Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 14: Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hoá vật chất - Phạm Văn An

Giáo viên giảng dạy : Phạm Văn An 
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang 
TIẾT 14: ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM 
TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
Nên 
thầy 
nên 
thợ 
học 
nhờ 
chăm 
No 
cơm 
ấm 
áo 
bởi 
chăm 
làm 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
- Trình bày cấu trúc hóa học và chức năng của ATP? 
- Bài tập: Tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh bột nhưng lại không tiêu hóa được xellulozơ? 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
Enzim là gì? 
Enzim là chất xúc tác sinh học, có bản chất là protein, xúc tác các phản ứng sinh hóa trong điều kiện bình thường của cơ thể sống. Enzim chỉ làm tăng tốc độ phản ứng mà không bị biến đổi sau phản ứng. 
VD: 
 Fe 
 H 2 O 2 H 2 O + O 2 (mất 300 năm) 
 catalaza 
 H 2 O 2 H 2 O + O 2 (mất 1 giây) 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
Nêu cấu trúc của enzim? 
Prôtêin 
Prôtêin kết hợp với chất khác không phải là Prôtêin ( Côenzim ) 
Enzim 1 thành phần 
Enzim 2 thành phần 
Cơ chất là gì ? 
S 1 
S 2 
S 4 
S 3 
Enzim B 
EnzimA 
Enzim A và B có thể liên kết với cơ chất nào ? Vì sao ? 
Trung tâm hoạt động của enzim có cấu tạo như thế nào ? Có chức năng gì ? 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
EnzimA 
Enzim B 
S 1 
S 2 
S 4 
S 3 
Phức hợp E - S 
2. Cấu trúc: 
 Chất chịu tác dụng của enzim gọi là cơ chất. Trong phân tử enzim có những vùng cấu trúc không gian đặc biệt chuyên liên kết với cơ chất gọi là trung tâm hoạt động. 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
EnzimA 
Enzim B 
S 1 
S 2 
S 4 
S 3 
Phức hợp E - S 
2. Cấu trúc: 
- Cấu hình không gian của trung tâm hoạt động của enzim tương thích với cấu hình không gian của cơ chất, nhờ vậy cơ chất liên kết tạm thời với enzim và bị biến đổi tạo thành sản phẩm. 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim: 
P 2 
P 1 
Enzim 
S 
Phức hợp E - S 
Sản phẩm 
Trình bày cơ chế tác động của enzim ? 
 E + S 
Enzim Cơ chất 
E – S 
Phức hợp 
trung gian 
SP + E 
Sản phẩm Enzim 
- Enzim liên kết với cơ chất tại trung tâm hoạt động tạo phức hợp enzim - cơ chất, sau đó enzim tác động lên cơ chất tạo ra sản phẩm và giải phóng enzim tự do. 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
- Mỗi enzim chỉ xúc tác cho một hoặc một vài phản ứng nhất định - tính đặc thù của enzim. 
3. Cơ chế hoạt động của enzim: 
P 2 
P 1 
Enzim 
S 1 
+ 
Enzim 
+ 
P 
Enzim 
S 1 
S 2 
+ 
+ 
Enzim 
Phân giải 
Tổng hợp 
S 1 
Enzim 
S 1 
S 2 
Enzim 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim: 
Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim ? 
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim: 
a. Nhiệt độ: 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
t o 
Ở NGƯỜI 
VI KHUẨN SUỐI NƯỚC NÓNG 
Hoạt tính của enzim 
Nhận xét về ảnh hưởng của nhiệt độ lên hoạt tính của Enzim ? 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim: 
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim: 
a. Nhiệt độ: 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
pH 
Pepsin ( dạ dày ) 
Trypsin ( tụy ) 
Hoạt tính của enzim 
b. Độ pH: 
Nhận xét về ảnh hưởng của độ pH lên hoạt tính của Enzim ? 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim: 
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim: 
a. Nhiệt độ: 
b. Độ pH: 
c. Nồng độ cơ chất: 
Hoạt tính của enzim 
A 
Nồng độ cơ chất 
Nhận xét về ảnh hưởng của nồng độ cơ chất lên hoạt tính của Enzim ? 
Với một lượng enzim xác định nếu tăng dần lượng cơ chất trong dung dịch, thoạt đầu hoạt tính của enzim tăng dần đến một mức nhất định rồi dừng lại. 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim: 
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim: 
a. Nhiệt độ: 
b. Độ pH: 
c. Nồng độ cơ chất: 
Hoạt tính của enzim 
B 
Nồng độ enzim 
d. Nồng độ enzim: 
Nhận xét về ảnh hưởng của nồng độ enzim lên hoạt tính của Enzim ? 
Với một lượng cơ chất xác định, nồng độ enzim càng cao thì tốc độ phản ứng xảy ra càng nhanh. 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
1. Khái niệm: 
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim: 
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim: 
a. Nhiệt độ: 
b. Độ pH: 
c. Nồng độ cơ chất: 
d. Nồng độ enzim: 
e. Chất ức chế enzim: 
Enzim 
A 
Enzim 
1 
2 
Cơ chất 
Cơ chất 
Chất ức chế 
Enzim liên kết với 
cơ chất bình thường 
Enzim không liên kết 
được với cơ chất 
Một số hóa chất có thể làm tăng hoặc giảm hoạt tính của enzim. 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
100 g tinh bột 
HCl 
7200 giây , t 0 = 100 0 C 
Glucôzơ 
Glucôzơ 
E. Amilaza 
2 giây , t 0 = 37 0 C 
Enzim có vai trò gì ? 
- Enzim làm giảm năng lượng hoạt hóa của các chất tham gia phản ứng, do đó làm tăng tốc độ phản ứng. 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
- Các chất trong tế bào được chuyển hoá thông qua hàng loạt các phản ứng hoá sinh. Mỗi phản ứng được điều khiển bởi một enzim đặc hiệu. 
A 
B 
C 
D 
P 
Enzim a 
Enzim b 
Enzim c 
Enzim d 
- Cơ thể sinh vật có thể tạo ra các enzim ở dạng chưa hoạt động, khi cần sẽ hoạt hoá chúng hoặc sử dụng các chất ức chế. 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
- Khi sản phẩm của một số quá trình tổng hợp trở nên dư thừa chúng sẽ quay lại tác động như một chất ức chế làm bất hoạt enzim xúc tác cho phản ứng đầu của quá trình chuyển hoá và được gọi là quá trình ức chế ngược. 
A 
B 
C 
D 
P 
Enzim a 
Enzim b 
Enzim c 
Enzim d 
Ức chế ngược 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
I. ENZIM 
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
Nếu G và F tăng lên một cách bất thường trong tế bào thì nồng độ chất nào trong tế bào sẽ tăng lên ? Vì sao ? 
A 
B 
C 
F 
E 
D 
G 
H 
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
 - Tại sao một số người khi tiêm một loại thuốc kháng sinh lại có thể chết ngay lập tức vì bị sốc phản vệ nếu không thử thuốc trước? 
(vì những người này không có hoặc không đủ lượng enzim phân giải thuốc) 
 - Tại sao một số người không ăn được cua ghẹ, nếu ăn sẽ bị dị ứng? 
(cơ thể người đó không có enzim phân giải prôtêin của cua, ghẹ nên không tiêu hoá được) 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ 
- Đọc phần “em có biết” phần cuối bài học. 
- Học bài cũ và trả lời câu hỏi theo câu hỏi SGK. 
 Đọc bài mới trước khi đến lớp. 
 Tại sao ăn thịt bò khô với gỏi đu đủ thì lại dễ tiêu hóa hơn khi ăn thịt bò riêng ? 
- Tại sao trong công nghệ chế biến bột giặt người ta thường cho thêm nhiều loại enzim ? 
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC. CHÀO THÂN ÁI!