Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 28: Điện thế nghỉ

ĐIỆN THẾ NGHỈ 
Người thực hiện : LƯƠNG THỊ LIÊN 
Tổ : Sinh – THPT Trần Phú Móng Cái 
GALVANI 
I. Khái niệm điện thế nghỉ : 
ĐIỆN THẾ NGHỈ 
TIẾT 28 - BÀI 28 : 
Nơ ron 
Hình 28.1 Sơ đồ đo điện thế nghỉ trên tế bào thần kinh mực ống 
Quan sát hình 28.1, mô tả và cho biết cách đo điện thế nghỉ trên tế bào thần kinh mực ống . 
? 
 Vi điện kế 
Điện cực 1 
Điện cực 2 
Màng 
Sợi thần kinh 
Dùng điện kế cực nhạy , một điện cực đặt sát mặt ngoài của màng tế bào , điện cực còn lại ghim vào bên trong màng tế bào tiếp xúc với tế bào chất . . 
1. Kim điện kế bị lệch cho biết điều gì  ? 
2. Điện tích phân bố hai bên màng tế bào ra sao  ? 
? 
Nơ ron 
Điện kế 
Điện cực 1 
Điện cực 2 
Màng 
Sợi thần kinh 
Hình 28.1 Sơ đồ đo điện thế nghỉ trên tế bào thần kinh mực ống 
1 . Có sự chênh lệch điện thế giữa hai bên màng tế bào . 
2. Phía trong của màng mang điện âm so với phía ngoài mang điện dương . 
Kết quả đo điện thế nghỉ trên tế bào thần kinh mực ống . 
Nơ ron 
 Vi điện kế 
Điện cực 1 
Điện cực 2 
Màng 
Sợi thần kinh 
I. Khái niệm điện thế nghỉ : 
ĐIỆN THẾ NGHỈ 
	 Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế giữa hai bên màng tế bào khi tế bào không bị kích thích , phía trong màng tích điện âm so với bên ngoài màng tích điện dương 
I. Khái niệm điện thế nghỉ : 
ĐIỆN THẾ NGHỈ 
II. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ : 
a- Sự phân bố ion và sự di chuyển ion qua màng tế bào và Tính thấm chọn lọc của màng TB đối với ion 
Bên ngoài TB 
Bên trong tế bào 
Cổng Na + đóng 
Cổng K + mở 
K + ( tích điện dương ) 
Na + (tích điện dương ) 
Điện tích âm 
Màng tế bào 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Hình28.2. Phân bố ion và tính thấm của màng tế bào 
Ion 
Nồng độ (C) bên trong TB ( mM ) 
C ở dịch ngoại bào ( mM ) 
K + 
150 
5 
Na + 
15 
150 
Dựa vào hình 28.2 và bảng thống kê ở trên hãy cho biết sự phân bố ion K+ và Na+ ở hai bên màng TB? 
 Ở bên trong tế bào , ion K+ có nồng độ cao hơn và ion Na+ có nồng độ thấp hơn so với bên ngoài tế bào . 
Quan sát hình và hoàn thành phiếu học tập sau : 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Sự phân bố ion 
Trong màng tế bào 
Ngoài màng tế bào 
Lượng ion 
K + 
Na + 
	PHIẾU HỌC TẬP 
K + 
Na + 
Sự phân bố ion 
Trong màng tế bào 
Ngoài màng tế bào 
Nhiều hơn 
Ít hơn 
Ít hơn 
Nhiều hơn 
Lượng ion 
Na + 
K + 
> 
K + 
> 
Na + 
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP 
Cho biết S Ự DI CHUYỂN CỦA CÁC ION 2 PHÍA MÀNG ion nào di chuyển nhiều hơn . 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
H. 8 
+ 
a. Sù ph©n bè ion, sù di chuyÓn cña ion, tÝnh thÊm cña mµng tÕ bµo ® èi víi ion, lùc hót tÜnh ® iÖn gi÷a c¸c ion tr¸i dÊu . 
- Trong tÕ bµo K + cã nång ®é cao h¬n vµ Na + cã nång ®é thÊp h¬n so víi ngoµi mµng tÕ bµo . 
- K + khuyÕch t¸n tõ trong tÕ bµo ra ngoµi mµng tÕ bµo do cæng K + më ( mµng tÕ bµo cã tÝnh thÊm cao víi K + ) vµ do chªnh lÖch nång ®é. K + qua mµng ra ngoµi ®· mang theo ® iÖn tÝch d­¬ng -> phÝa trong mµng trë nªn ©m. K + ®i ra bÞ lùc hót tr¸i dÊu ë phÝa trong mµng gi ÷ l¹i nªn n»m s¸t mÆt ngoµi mµng tÕ bµo -> mÆt ngoµi mµng tÝch ® iÖn d­¬ng so víi mÆt trong mµng tÝch ® iÖn ©m. 
 Nếu K đi ra ngoài và Na đi vào trong mãi thì nó xảy ra điều gì ? 
I . Khái niệm điện thế nghỉ : 
ĐIỆN THẾ NGHỈ 
II. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ : 
a - Sự phân bố ion và sự di chuyển ion qua màng tế bào Tính thấm chọn lọc của màng TB đối với ion 
b. Vai trò của bơm Na-K: 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
Bên ngoài tế bào 
Bên trong tế bào 
Màng tế bào 
Hình . Sơ đồ bơm Na - K 
K + 
ATP 
P+ADP 
K + 
Na + 
Na + 
Na + 
Quan sát hình bên , và kết hợp SGK, trả lời câu hỏi sau : 
Tại sao điện thế nghỉ được duy trì ? 
Bơm Na - K 
b. Vai trò của bơm Na - K 
b. Vai trò của bơm Na-K: 
Bơm Na- K là các chất vận chuyển(bản chất là prôtêin ) ở màng tế bào . 
- Vận chuyển K + từ ngoài màng tế bào trả vào trong tế bào làm cho nồng độ K + trong tế bào luôn cao hơn bên ngoài màng tế bào -> Duy trì điện thế nghỉ. 
- Hoạt động của bơm Na-K tiêu tốn năng lượng , năng lượng do ATP cung cấp . 
* Cơ chế duy trì điện thế nghỉ : 
 Bơm Na – K: chuyển ion K từ ngoài trả lại trong màng . 
I. Khái niệm điện thế nghỉ 
Sự phân cực điện ở bên trong và ngoài màng tế bào 
Khái niệm điện thế nghỉ 
Cách đo điện thế nghỉ 
II. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ 
Tính thấm của màng tế bào đối với ion 
Vai trò của bơm Na - K 
Sự phân bố ion và sự di chuyển ion qua màng tế bào 
Điện thế nghỉ 
Củng cố bài 
Câu 1: 
Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế hai bên màng tế bào khi tế bào nghỉ ngơi . 
A. Phía trong màng tích điện dương , ngoài màng tích điện âm . 
B. Phía trong màng tích điện âm , ngoài màng tích điện dương . 
C.Cả trong và ngoài màng tích điện dương . 
D. Cả trong và ngoài màng tích điện âm 
Đáp án : B 
Câu hỏi trắc nghiệm 
Câu 2: 
Để duy trì điện thế nghỉ , bơm Na –K có vai trò chuyển 
Đáp án C 
từ ngoài vào trong và từ trong ra ngoài màng 
Na + 
Và K + 
K + 
Na + 
 từ ngoài vào trong màng 
A. 
B. 
C. 
D. 
từ trong ra ngoài màng 
từ ngoài vào trong và từ trong ra ngoài màng 
Và K + 
Na + 
Na + 
K + 
Câu 3: 
Khi tế bào ở trạng thái nghỉ ngơi 
Na + 
Na + 
Cổng 
Cổng 
Cổng 
Cổng 
K + 
và 
cùng đóng 
K + 
và 
cùng mở 
K + đóng và 
mở 
Na + 
K + mở và , 
đóng 
Na + 
Đáp án : C 
C©u 4: Ho¹t ® éng cña b¬m Na-K ®Ó duy tr × ® iÖn thÕ nghØ nh ­ thÕ nµo ? 
A. VËn chuyÓn K + tõ trong ra ngoµi mµng tÕ bµo gióp duy tr × nång ®é K + ë bªn ngoµi mµng tÕ bµo lu«n cao vµ tiªu tèn n¨ng l­îng . 
B. VËn chuyÓn K + tõ ngoµi tr ¶ vµo trong mµng tÕ bµo gióp duy tr × nång ®é K + ë bªn ngoµi mµng tÕ bµo lu«n cao vµ tiªu tèn n¨ng l­îng . 
C. VËn chuyÓn K + tõ ngoµi tr ¶ vµo trong mµng tÕ bµo gióp duy tr × nång ®é K + ë bªn trong mµng tÕ bµo lu«n cao vµ tiªu tèn n¨ng l­îng . 
D. VËn chuyÓn K + tõ ngoµi tr ¶ vµo trong mµng tÕ bµo gióp duy tr × nång ®é K + ë bªn trong mµng tÕ bµo lu«n cao vµ kh«ng tiªu tèn n¨ng l­îng . 
Đáp án : C 
Trả lời các câu hỏi trong SGK 
Đọc phần em có biết 
Hướng dẫn học bài