Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật - Nguyễn Phương Thanh

TRƯỜNG THPT Chu Văn An 
GV : Nguyễn Phương Thanh 
SINH SẢN 
CHƯƠNG IV 
Câu hỏi : Sinh sản là gì ? Ở sinh vật thường có những hình thức sinh sản nào ? 
SINH SẢN 
A. SINH SẢN Ở THỰC VẬT 
CHƯƠNG IV 
SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT 
BÀI 41 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I. Khái niệm sinh sản vô tính .  
 II. Các hình thức sinh sản vô tính . 
 III. Phương pháp nhân giống vô 	tính 
Mục tiêu bài học 
 Nêu được khái niệm sinh sản vô tính . 
 Trình bày được đặc điểm của các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật . 
 Giải thích cơ sơ khoa học và trình bày được cách tiến hành các phương pháp nhân giống vô tính . 
 Nêu được vai trò của sinh sản vô tính ở thực vật và ứng dụng của sinh sản vô tính trong đời sống con người . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
 Câu hỏi : Cây thuốc bỏng con được sinh ra từ hạt hay từ bộ phận của cây mẹ ? 
 Câu hỏi : 
 Qúa trình sinh ra cây thuốc bỏng con có sự kết hợp của cơ thể bố và mẹ hay không ? 
Câu hỏi : Quá trình sinh sản tạo ra cây thuốc bỏng con có giảm phân và thụ tinh hay không ? Các cây con sinh ra có đặc điểm gì ? 
 Câu hỏi Cây mới được tạo thành thông qua quá trình nào ? 
 Qúa trình phân bào nguyên phân từ một số cơ quan sinh dưỡng của cây mẹ như rễ , thân , lá , 
Câu hỏi : Thế nào là sinh sản vô tính ? Sinh sản vô tính có đặc điểm gì ? 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
	- Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái ( không có giảm phân và thụ tinh ).	- Cơ thể con sinh ra giống nhau và giống hệt cây mẹ về đặc tính di truyền . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
Câu hỏi : Hãy kể tên các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật mà em biết ? 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
 II. Các hình thức sinh sản vô tính . 
Gồm hai hình thức : 
	 1. Sinh sản bằng bào tử . 
	2. Sinh sản sinh dưỡng . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
1. Sinh sản bằng bào tử .  
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
Câu hỏi : Qúa trình sinh sản bằng bào tử diễn ra như thế nào ? Hiệu suất sinh s ản cao hay thấp ? 
Cây trưởng thành (2n) 
Túi bào tử (2n) 
Bào tử (2n) 
Nguyên tản (2n) 
Trứng (n) 
Tinh trùng (n) 
Hợp tử (2n) 
  Hiệu suất sinh sản cao , từ một cơ thể mẹ có thể tạo ra rất nhiều cơ thể mới . 
  Ví dụ : dương xỉ , rêu . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
II. Các hình thức sinh sản vô tính . 
 Cây trưởng thành 
Túi bào tử 
Bào tử 
Nguyên phân 
Cây mới 	 
( Nguyên tản = Thể bào tử ) 
1. Sinh sản bằng bào tử . 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
Chu trình sinh sản ở cây rêu 
2 . Sinh sản sinh dưỡng . 
 Câu hỏi 
 Ở các mẫu vật trên , cá thể mới được hình thành từ những bộ phận nào của cây mẹ ? 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
Câu hỏi : Thế nào là sinh 
sản sinh dưỡng ? Cho ví dụ . 
I . Khái niệm sinh sản vô tính . 
2. Sinh sản sinh dưỡng :  
- Từ một phần ( cơ quan sinh dưỡng ) của cơ thể mẹ . 
Cơ thể mới 
Nảy chồi 
- Ví dụ : khoai tây , thuốc bỏng , tre , dâu tây , khoai lang , rau má , khoai môn , mía ,  
( Nguyên phân ) 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
II. Các hình thức sinh 	sản vô tính . 
Phiếu học tập : Phân biệt sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng . 
Chỉ tiêu sinh sản 
Sinh sản bằng bào tử 
Sinh sản sinh dưỡng 
Nguồn gốc tạo ra cây con 
Cơ chế sinh sản 
Đối tượng sinh sản 
Loài đại diện 
Thảo luận nhóm 
Từ bào tử trong túi bào tử . 
Từ các bộ phận sinh dưỡng ( rễ , thân , lá ) trên cơ thể mẹ 
Nguyên phân và giảm phân . 
Nguyên phân 
Thực vật bào tử ( bậc thấp ) 
Thực vật bậc cao 
Rêu , dương xỉ . 
Cam, chuối , quýt , cà rốt , khoai tây , . 
 III. Phương pháp nhân giống vô tính . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
Trong nông nghiệp người ta đã có những phương pháp nhân giống nào để tạo ra cây mới ? 
 Bao gồm các phương pháp : 
	1. Giâm . 
	2. Chiết . 
	3. Ghép . 
	4. Nuôi cấy mô . 
(hay sinh sản sinh dưỡng nhân tạo ). 
I . Khái niệm sinh sản vô tính . 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
Thảo luận nhóm 
Phiếu học tập : Các hình thức nhân 	 giống vô tính 
Hình thức nhân giống 
Cách tiến hành 
Ưu điểm 
Giâm 
Chiết 
Ghép 
Nuôi cấy mô 
mô 
Nuôi mô trong mt dinh dưỡng 
Mô sẹo 
Phôi 
Cây con 
Đáp án nội dung phiếu học tập 
Hình thức nhân giống 
Cách tiến hành 
Ưu điểm 
Giâm 
Chiết 
Ghép 
Nuôi cấy mô 
Cắt một đoạn thân , lá , rễ hoặc cành , cắm hoặc vùi vào đất . 
Tạo cây con dễ dàng , nhanh chóng . 
Lấy đất bọc xung quanh một đoạn thân hay cành đã bóc bỏ lớp vỏ . Khi chỗ đó mọc rễ sẽ cắt rời cành đem trồng . 
Duy trì các đặc tính tốt của cây , rút ngắn thời gian sinh trưởng , sớm thu hoạch . 
Lấy một đoạn thân , cành hay chồi của cây này ghép lên thân hay gốc của cây khác sao cho ăn khớp . 
Phối hợp được các đặc tính tốt của các cây khác nhau cùng loài . 
Nuôi , cấy mô trong môi trường dinh dưỡng thích hợp để tạo nên cây hoàn chỉnh . 
Giúp tạo nhanh giống mới sạch bệnh , có hiệu quả kinh tế cao . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
III. Phương pháp nhân giống vô tính 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
Tại sao ở cây ăn quả lâu năm người ta thường chiết cành ? Ghép cành khác với chiết cành ở những điểm nào ? 
I . Khái niệm sinh sản vô tính . 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
 III. Phương pháp nhân giống vô tính . 
Câu hỏi : Vì sao tế bào , mô thực vật lại có 	thể nuôi cấy tạo thành cây mới ?  
Vì nhờ tế bào , mô có tính toàn năng . 
Hay : 
Môi trường dinh dưỡng 
Do tế bào , mô đều giữ tính độc lập 
Sống , phân bào 
Bộ phận , cơ thể hoàn chỉnh 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
 
 III. Phương pháp nhân giống vô tính . 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
I . Khái niệm sinh sản vô tính . 
Câu hỏi : Hãy nêu một số thành tựu đạt được trong nông nghiệp bằng bằng phương pháp nuôi cấy mô ? 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I . Khái niệm sinh sản vô tính . 
 III. Phương pháp nhân giống vô tính . 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
Nhân giống lan hồ điệp bằng nuôi cấy mô 
Lan hồ điệp được n hân giống bằng nuôi cấy mô 
Nhân giống hoa đồng tiền = nuôi cấy mô 
Nhân giống chuối bằng nuôi cấy mô 
Khoai tây được nhân giống bằng nuôi cấy mô 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
 III . Phương pháp nhân giống vô tính . 
	 Trong nông nghiệp , áp dụng phương pháp nhân giống vô tính như : giâm , chiết , ghép , nuôi cấy mô , người ta đã tạo được nhiều loại cây nội địa và nhập nội cho năng suất và phẩm chất cao . 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
Câu hỏi 1. Sinh sản vô l à hình thức sinh sản : 
Ch ỉ cần một cá thể bố hoặc mẹ . 
B. Không c ó sự hợp nhất giữa giao tử đực và cái . 
C. Bằng giao t ử cái . 
D. Có s ự hợp nhất giữa giao tử đực và cái . 
 B 
Cơ thể con khác cơ thể mẹ về đặc điểm di truyền . 
Cơ thể con giống cơ thể mẹ về đặc tính di truyền . 
Cơ thể con được sinh ra từ cơ quan sinh dưỡng của mẹ . 
Cơ thể con được sinh ra từ cơ quan bào tử của mẹ . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
 III . Phương pháp nhân giống vô tính . 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
Câu hỏi 2: Đặc điểm chung của hình thức sinh sản bằng bào tử , sinh sản sinh dưỡng và nuôi cấy mô là : 
 B. Cơ thể con giống cơ thể mẹ về đặc tính di 	truyền . 
 Câu hỏi 3 : Sinh sản vô tính có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống của thực vật và của con người ? 
 1. Đối với đời sống thực vật : 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
 III . Phương pháp nhân giống vô tính . 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
Giúp cho sự phát triển và tồn tại của loài . 
2. Đối với đời sống con người : 
- Duy trì các tính trạng tốt của cây . 
- Nhân nhanh giống cây cần thiết trong thời gian ngắn . 
- Tạo được giống cây trồng sạch bệnh . 
- Phục chế được các giống cây trồng quí . 
Câu hỏi 4 . Cơ sở khoa học của các hình thức nhân giống vô tính là gì ? 
Đáp án : Dựa trên tính toàn năng của tế bào , mô thực vật . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
 III . Phương pháp nhân giống vô tính . 
A . Con cháu mang bộ gen tương tự cây mẹ . 
B . Cá thể , quần thể sinh trưởng nhanh chóng . 
C . Các thành viên có thể sinh sản khi còn trẻ . 
D . Có thể tận dụng và phủ kín diện tích đất trồng nhanh chóng . 
E . Tất cả đều đúng . 
 E 
Câu hỏi 5: Sinh sản vô tính có ưu thế gì hơn so với sinh sản hữu tính ? 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
 III . Phương pháp nhân giống vô tính . 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
Câu hỏi 6 : Phương pháp nuôi cấy mô có ưu điểm gì hơn so với các phương pháp nhân giống vô tính khác ? 
	 - Sản xuất hàng loạt cây sạch bệnh , sinh trưởng 	mạnh . 
 - Phục chế giống cây quí , hạ giá thành cây con nhờ 	giảm mặt bằng sản xuất . 
Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật 
 Ưu điểm của phương pháp nuôi cấy mô : 
I . Khái niệm sinh sản vô tính .  
 II . Các hình thức sinh sản vô tính . 
 III . Phương pháp nhân giống vô tính . 
Hướng dẫn về nhà 
● Trả lời các câu hỏi sgk trang 159 
● Đọc mục “ Em có biết ” sgk trang 159 
● Tìm thêm một số thành tựu mới trong nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô . 
● Đọc trước bài 42 “ Sinh sản hữu tính ở thực vật ”