Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 29: Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh - Bùi Thị Hà

 TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT  TỔ SINH – TD - GDQP  
Chào mừng quý thầy cô và các em! 
SVTT	: Lê Khắc Duẩn 
1 
20/02/2014 
Thao gi¶ng m«n 
Sinh häc 12 - CB 
THPT BÚNG LAO 
NGƯỜI THỰC HIỆN : BÙI THỊ HÀ 
BÚNG LAO THÁNG 10.2014 
: 
Chương V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI 
Tiết 22 DI TRUYỀN Y HỌC 
Kiểm tra bài cũ 
Nêu khái niệm điện thế nghỉ 
Nêu khái niệm điện sinh học 
Bài 29: Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung 
thần kinh 
6 
20/02/2014 
NỘI DUNG 
Khái niệm điện thế hoạt động 
Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 
Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin 
 Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin 
7 
20/02/2014 
I. KHÁI NIỆM ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG 
1. Khái niệm 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
Điện cực 1 
Điện cực 2 
Điện kế 
màng 
Sợi thần kinh 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Đuôi gai 
Nhân 
Sợi trục 
Bao miêlin 
Eo Ranviê 
Thân nơron 
V ậy điện thế hoạt đ ộng xuất hiện khi nào ? 
Kích thích 
I. KHÁI NIỆM ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG 
1. Khái niệm 
- Là sự thay đổi điện thế giữa trong và ngoài màng noron khi bị khích thích. 
 
Các em hãy quan sát đồ thị 
2. Đồ thị điện thế hoạt động 
Điện thế hoạt động gồm mấy giai đoạn ? Đó là những giai đoạn nào ? 
2. Đồ thị điện thế hoạt động 
- Gồm 3 giai đoạn: 
+ Khử cực 
+ Đảo cực 
+ Tái phân cực 
 
Bên trong tế bào 
Bên ngoài tế bào 
Màng tế bào 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
Cổng K + 
đóng 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Cổng Na + mở 
K + 
K + 
K + 
Giai đoạn mất phân cực và đảo cực 
Màng tế bào 
Bên ngoài tế bào 
Bên trong tế bào 
K + 
K + 
K + 
K + 
Na + 
Cổng K + mở rộng 
Cổng Na + đóng 
K + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
Na + 
K + 
K + 
K + 
K + 
Giai đoạn tái phân cực 
3. Nguyên nhân 
- Do sự thay đổi tính thấm của màng đối với ion gây ra sự khử cực, đảo cực và tái phân cực. 
 
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 
Xung thần kinh là gì ? 
- Điện thế hoạt động khi xuất hiện gọi là xung thần kinh. 
 
Xung thần kinh lan truyền như thế nào ? 
- Lan truyền dọc theo sợi thần kinh. 
 
1. Khái niệm xung thần kinh 
2. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 
Thảo luận nhóm lớn và hoàn thành phiếu học tập (5 phút) 
Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 
II. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 
Loại sợi thần kinh 
Đặc điểm cấu tạo thần kinh 
Cách thức lan truyền xung thần kinh 
Tốc độ lan truyền 
Sợi thần kinh không có bao miêlin 
Sợi thần kinh có bao miêlin 
Cấu tạo Noron 
II. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 
Thân 
Loại sợi 
thần kinh 
Sợi thần kinh không có bao miêlin 
Sợi thần kinh có bao miêlin 
Đặc điểm cấu tạo thần kinh 
- Sợi thần kinh trần, không có bao miêlin bao bọc. 
Bao miêlin bao bọc không liên tục và ngắt quãng. 
- Bao miêlin cấu tạo từ photspholipit có màu trắng, tính cách điện. 
II. Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh 
 
Quan sát hình và trả lời câu hỏi 
Trên sợi thần kinh không có bao miêlin khi bị kích thích thì điện thế tại điểm đó biến đổi như thế nào ? 
A 
B 
B 
C 
D 
Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có bao miêlin diễn ra như thế nào ? 
Loại sợi 
thần kinh 
Cách thức lan truyền xung thần kinh 
Tốc độ lan truyền 
Sợi thần kinh không có bao miêlin 
- Xung thần kinh lan truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác kế bên. 
 Chậm 
(3 – 5 m/giây). 
 
Sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin như thế nào ? 
Tại sao xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh có bao miêlin theo cách “nhảy cóc” ? 
Loại sợi 
thần kinh 
Cách thức lan truyền xung thần kinh 
Tốc độ lan truyền 
Sợi thần kinh có bao miêlin 
- Xung thần kinh lan truyền theo cách nhảy cóc từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác. 
- Nhanh 
(100m/giây). 
 
Thảo luận nhóm nhỏ (1 phút) 
Trả lời câu lệnh SGK trang 118 
Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần kinh có bao miêlin từ vỏ não xuống đến cơ ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời gian xung thần kinh lan truyền từ võ não xuống ngón chân (Biết chiều cao người nào đó là 1,6m, tốc độ lan truyền là 100m/giây). 
Đáp án: 0,016 giây 
Câu 1: Điện thế hoạt động hình thành trải qua các giai đoạn nào? 
A. Phân cực, mất phân cực, đảo cực 
B. Phân cực, đảo cực, tái phân cực 
C. Phân cực, mất phân cực, tái phân cực 
D. Mất phân cực, đảo cực, tái phân cực 
CỦNG CỐ 
CỦNG CỐ 
Câu 2: Điểm khác biệt của sự lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin và không có bao miêlin 
A. Dẫn truyền theo lối “nhảy cóc”, chậm và tiêu tốn ít năng lượng 
B. Dẫn truyền theo lối “nhảy cóc”, chậm và tiêu tốn nhiều năng lượng 
C. Dẫn truyền theo lối “nhảy cóc”, nhanh và tiêu tốn ít năng lượng 
D. Dẫn truyền theo lối “nhảy cóc”, nhanh và tiêu tốn nhiều năng lượng 
Câu 3: X ung thần kinh lan truyền dọc trên sợi thần kinh theo một hướng là vì 
A. Xung thần kinh chỉ gây ra sự biến đổi tính thấm của màng ở vùng màng kế tiếp, còn ở nơi điện thế hoạt động vừa sinh ra thì màng ở giai đoạn trơ. 
B. Quá trình hình thành điện thế hoạt động chỉ xảy ra theo một hướng 
C. Sau khi xuất hiện xung thần kinh thì vị trí đó xuất hiện điện thế nghỉ 
D. Hiện tượng khử cực, đảo cực, tái phân cực chỉ xảy ra ở vị trí tiếp theo. 
CỦNG CỐ 
DẶN DÒ 
- Học bài và làm bài tập SGK trang 120 
- Đọc trước bài 30: Truyền tin qua xinap bằng cách trả lời câu hỏi sau: 
+ Vẽ được cấu tao của xinap và chú thích được các thành phần. 
+ Truyền tin qua xinap gồm mấy giai đoạn? Đặc điểm của từng giai đoạn ? 
31 
CẢM ƠN CÔ VÀ CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE 
THANK SO MUCH !!! 
20/02/2014