Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 18: Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân (Bản mới)

Chào mừng các em đến với bài học mới ! 
4/8/2022 
1 
Bài 18 : Cơ sở vật chất và cơ chế di truyền ở cấp độ tế bào (tiết 1) 
I. Nhiễm sắc thể (NST): 
A. NST ở sinh vật nhân chuẩn (Eukaryote) 
 1.NST là gì ? 
 a . Khái niệm : 
 NST là những cấu trúc nằm trong nhân tế bào , có khả năng bắt màu đặc trưng khi nhuộm bằng thuốc nhuộm kiềm tính . 
Copyright 1996-98 â Dale Carnegie & Associates, Inc. 
4/8/2022 
2 
b. Bộ nhiễm sắc thể : 
Các kiểu bộ NST thường gặp : 
 * Bộ NST lưỡng bội : 
+ Vị trí : 
C ó ở các tế bào sinh dưỡng 
 (tế bào soma) 
+ Đặc điểm : 
Các NST tồn tại thành 
từng cặp tương đồng , 
(trong đó 1 chiếc có 
nguồn gốc từ bố , 1 chiếc 
có nguồn gốc từ mẹ ). 
 Bộ NST người 
4/8/2022 
3 
 * Bộ NST đơn bội : 
 + Vị trí : 
ở các tế bào sinh dục ( giao tử đực và cái ) 
 +Đặc điểm : 
Các NST chỉ tồn tại một chiếc trong cặp NST tương đồng 
4/8/2022 
4 
Đặc điểm của bộ NST : 
Bộ NST đặc trưng cho loài , về : 
 + Số lượng ,hình thái các NST 
 + Các gen trên NST . 
Bộ NST được duy trì ổn 
định qua các thế hệ . 
4/8/2022 
5 
2. Hình thái NST : 
 a. Kích thước : 
 - Dài 0.2 – 50 m 
 - Đường kính 0.2 – 2 m 
 b. Hình dạng : 
 - Hình hạt , hình que, hình chữ V (Vẽ hình SGK) 
 c. Đặc điểm : 
 - Hình thái NST đặc trưng cho từng loài (ở kì giữa nguyên phân nó co ngắn cực đại và có hình dạng đặc trưng ) 
 - Hình thái NST có thể thay đổi tuỳ giai đoạn phân bào . 
4/8/2022 
6 
3. Cấu trúc NST : 
 a. Cấu trúc hiển vi : 
NST được cấu tạo bởi AND và protein (loại histon) 
ở kì giữa nguyên phân , NST gồm 2 crômatit đính với nhau ở tâm động . 
Một số NST còn có thêm eo thứ 2 và thể kèm . 
4/8/2022 
7 
b. Cấu trúc siêu hiển vi : 
Nuclêôxôm : Gồm 8 phân tử histon quấn quanh bởi 1 đoạn ADN dài 140 cặp nu. Đường kính 100 Å . 
Sợi cơ bản : Gồm các nuclêôxôm nối với nhau bằng các đoạn AND nối , đường kính 100 Å . 
4/8/2022 
8 
Sợi nhiễm sắc : Do sợi cơ bản xoắn lại , có đường kính 250 Å . 
Crômatit : Do sợi nhiễm sắc xoắn lại có đường kính 2000-8000 Å . 
NST kép : NST kép gồm hai crômatit (chromatid) dính nhau ở tâm động (centromere) . 
4/8/2022 
9 
NST kép Crômatit 
Nucleôsôm 
Sợi cơ bản 
Sợi nhiễm sắc 
Cấu trúc siêu hiển vi của NST 
4/8/2022 
10 
4.Chức năng của NST : 
Bảo quản thông tin di truyền (chứa trong ADN). 
Truyền đạt thông tin di truyền qua các thế hệ cá thể . 
4/8/2022 
11 
B .NST ở sinh vật chưa có cấu tạo tế bào và sinh vật nhân sơ (Prokaryote) : 
1. ở sinh vật chưa có cấu tạo tế bào : 
 - Vật chất di truyền chỉ là phân tử ADN hoặc ARN 
 (VD: Các virus và thể thực khuẩn ) 
 Vius (HIV) Thể thực khuẩn (Bacteriophage) 
4/8/2022 
12 
2. ở sinh vật nhân sơ (Prokaryote) : 
- NST chỉ là một phân tử ADN dạng vòng , trần ( Không kết hợp với histon ) 
- VD : ở các vi khuẩn . 
4/8/2022 
13 
Bài tập về nhà : 
Học thuộc bài lý thuyết . 
Trả lời câu hỏi số 1 ; 2 (tr 89) 
Đọc trước phần II (Cơ chế di truyền ở cấp độ tế bào ) và trả lời câu hỏi : 
 “ So sánh sự giống và khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân ?” 
 (Sử dụng SGK lớp 9 THCS) 
4/8/2022 
14