Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Sự sinh sản vô tính

Chương IV : SỰ SINH SẢN CỦA SINH VẬT. 
 Bài 23 : SỰ SINH SẢN VÔ TÍNH. 
Kiểm tra bài cũ : 
1. Trình bày ảnh hưởng của các nhân tố bên trong đến sự 
sinh trưởng và phát triển ở động và thực vật . 
2. Trình bày ảnh hưởng của một số nhân tố môi trường 
lên sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật . 
3. Trình bày tác động của con người lên sự sinh trưởng 
và phát triển của sinh vật . 
I. Khái niệm : 
Là hình thức sinh sản không có sự phân chia các giao tử đực , giao tử cái , các cơ thể con hoàn toàn giống mẹ về 
đặc tính di truyền . Là hình thức sinh sản thô sơ nhất . 
II. Các hình thức sinh sản vô tính : 
1. Sự phân đôi : 
Cơ thể mẹ co thắt ở giữa để chia màng , tế bào chất và nhân thành 2 phần đồng đều nhau , mỗi phần lớn dần thành cơ thể mới . 
+ Đặc điểm : 
- Xảy ra ở sinh vật đơn bào và một số 
tế bào sống độc lập trong cơ thể đa bào . 
Vd : bạch cầu , nguyên sinh động vật . 
- Số NST ở con giống mẹ . 
- Xảy ra nhanh khi gặp điều kiện sống thuận lợi . 
Vd : vi khuẩn tả , trùng cỏ  
- Có thể xảy ra theo chiều dọc(trùng roi)chiều ngang hay bất cứ chiều nào ( amip ) sau khi phân chia cơ thể con có thể tách ra sống độc lập ( trùng roi)hay sống thành tập đoàn(vônvôc ), dãy dài ( tảo xanh đơn bào ). 
2. Sinh sản sinh dưỡng : 
a. Ở động vật : ( chủ yếu là ở động vật bậc thấp ) 
Nảy chồi : một phần nhỏ của cơ thể mẹ lớn 
nhanh hơn vùng khác tạo cơ thể mới . 
Cơ thể mới này có thể tách ra sống độc 
lập hay sống bám vào cơ thể mẹ . 
Vd : thuỷ tức . 
Tái sinh : cơ thể mẹ bị chia thành nhiều mảnh vụn , mỗi mảnh mọc thêm các phần 
còn thiếu tạo thành cơ thể mới . 
Vd : sao biển , đĩa , thuỷ tức .. 
b. Ở thực vật : 
Các hình thức trong tự nhiên : 
Sinh sản bằng thân bò ( rau má ), thân rễ ( cỏ gấu ), thân hành ( củ hành ), rễ củ(khoai lang ), lá ( lá cây sống đời .). 
* Các hình thức sinh sản nhân tạo : 
+ Giâm : cắt một đoạn thân hoặc cành cắm xuống đất đợi đâm rễ phụ và thành cây mới . 
Vd : trồng mía , sắn . 
+ Chiết : Lấy đất bọc quanh một đoạn thân hoặc cành đã bóc vỏ 1 phần , đợi mọc rễ , cắt rời khỏi cây mẹ trồng thành cây mới . 
Vd : cây chanh , cam 
+ Ghép : Là lấy một đoạn thân , cành hay chồi của cây này ghép lên thân hay gốc cây khác sao cho các mô tương đồng tiếp xúc và ăn khớp chỗ ghép liền lại thành cây mới . 
c. Nuôi cấy mô : 
* Cơ sở sinh học : 
Nuôi mô ngoài cơ thể : tạo môi trường sống thích hợp như trong cơ thể để tế bào , mô có thể sống , phân bào , phát triển thành cơ thể mới . 
Ghép mô : 
+ Tự ghép : ghép mô nuôi trở lại cơ thể cho . 
Vd : ghép da từ nơi này sang nơi khác trên cùng một cơ thể . 
+ Đồng ghép : ghép mô nuôi lên cơ thể loài thân cận . 
Vd : truyền máu cho người cùng nhóm máu . 
*Ý nghĩa , mục đích : 
Tái tạo , thay thế các bộ phận bị huỷ hoại trên cơ thể sống . 
Kĩ thuật thụ tinh nhân tạo giúp con người chủ động trong việc sinh con, người vô sinh có con cái , tạo nòi giống , nhân giống gia súc quí . 
Ở thực vật thì có thể nhân nhanh các giống cây quí khó nuôi trồng bằng các biện pháp thông thường . 
3. Sinh sản bằng bào tử : 
Xảy ra ở thực vật bậc thấp ( tảo , nấm ..), bậc cao ( dương xỉ ) và nguyên sinh động vật . Bào tử được hình thành từ tế bào của cơ thể mẹ 
( vd : tảo lục đơn bào)hoặc cơ quan trên cơ thể mẹ ( túi bào tử , vd : dương xỉ ). Bào tử gặp điều kiện thuận lợi nảy mầm tạo thành cơ thể mới . 
Câu hỏi : 
1. Phân biệt các hình thức sinh sản vô tính . 
2. Trình bày sự sinh sản sinh dưỡng ở động vật . 
3. Trình bày sự sinh sản sinh dưỡng ở thực vật . 
4. Trình bày cơ sở sinh học,ý nghĩa mục đích của việc nuôi cấy mô .