Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 18: Tuần hoàn máu - Dương Minh Nhân

Bài 18  Tuần hoàn máu 
Người trình bày : Dương Minh Nhân 
I) Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn 
Nhìn vào sơ đồ 
Hãy chỉ ra chức năng của động mạch, tĩnh mạch và mao mạch? 
Chức năng của động mạch, tĩnh mạch và mao mạch: 
Động mạch là những mạch máu xuất phát từ tim có chức năng đưa máu và điều hòa lượng máu từ tim đến các cơ quan 
Tĩnh mạch là những mạch máu từ mao mạch nhỏ từ mao mạch về tim. Tĩnh mạch có chức năng thu hồi máu từ mao mạch về tim 
Mao mạch là những mạch máu rất nhỏ nằm giữa động mạch và tĩnh mạch mao mạch là nơi tiến hành trao đổi chất giữa máu và tế bào 
Hãy quan sát H18.1, H18.2(SGK) và sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn hở, hệ tuần hòan kín dưới đây và tìm ra các điểm khác nhau của hai hệ tuần hoàn trên? 
II) Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật 
+1)Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu từ tim) trên sơ đồ hệ tuần hoàn hở và hệ tuần hoàn kín+2) Cho biết những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở+3) Cho biết vai trò của tim trong tuần hoàn máu 
Xem hình 18.1 Sơ đồ tuần hoàn hở 
Hình 18.2 Sơ đồ tuần hòan kín hoặc hình vẽ dưới đây để giải thích ! 
Trả lời câu hỏi lệnh trang 78 SGK:Về đường đi của máu 
Hệ tuần hoàn hở: Máu từ tim Động mạchkhoang máu (trộn lẫn với nước mô)trao đổi chất trực tiếp với tế bàoMáu chảy vào tĩnh mạchtrở về tim (hệ tuần hoàn có một đoạn máu không chảy trong mạch nên gọi là hệ tuần hòan hở) 
Hệ tuần hoàn kín: Máu từ tim bơm đi lưu thông liên tục trong mạch kín. Máu và tế bào trao đổi qua thành mao mạch (Hệ tuần hoàn có máu chảy trong mạch kín nên gọi là hệ tuần hoàn kín) 
Trả lời câu hỏi lệnh trang 78 SGK:Về ưu nhược điểm của 2 hệ tuần hoàn 
Trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, đến các cơ quan nhanh do vậy đáp ứng với nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất 
Còn hệ tuần hòa hở thì ngược lại 
Hệ tuần hoàn kín đơn và kép 
Cá – Lưỡng cư – Chim và thú ? 
Trả lời câu hỏi lệnh trang 79 SGK 
Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn đơn của cá:Tim bơm máu có nhiều CO 2 vào động mạch mangMao mạch thực hiện trao đổi khi nhận nhiều O 2 đi vào động mạch lưngthực hiện trao đổi khí với tế bào máu có nhiều CO 2  qua mang đưa CO 2 ra ngoài cơ thể ( xem flash minh họa) 
Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn đơn của cá 
Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kép của chim 
Hãy quan sát sự hoạt động cuả của hệ tuần hoàn kín có vòng tuần hoàn kép ở người và cho nhận xét về đặc điểm tối ưu của hệ tuần hoàn này? 
Hệ tuần hoàn kép của thú và mô hình hoạt động của nó 
Cho biết ưu điểm của tuần hòa máu trong hệ tuần hòa kép so với hệ tuần hoàn đơn ? 
Máu từ cơ quan trao đổi khí trở về tim và được tim bơm đi, 
do vậy tạo ra áp lực đẩy máu đi rất lớn , tốc độ máu chảy 
nhanh và máu đi được xa. Điều này làm tăng hiệu quả 
cung cấp O 2 và chất dinh dưỡng cho tế bào, 
đồng thời thải nhanh các chất thải ra ngoài 
Tại sao? 
Hệ tuần hoàn của côn trùng là hệ tuần hòa hở. Hệ tuần hoàn của cá lưỡng cư, bò sát, chim và thú được gọi là hệ tuần hoàn kín 
Hở vì có một đoạn máu đi ra khỏi mạch máu, đi vào khoang cơ thể 
Kín vì máu lưu thông liên tục trong mạch kín 
Câu hỏi trắc nghiệm 
Các phương án trả lời 
Đáp án đúng 
 B) Vì tim chúng 
 có 3 ngăn 
A) vì chúng là động vật biến nhiệt 
 C) Vì tim không có vách ngăn 
B) Vì tim chúng có tim 3 ngăn 
Sự pha máu ở lưỡng cư và bò sát (trừ cá sấu) được giải thích như thế nào? 
D) Vì tim chỉ có 2 ngăn 
Công việc về nhà: 
Đọc và ghi nhớ nội dung tóm tắt trong khung ở cuối bài 
Trả lời các câu hỏi ở cuối bài 
Đọc mục em có biết 
Đọc trước bài 19 SGK 
4 
1 
2 
3 
Hãy thực hiện các nhiệm vụ được giao sau đây: 
Cám ơn sự chú ý 
Tạm biệt 
hẹn gặp lại !