Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 17: Hô hấp ở động vật

z 
BÀI 20 
MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI TỐC ĐỘ 
DÒNG CHẢY VÀ CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. 
MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT 
 TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYẾN TẤT THÀNH KON TUM 
 XIN TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ TIẾT HỌC NGÀY HÔM NAY 
Hô hấp bao gồm những quá trình nào ? 
 Hô hấp là tập hợp những quá trình , trong đó cơ thể lấy O 2 từ bên ngòai để ôxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các họat động sống , đồng thời thải CO2 ra ngoài 
Đối tượng 
Giun 
Châu chấu 
cá 
Ếch nhái 
Người 
Cơ quan hô hấp 
Để đảm bảo tính hiệu quả thì bề mặt trao đổi khí có những đặc điểm gì ? 
Bề mặt TĐK 
Rộng ( SbmTĐK / Vcơ thể lớn ) 
Mỏng và ẩm ướt ( giúp O 2 và CO 2 dễ dàng khuếch tán qua ) 
Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp 
Có sự lưu thông khí ( tạo sự chênh 
 lệch về [ O 2 ] v à [ CO 2 ] ) 
Quan sát ví dụ sau và nêu các hình thức hô hấp ? 
Hô hấp bằng phổi 
Hô hấp qua bề mặt cơ thể 
Hô hấp bằng hệ thống ống khí 
Hô hấp bằng mang 
Đại diện cho hình thức này là sinh vật nào ? 
TRÙNG BIẾN HÌNH 
THỦY TỨC 
GIUN 
TRÙNG BIẾN HÌNH 
THỦY TỨC 
GIUN 
 - Động vật đơn bào : khí O 2 và C0 2 khuếch tán qua bề mặt tế bào . 
 - Động vật đa bào bậc thấp : khí O2 và C0 2 khuếch tán qua bề mặt cơ thể 
* 
O 2 
CO 2 
 Hệ thống ống khí phân nhánh nhỏ dần và tiếp 
 xúc trực tiếp với tế bào , khí ô xi và C0 2 được trao đổi qua hệ thống ống khí . 
THẢO LUẬN NHÓM 1 
Dựa vào nội dung kênh chư ̃ SGK mục II, hình 17.4 hãy thảo luận với bạn đê ̉ hoàn thiện phiếu học tập . 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng mang 
Đại diện 
Cá 
Cơ quan bộ phận thực hiện trao đổi khí 
Cử động hô hấp 
1.Chứng minh cấu tạo của mang cá đảm bảo 4 đặc điểm của 
bề mặt của trao đổi khí 
2. Hãy giải thích tại sao trao đổi khí của cá xương đạt hiểu quả cao ? 
THẢO LUẬN NHÓM 2 
Dựa vào nội dung kênh chư ̃ SGK mục II, hình 17.5 hãy thảo luận với bạn đê ̉ hoàn thiện phiếu học tập . 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng phổi 
Đại diện 
Người 
Cơ quan bộ phận thực hiện trao đổi khí 
Cử động hô hấp 
Hãy giải thích tại sao phổi là cơ quan trao đổi khí hiệu quả của 
động vật trên cạn ? 
2. Tại sao động vật có phổi không hô hấp được dưới nước ? 
THẢO LUẬN NHÓM 3 
Dựa vào nội dung kênh chư ̃ SGK mục II, hình vẽ hãy thảo luận với bạn đê ̉ hoàn thiện phiếu học tập . 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng phổi 
Đại diện 
Chim 
Cơ quan bộ phận thực hiện trao đổi khí 
Cử động hô hấp 
Trình bày quá trình trao đổi khí ở chim ? 
2. Vì sao trao đổi khí ở chim đạt hiệu quả cao ? 
TÚI KHÍ TRƯỚC 
TÚI KHÍ SAU 
KHÍ QUẢN 
TÚI KHÍ ĐẦY 
TÚI KHÍ RỖNG PHỔI ĐẦY 
ỐNG KHÍ 
KHÔNG KHÍ 
KHÔNG KHÍ 
THẢO LUẬN NHÓM 1 
Dựa vào nội dung kênh chư ̃ SGK mục II, hình 17.4 hãy thảo luận với bạn đê ̉ hoàn thiện phiếu học tập . 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng mang 
Đại diện 
Cơ quan bộ phận thực hiện trao đổi khí 
Cử động hô hấp 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng mang 
Đại diện 
Cấu tạo bề mặt trao đổi khí 
Cử động hô hấp 
Cá , thân mềm , trai , ốc,tôm , cua .. 
Mang gồm : 
+ Các lá mang bám vào cung mang , phía ngoài là nắp mang 
+ Hệ thống mao mạch ở các lá mang 
Thở vào : Miệng mở Nắp mang đóngV.km↑,P↓Nước vào khoang miệng mang O2 vào . 
Thở ra : Miệng đóng Nắp mang mởV.km↓,P↑đẩy nước từ khoang miệng mang theo CO 2 ra ngoài . 
THẢO LUẬN NHÓM 2 
Dựa vào nội dung kênh chư ̃ SGK mục II, hình 17.4 hãy thảo luận với bạn đê ̉ hoàn thiện phiếu học tập . 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng phổi 
Đại diện 
Người 
Cơ quan bộ phận thực hiện trao đổi khí 
Cử động hô hấp 
THẢO LUẬN NHÓM 3 
Dựa vào nội dung kênh chư ̃ SGK mục II, hình 17.4 hãy thảo luận với bạn đê ̉ hoàn thiện phiếu học tập . 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng phổi 
Đại diện 
Chim 
Cơ quan bộ phận thực hiện trao đổi khí 
Cử động hô hấp 
TÚI KHÍ TRƯỚC 
TÚI KHÍ SAU 
KHÍ QUẢN 
TÚI KHÍ ĐẦY 
TÚI KHÍ RỖNG PHỔI ĐẦY 
ỐNG KHÍ 
KHÔNG KHÍ 
KHÔNG KHÍ 
TÚI KHÍ TRƯỚC 
TÚI KHÍ SAU 
KHÍ QUẢN 
TÚI KHÍ ĐẦY 
TÚI KHÍ RỖNG PHỔI ĐẦY 
ỐNG KHÍ 
KHÔNG KHÍ 
KHÔNG KHÍ 
Điểm phân biệt 
Hô hấp bằng phổi 
Đại diện 
 Chim 
Thú , Người 
Cơ quan , bộ phận thực hiện TĐK 
Cử động hô hấp 
Các ống khí nằm trong phổi , có hệ thống mao mạch và 
 hệ thống túi khí 	 
Phế nang trong phổi 
Hệ thống mao mạch 
Co giãn của các túi khí 
Co giãn của các cơ thở 
Nâng hạ cánh khi bay 
Co giãn cơ thể ( Cơ liên sườn , cơ hoành ), thay đổi khoang ngực . 
LOẠI KHÍ 
KK. HÍT VÀO 
KK. THỞ RA 
O 2 
20,96 % 
16,40 % 
CO 2 
0.03 % 
4,10 % 
N 2 
79,01 % 
79,50 % 
- Một lượng khí O 2 đã khuếch tán vào máu trước khi đi ra khỏi phổi , làm giảm lượng O 2 khi thở ra . 
- Ngược lại khí CO 2 khuếch tán từ mao mạch phổi vào phế nang làm tăng lượng CO 2 khi thở ra 
Hô hấp bằng phổi 
Hô hấp qua bề mặt cơ thể 
Hô hấp bằng hệ thống ống khí 
Hô hấp bằng mang 
1.Tại sao bề mặt TĐK ở chim và thú phát triển hơn ở lưỡng cư và bò sát ? Trả lời : 
- Vì nhu cầu TĐK ở chim và thú cao hơn . 
- Chim và thú là ĐV hằng nhiệt nên cần năng lượng để giữ cho thân nhiệt ổn định 
- Chim và thú luôn hoạt động tích cực  nhu cầu về năng lượng cao hơn 
 Để đáp ứng được nhu cầu TĐK thì bề mặt TĐK phải phát triển hơn . 
2. T¹i sao Õch nh¸i mÆc dï cã phæi vÉn ph¶i h« hÊp b»ng da ? 
Tr ¶ lêi : 
	 Do phæi chóng cÊu t¹o ®¬n gi¶n , Ýt phÕ nang , kh«ng ®¸p øng ®­ îc nhu cÇu n¨ng l­îng cña c¬ thÓ . Da chóng ph¶i gi ÷ Èm ­ ít míi h« hÊp ® ù¬c nªn chóng th­êng s«ng n¬i cã ®é Èm cao . 
3. T¹i sao ® éng vËt cã phæi kh«ng h« hÊp d­íi n­íc ®­ îc ? 
Tr ¶ lêi : 
	Vi khi n­íc trµn vµo ®­ êng dÉn khÝ ( khÝ qu¶n , phÕ qu¶n ) nªn kh«ng l­u th«ng khÝ lµm cho con vËt thiÕu d­ìng khÝ vµ chÕt 
- Hoạt động thông khí của bò sát, chim,thú chủ yếu nhờcác cơ hô hấp.làm thay đổi thể tích khoang bụng và ngực . 
- Ở l ưỡng c ư nh ờ s ự n â ng l ê n, h ạ xu ống c ủa th ềm mi ệng . 
4.Sự thông khí ở phổi của bò sát , chim , thú lưỡng cư được thực hiện nhờ hoạt động nào ? 
Hoàn thành nội dung phiếu học tập , trả lời hoàn thiện các câu hỏi . Học , hiểu bài và giải thích các hiện tượng thực tế về hô hấp động vật.Chuẩn bị bài mới .