Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 14: Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hoá vật chất - Trường THPT chuyên Lào Cai

SINH HỌC 10 
Trường THPT chuyên Lào Cai 
B ài 14 
enzim vµ vai trß cña enzim trong 
qu ¸ tr Ì nh chuyÓn ho¸ vËt chÊt 
1. Cấu trúc của enzim 
I.ENZIM 
 Tinh bột 
 Enzim Amilaza 
 ĐK 
 thường 
Tinh bột 
 Enzim Amilaza 
 37 0 C 
 Glucô 
+ Amilaza 
Vµi phót 
 Glucô + HCl 
Tinh bột 
 HCl 
1 h , 100 0 C 
Amilaza 
HCl 
ChÊt v« c¬ 
§­ îc tæng hîp trong c¸c TB sèng 
Ho¹t ® éng trong ® iÒu kiÖn phï 
hîp víi sù sèng 
Ho¹t ® éng trong ® iÒu kiÖn nhiÖt 
®é cao 
ChÊt xóc t¸c sinh häc 
ChÊt xóc t¸c v« c¬ 
1/ TINH BỘT 
 HCl 
100 o C, vài giờ 
Glucôzơ 
2/ TINH BỘT 
Amilaza ( trong cơ thể sống ) 
37 o C, vài phút 
Glucôzơ 
 Tinh bột 
 Enzim Amilaza 
 37 0 C 
 Glucô 
+ Amilaza 
Vµi phót 
+ Enzim là chất xúc tác sinh học , được tạo ra trong cơ thể sống 
Vô cơ 
Hữucơ(coenzim ) 
+ Enzim có bản chất là prôtêin  
- Enzim đơn giản : chỉ có prôtêin 
- Enzim phức tạp :  
prôtêin + phần phụ(cofactơ ) 
+ Trong enzim có trung tâm hoạt động : Là vùng cấu trúc không gian đặc biệt liên kết với cơ chất 
Trung tâm hoạt động 
Cơ chất 
( Chất chịu tác dụng của enzim ) 
Hãy quan sát cấu trúc của enzim và cấu trúc của cơ chất : 
+ Mô tả cấu trúc không gian của enzim ? 
+ Nhận xét gì về cấu trúc không gian của enzim và cơ chất ? 
Enzim 
C¬ chÊt 1 
C¬ chÊt 2 
C¬ chÊt 3 
C¬ chÊt 4 
C¬ chÊt 5 
2. Cơ chế tác động của enzim  
Phøc hîp enzym c¬ chÊt 
C¬ chÊt 
enzym 
S¶n phÈm 
Phøc hîp enzym c¬ chÊt 
C¬ chÊt 
enzym 
S¶n phÈm 
enzym 
* Cơ chế : 
2. Cơ chế tác động của enzim  
Enzim + c¬ chÊt ( t¹i trung t©m ho¹t ® éng ) -> phøc hîp enzim – c¬ chÊt -> ph ¶n øng x¶y ra -> s¶n phÈm + enzim 
+ 
+ 
E 
ES 
EP 
S 
E 
P 
Tóm tắt cơ chế hoạt động của enzim : 
Phức hợp E-S 
E tác dụng S 
Ký hiệu E: enzim ; S: cơ chất ; P: sản phẩm 
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim 
1. Nhiệt độ 
 + Mỗi enzim có 1 nhiệt độ tối ưu riêng . 
 + Đa số enzim có nhiệt độ tối ưu (35 0 C - 40 0 C) 
Hoạt tính của enzim 
Nhiệt độ 
35 - 40 
§ å thÞ biÓu diÔn ¶ nh h­ëng cña nhiÖt ®é tíi ho¹t tÝnh cña enzim 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
t o 
ë ng­êi 
ë vi khuÈn suèi n­íc nãng 
Ho¹t tÝnh cña enzim 
2. Độ pH  
+ Mối enzim có pH tối ưu riêng 
+ Đa số enzim có pH tối ưu (6 – 8) 
+ VD: 
enzim pepsin:pH = 2 
enzim Tripsin:pH = 8 
 Hoạt tính của enzim 
pH 
1 
9 
6 8 
§ å thÞ biÓu diÔn ¶ nh h­ëng cña ®é pH ho¹t tÝnh cña enzim 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
pH 
Pepsin ( d¹ dµy ) 
Trypsin ( tôy ) 
Ho¹t tÝnh cña enzim 
3. Nồng độ enzim  
T 0 = const 
pH = const 
Nồng độ enzim tăng tốc độ phản ứng tăng 
Nồng độ enzim 
 Vận tốc phản ứng 
4. Nồng độ cơ chất 
t 0 = const 
pH = const 
Trong giới hạn nhất định,nồng độ cơ chất tăng tốc độ phản ứng tăng 
Nồng độ cơ chất 
Vận tốc phản ứng 
Nång ®é c¬ chÊt 
Tèc ®é ph¶n ÷ ng 
a 
C¸c trung t©m ho¹t ® éng vÉn s½n sµng nhËn c¬ chÊt 
C¸c trung t©m ho¹t ® éng hÇu nh ­ bÞ c¬ chÊt chiÕm lÜnh - enzim b¶o hßa . 
Đồ thị biểu hiện ảnh hưởng nồng độ enzim đến hoạt tính enzim 
Đồ thị biểu hiện ảnh hưởng nồng độ cơ chất đến hoạt tính enzim 
I 
II 
Nång ®é enzim 
Tèc ®é ph¶n ÷ ng 
Enzim 
A 
Enzim 
1 
2 
Enzim liªn kÕt víi 
c¬ chÊt b×nh th­êng 
Enzim kh«ng liªn kÕt 
®­ îc víi c¬ chÊt 
C¬ chÊt 
C¬ chÊt 
ChÊt øc chÕ 
Trường hợp nào phản ứng xảy ra bình thường ? 
II/ Vai trß cña enzim trong qu ¸ tr ì nh chuyÓn hãa vËt chÊt 
Enzim . . . . . . . . . . lµm . . . . . . 
 tèc ®é ph¶n øng sinh hãa . . 
 TÕ bµo tù ® iÒu chØnh qu ¸ tr ì nh 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b»ng 
c¸ch . . . . . . . . . . . . . . . . . cña 
c¸c lo¹i . . . . . . . . . . . . . . nhê 
c¸c chÊt . . . . . . . . . . . . . . .hay 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . hoÆc 
b»ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
Đ iÒn c¸c tõ , hoÆc côm tõ phï hîp ( ë h ì nh A ) vµo c¸c kho¶ng trèng ®Ó hoµn chØnh c¸c néi dung sau : 
chuyÓn hãa vËt chÊt 
sù øc chÕ ng­îc 
® iÒu chØnh ho¹t tÝnh 
 t ă ng 
enzim 
øc chÕ 
ho¹t hãa enzim 
Xóc t¸c 
A 
a 
b 
c 
d 
p 
Enzim a 
Enzim b 
Enzim c 
Enzim d 
Sơ đồ minh họa quá trình chuyển hóa bằng ức chế ngược 
Ức chế ngược 
A 
B 
C 
F 
E 
D 
G 
H 
Nếu chất G và F dư thừa trong tế bào thì nồng độ chất nào sẽ tăng một cách bất thường ? Vì sao ? 
H 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
§A 1 
§A 2 
§A 3 
§A 4 
§A 5 
§A 6 
§A 7 
p 
r 
« 
t 
ª 
i 
n 
c 
¬ 
c 
h 
Ê 
t 
t 
è 
c 
® 
é 
p 
h 
¶ 
n 
ø 
n 
g 
c 
h 
Ê 
t 
h 
o 
¹ 
t 
h 
o 
¸ 
t 
y 
t 
h 
Ó 
n 
h 
i 
Ö 
t 
® 
é 
g 
l 
u 
c 
« 
z 
¬ 
Tõ ch ì a khãa 
r 
è 
i 
l 
o 
¹ 
n 
c 
h 
u 
y 
Ó 
n 
h 
o 
¸ 
Thµnh phÇn cÊu t¹o chÝnh cña enzim 
ChÊt chÞu sù t¸c ® éng cña enzim 
Enzim xóc t¸c sÏ lµm t¨ng . . . . . . . . . . . . . . 
ChÊt mµ khi liªn kÕt víi enzim sÏ 
lµm t¨ng ho¹t tÝnh cña enzim 
Bµo quan chøa nhiÒu enzim h« hÊp 
Mét yÕu tè ¶ nh h­ëng ® Õn ho¹t tÝnh cña enzim 
Mét s¶n phÈm ®­ îc t¹o thµnh khi 
thñy ph©n ®­ êng saccar«z ¬ 
i 
n 
r 
h 
c 
è 
o 
¸ 
o 
¹ 
Ó 
y 
n 
h 
l 
u 
Gi¶i 
 ®¸p 
 « 
ch ÷ 
Häc bµi cò 
T¹i sao ë mét sè c«n trïng l¹i cã kh ¶ n ă ng kh¸ng thuèc trõ s©u ? 
ChuÈn bÞ bµi míi 
T¹i sao trong c«ng nghÖ chÕ biÕn bét giÆt ng­êi ta th­êng cho thªm nhiÒu lo¹i enzim ? 
H·y gi¶i thÝch : 
T¹i sao ă n thÞt bß kh « víi gái ®u ®ñ th × l¹i dÔ tiªu hãa h¬n khi ¨n thÞt bß riªng ? 
DÆN Dß