Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 5: Dinh dưỡng nitơ ở thực vật (Bản mới)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH BÌNH THUẬN 
TRƯỜNG THPT LÊ LỢI – TỔ: HOÁ -SINH 
Bài 5: DINH DƯỠNG NITƠ Ở THỰC VẬT 
Giáo viên : NGUYỄN ĐÌNH LÀNH 
DINH DƯỠNG NITƠ Ở THỰC VẬT 
Bài 5 
I – Mục tiêu bài học : 
 Sau khi học xong bài này học sinh cần : 
 - Nêu được vai trò của nitơ tronh đời sống của cây . 
 - Trình bầy được quá trình đồng hoá . 
II – Đồ dùng dạy học : 
 - Hình vễ : 5.1 và 5.2 SGK. 
 - Máy chiếu . 
IV – Nội dung bài học : 
 I – Vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ . 
 II – Quá trình đồng hoá nitơ ở thực vật : 
 1. Quá trình khử nitrat . 
 2. Quá trình đồng hoá NH 3 trong mô thực vật . 
III – Kiểm tra bài cũ : 
 Câu 1. Thế nào là nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong cơ thể thực vật 
 Câu 2. Vì sao phải bón phân hợp lý cho cây trồng 
- Nguyên tố nitơ có vai trò như thế nào đối với đời sống của thực vật là nội dung của bài học ngày hôm nay. 
Nêu hỗn hợp phân khoáng phổ biến trong sản xuất nông nghiệp ? 
1. Dạng nitơ được cây hấp thu : 
	NH 4 + và NO 3 - 
2. Vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ : 
	  Vai trò chung : 
	- Nitơ là nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu . 
I – VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ 
 Trình bày thí nghiệm và nhận xét vai trò của nguyên tố nitơ trong quá trình phát triển của cây ? 
Cây dứa được trồng trong đất đủ các nguyên tố khống 
Cây dứa trồng trong đất thiếu nitơ 
Dấu hiệu thiếu nitơ ở cây bắp 
Dấu hiệu thiếu nitơ ở lá cà chua 
 Vai trò cấu trúc : 
 - Nitơ là thành phần không thể thay thế của nhiều hợp chất sinh học quan trọng như : prôtêin , axit nuclêic , diệp lục , ATP trong cơ thể thực vật 
Các bậc cấu trúc phân tử prôtêin 
Nêu vai trò cấu trúc của nguyên tố nitơ ? 
I – VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ 
1. Dạng nitơ được cây hấp thu : 
2. Vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ : 
  Vai trò chung : 
 Vai trò điều tiết : 
 - Điều tiết các quá trình trao đổi chất . 
 - Cung cấp năng lượng . 
 - Điều tiết trạng thái ngậm nước của các phân tử prôtêin trong tế bào chất . 
Nêu vai trò điều tiết của nguyên tố nitơ ? 
I – VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ 
1. Dạng nitơ được cây hấp thu : 
2. Vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ : 
Vai trò chung : 
Vai trò cấu trúc : 
II – QUÁ TRÌNH ĐỒNG HOÁ NITƠ Ở THỰC VẬT 
Quá trình khử nitrat : 
 - Quá trình chuyển hoá NO 3 - thành NH 4 + theo sơ đồ : 
NO 2 - 
NH 4 + 
 - Quá trình được thực hiện trong mô rễ và mô lá , 
 cần có Mo và Fe hoạt hoá các enzim . 
NO 3 - 
Rễ cây hấp thụ nitơ ở dạng NH 4 + và NO 3 - từ đất nhưng nitơ trong các hợp chất hữu cơ cấu thành cơ thể thực vật chỉ tồn tại ở dạng NH 4 + . Vậy trong cây xảy ra quá trình gì ? 
Quá trình khử nitrat diễn ra như thế nào ? Xảy ra ở đâu trong cây ? 
II – QUÁ TRÌNH ĐỒNG HOÁ NITƠ Ở THỰC VẬT 
2 - Quá trình đồng hoá NH 3 trong mô thực vật 
Amin hoá trực tiếp các axít xêtô : 
- Chuyển vị amin : 
Axít xêtô 
NH 3 
Axít amin 
+ 
Axít xêtô 
Axít amin 
+ 
Axít amin mới 
Axít xêtô mới 
+ 
Theo 3 con đường sau : 
Quá trình đồng hoá NH 3 trong mô thực vật diễn ra như thế nào ? 
VD: Axit α – xêtôglutaric + NH 3 -> Axit glutamic 
VD: 
 Axit glutamic + Axit piruvic -> Alanin + Axit α – xêtôglutaric 
II – QUÁ TRÌNH ĐỒNG HOÁ NITƠ Ở THỰC VẬT 
2 - Quá trình đồng hoá NH 3 trong mô thực vật 
Amin hoá trực tiếp các axít xêtô : 
- Chuyển vị amin : 
- Hình thành amit : 
NH 3 
Axít amin đicacbôxilic 
Amit 
+ 
 + Khử độc NH 3 dư thừa . 
 + Dự trữ NH 3 cho quá trình tổng hợp axít amin khi cần thiết . 
Vai trò sự hình thành amit 
Sự hình thành amit trong thực vật có vai trò gì ? 
VD: Axit glutamic + NH 3 -> Glutamin 
NH 3 tích luỹ nhiều trong mô sẽ gây độc cho tế bào , nhưng khi cây sinh trưởng mạnh thì lại thiếu hụt NH 3 . Vậy , cơ thể thực vật đã giải quyết mâu thuẫn đó như thế nào ? 
CỦNG CỐ 
Câu 1: Nguyên tố nitơ được cây hấp thụ dưới dạng ? 
	a. N 2 
	 b. NH 3 
	 c. NO 2 - 
	 d. NO 3 - , NH 4 + 
d 
Câu 2. Dấu hiệu thiếu nitơ đặc trưng là ? 
	a. Lá có màu vàng nhạt . 
	b. Lá có đốm trắng . 
	c. Lá héo . 
	d. Cây chết . 
a 
Câu 3. Quá trình khử nitrat theo sơ đồ nào sau đây ? 
 a. NO 3 - -> NH 4 + -> NO 2 - 
 b. NO 2 - -> NO 3 - -> NH 4 + 
 c. NO 3 - -> NO 2 - -> NH 4 + 
 d. NH 4 + -> NO 3 - -> NO 2 - 
C 
Câu 4. Sự hình thành amit trong mô thực vật có ý nghĩa sinh học quan trọng là ? 
Giải độc NH 3 dư thừa . 
b. Tạo nguồn dự trữ NH 3 cho quá trình tổng hợp axít amin khi cần thiết . 
c. Giải độc NH 3 dư thừa và tạo nguồn dự trữ NH 3 cho quá trình tổng hợp axít amin khi cần thiết . 
d. Tham gia điều tiết quá trình trao đổi chất của tế bào . 
c 
DẶN DÒ 
 Học bài và trả lời câu hỏi SGK 
 Đọc mục : “ Em có biết ? ” 
 Soạn trước bài 6 ( Dinh dưỡng khoáng nitơ ở thực vật ( tiếp theo ) ) 
Mong quý thầy , cô giáo 
góp ý để bài soạn được hoàn chỉnh hơn 
Cảm ơn và chào tạm biệt ! 
bài học đến đây kết thúc