất luôn đi kèm với chuyển hoá năng lượng. 
Bản chất của quá trình này là gì ? 
Gồm 2 mặt : đồng hoá và dị hoá 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
1. Khái niệm: 
2. Đồng hoá và dị hoá: 
Protein 
Enzim 
Axit amin 
máu 
Màng ruột 
O2 + 
ATP + SP thải 
Tế bào 
Tích trữ 
( axit amin ) 
 Đồng hoá là gì và dị hoá là gì ? 
Đồng hoá 
Dị hoá 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
1. Khái niệm: 
2. Đồng hoá và dị hoá: 
- Đồng hoá: là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất hữu cơ đơn giản đồng thời có sự tích luỹ năng lượng. 
- Dị hoá: là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản đồng thời giải phóng năng lượng. 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
1. Khái niệm: 
2. Đồng hoá và dị hoá: 
ATP 
ADP + 
P 
i 
NL từ quá trình dị hóa 
NL dùng cho quá trình đồng hóa và các hoạt động sống khác của tế bào . 
E 
E 
Đồng hoá và dị hoá có mối quan hệ như thế nào ? 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
1. Khái niệm: 
2. Đồng hoá và dị hoá: 
- Quan hệ giữa đồng hóa và dị hóa với quá trình tổng hợp và phân giải ATP: 
+ Đồng hóa tiêu thụ năng lượng ATP được tạo ra nhờ quá trình dị hóa . 
+ Dị hóa cung cấp năng lượng ATP cho đồng hóa . 
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
Điều gì xảy ra khi chúng ta ăn nhiều mà hoạt động ít ? Khi chúng ta vận động nhiều mà ăn uống không đủ chất dinh dưỡng ? 
	Những người hoạt động cơ bắp nhiều sẽ phải ăn khẩu phần ăn có nhiều năng lượng hơn. Những người ít hoạt động nếu ăn quá nhiều thức ăn giàu năng lượng sẽ bị bệnh béo phì. 
	Cần xây dựng khẩu phần ăn hợp lý với từng đối tượng lao động nhằm tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng đảm bảm sức khỏe cho con người. 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ 
- Đọc phần “em có biết” phần cuối bài học. 
- Học bài cũ và trả lời câu hỏi theo câu hỏi SGK. 
- Đọc bài mới trước khi đến lớp. 
- Bài tập: Tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh bột nhưng lại không tiêu hóa được xellulozơ? 
TIẾT 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC. CHÀO THÂN ÁI!