Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 24: Ứng động - Ngô Thị Tươi

Bài 24: Ứng động 
Sv:Ngô Thị Tươi 
Lớp: 11A2 
Kiểm tra bài cũ 
 hs1 : Hướng động là gì ? Nêu tên các kiểu hướng động ? Vai trò của hướng động đối với đời sống của thực vật ? 
Hs2: Nêu các tác nhân gây ra từng kiểu hướng động ở thực vật ? Mỗi kiểu cho một ví dụ 
Mở bài 
Thực vật có khả năng phản ứng lại những kích thích của môi trường,đó chính là tính cảm ứng.Bài trước chúng ta đã thấy được sự phản ứng của thực vật trước những kích thích định hướng, hay còn gọi là hướng động.Vậy đối với những kích thích không định hướng thì thực vật sẽ có những phản ứng như thế nào?Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vào bài mới. 
  øng ® éng 
i. Kh¸i niÖm øng ® éng 
C ác em hãy quan sát 2 hình ¶ nh d­íi ®©y h·y so s¸nh tìm ra sù kh¸c biÖt trong vËn ® éng h­íng s¸ng cña c©y vµ vËn ® éng në hoa ? 
VËn ® éng h­íng s¸ng cña c©y ® Ëu 
VËn ® éng në hoa cña d©y nh·n lång 
Điểm khác nhau ? 
Dấu hiệu so sánh 
Vận động hướng sáng 
Vận động nở hoa 
Cơ quan phản ứng 
Hướng tác nhân kích thích 
Hình thức phản ứng 
Rễ, thân,lá 
hoa 
Chịu sự kích thích 
từ một hướng xác định 
Tác nhân kích thích 
 từ mọi hướng 
Hướng động 
ứng động 
i. Kh¸i niÖm øng ® éng 
- ø ng ® éng lµ hình thøc ph¶n øng cña c©y tr­íc t¸c nh©n kÝch thÝch kh«ng ® Þnh h­íng 
- Tuú thuéc vµo t¸c nh©n kÝch thÝch , øng ® éng ®­ îc chia thµnh c¸c lo¹i: 
+ Quang øng ® éng 
+ NhiÖt øng ® éng 
+ Thuû øng ® éng 
+ Ho¸ øng ® éng 
+ ø ng ® éng tiÕp xóc . 
Qua so s¸nh h·y rót ra kh¸i niÖm vÒ øng ® éng cña thùc vËt lµ g ì ? 
i. Kh¸i niÖm øng ® éng 
ii. C¸c kiÓu øng ® éng 
1. øng ® éng sinh tr­ëng 
2. øng ® éng kh«ng sinh tr­ëng 
ứng động sinh trưởng: là kiểu ứng động trong đó các tế bào ở 2 phía đối diện nhau (như lá, cánh...) có tốc độ sinh trưởng khác nhau do tác động của các kích thích không định hướng của tác nhân ngoại cảnh (ánh sáng, nhiệt độ...) 
Vận động thức ngủ ở lá Đậu 
Vận động nở hoa 
ứng động không sinh trưởng: là kiểu ứng động không có sự phân chia và lớn lên của tế bào thực vật 
Vận động ở cây trinh nữ 
Vận động bắt mồi 
Giải thích sự vận động ở cây trinh nữ 
Vận động ở cây trinh nữ 
Nguyên nhân gây ra sự vận động của cây trinh nữ : 
Khi va chạm sức trương của nửa dưới của các chỗ phình bị giảm do nước di chuyển 
 vào những mô lân cận , K+ di chuyển ra khỏi không bào gây mất nước, 
 giảm áp suất thẩm thấu 
Vận động bắt mồi 
Tương tự giải thích sự vận động bắt mồi ? 
Khi con mồi chạm vào lá , sức trương nước giảm sút , 
 làm các tua , gai , lông cụp , các nắp khép vào giữ chặt con mồi 
Các tuyến trên lông của lá tiết enzim phân giải con mồi , 
sau một thời gian sức trương phục hồi,vị trí các nắp trở lại bình thường 
Víi những hình ¶ nh míi quan s¸t kÕt hîp víi nghiªn cøu th«ng tin SGK h·y th¶o luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp sau ( 5 ’ ) Ph©n biÖt øng ® éng sinh tr­ëng vµ øng ® éng kh«ng sinh tr­ëng 
DÊu hiÖu ph©n biÖt 
ø ng ® éng sinh tr­ëng 
ø ng ® éng kh«ng sinh tr­ëng 
ĐÞnh nghÜa 
ĐÆc ® iÓm cña t¸c nh©n kÝch thÝch 
vÝ dô 
C¬ chÕ chung 
DÊu hiÖu ph©n biÖt 
ø ng ® éng sinh tr­ëng 
ø ng ® éng kh«ng sinh tr­ëng 
ĐÞnh nghÜa 
- Lµ kiÓu øng ® éng cã sù ph©n chia vµ lín lªn cña c¸c tÕ bµo cña c©y 
- Lµ kiÓu øng ® éng kh«ng cã sù ph©n chia vµ lín lªn cña c¸c tÕ bµo cña c©y 
ĐÆc ® iÓm cña t¸c nh©n kÝch thÝch 
- Sù thay ® æi cña ¸ nh s¸ng,nhiÖt ®é theo thêi gian 
- Sù va ch¹m c¬ häc , ho¸ häc hoÆc do chÊn th­¬ng 
VÝ dô 
VËn ® éng në , khÐp hoa 
VËn ® éng quÊn vßng cña ® Ønh chãp th©n leo,tua cuèn 
- VËn ® éng ngñ , thøc cña l¸, chåi , h¹t 
VËn ® éng tù vÖ ë hoa trinh nữ 
- VËn ® éng b¾t måi ë thùc vËt 
C¬ chÕ chung 
 Do sù thay ® æi søc tr­¬ng 
 nguyªn sinh , biÕn ® æi qu ¸ 
theo nhÞp ® iÖu thêi gian 
 n­íc , co rót chÊt 
 trình sinh lý , sinh ho¸ 
Vai trò và ứng dụng 
Vai trò : giúp cây thích nghi đa dạng với biến đổi môi trường như ánh sáng , nhiệt độ , đảm bảo cho cây tồn tại và phát triển theo nhịp độ sinh học 
ứng dụng : điều khiển nở hoa , đánh thức chồi  
Câu hỏi 
Phản hồi 
Câu hỏi trắc nghiệm củng cố 
Về nhà 
Làm bài tập SGK trang 99 
Chuẩn bị bài thực hành tiết sau (có hướng dẫn)