Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen - Dương Thị Thu Hiền

Tæ 
 Sinh - ho¸ 
Truong thpt yen dung so 3 
duong thi thu hien 
Chµo mõng quý thÇy , c« gi¸o ®· ®Õn dù giê ! 
1 
KIỂM TRA BÀI CŨ: 
 Nêu đặc điểm di truyền cuả tính trạng do gen nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X quy định . Làm sao để biết một tính trạng nào đó có di truyền liên kết với giới tính hay không ? 
2 
Hoa phù dung 
 Vì sao trên cùng một cây mà màu sắc hoa phù dung lại khác nhau trong một ngày ? 
Vì trong cánh hoa có chứa chất Anthoxyan, chất này bị oxy hóa dần khi tiếp xúc với không khí cho nên có sự thay đổi màu sắc từ sáng đến chiều. 
Từ ví dụ này em quá trình biểu hiện mầu sắc hoa phụ thuộc vào yếu tố nào? 
3 
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG 
LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
Tiết 13 - Bài 13 
4 
1.Thí nghiệm : 
▪ Lai 2 giống đậu Hà Lan thuần chủng . 
Hoa đỏ 
Hoa trắng 
▪ P tc : 
x 
▪ F 1 : 100% hoa đỏ 
▪ F 2 : 
3/4 
1/4 
: 
Qua thí nghiệm trên em có nhận xét gì ? 
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG 
5 
Hoa trắng 
aa 
F 1 : 
100% Aa ( toàn đ ỏ ) 
F 2 : 
1AA : 2Aa : 1aa 
3 đ ỏ 	: 1 tr ắ ng 	 
G P : 
a 
x Aa 
G F1 : 
A : a 
A : a 
x 
A 
AA 
P tc : 
Hoa đ ỏ 
F 3 : 
100% AA 
1AA:2Aa:1aa 
* Sơ đố lai: 
100% aa 
Từ kết quả này em thấy P(Bố mẹ) truyền cho F(con cái) yếu tố nào? 
 Nhận xét : P không truyền cho con những tính trạng có sẵn mà truyền đạt một kiểu gen, KG quy định hình thành tính trạng của cơ thể. 
6 
Vậy con đường từ gen 
tới tính trạng cần phải 
qua những giai đoạn nào? 
2. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng: 
* Sơ đồ: 
Gen 
(AND) 
mARN 
Pôlipeptit 
Prôtêin 
Tính trạng 
* Nhận xét: Con đường biểu hiện từ Gen tới Tính trạng phải qua nhiều bước trung gian nên có thể chịu sự tác động của các tác nhân thuộc môi trường trong cũng như ngoài cơ thể 
Môi trường ảnh hưởng như thế nào 
tới sự biển hiện của gen? 
7 
VD 1 : Hoa liên hình KG: A- : hoa màu đỏ; aa : hoa màu trắng 
35 o C 
20 o C 
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG 
1. Ví dụ : 
Từ ví dụ này em có nhận xét gì? 
* Lấy hoa màu trắng(aa) trồng ở 20 và 35 độ đều cho hoa mầu trắng 
* Lấy hoa mấu đỏ thuần (AA) đem trồng ở 2 môi trường khác nhau 
* Nhận xét: 
 KG AA phản ứng thành 2 KH ở 2 MT khác nhau  Màu sắc hoa phụ thuộc vào MT 
- Các kiểu gen khácnhau (AA, aa) phản ứng không giống nhau trước cùng một điều kiện môi trường 
8 
VD 2: Giống thỏ Himalaya 
 Nuôi ở 35 độ lông có màu trắng 
 Nuôi ở 5 độ lông có màu đen 
 Nuôi ở 20 – 30 độ lông biểu hiện thành 2 màu: đen và trắng 
Mầu sắc lông thỏ phụ thuộc vào yếu tố nào của môi trường? 
Lý giải như thế nào 
 về trường hợp thứ 3 
9 
TNCM : Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnh 
KQ : Ở lưng, phần buộc đá lạnh, lông mọc lên có màu đen 
Toàn thân  lông trắng 
Tai, bàn chân , đuôi , mõm  lông đen 
 Nhiệt độ cao có ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp mêlanin như thế nào ? 
* Thí nghiệm chứng minh: 
10 
VD 3 : Các cây cẩm tú cầu có cùng kiểu gen nhưng màu sắc hoa khác nhau 
Điều kiện nào ảnh hưởng đến màu sắc của hoa cẩm tú cầu ? 
pH < 7 
pH = 7 
pH > 7 
11 
2. Kết luận : 
* Sự tương tác giữa KG và MT sẽ cho ra KH . Trong đó: 
 KG: quyết định khả năng phản ứng của cơ thể trước điều kiện MT 
 MT: Tham gia vào việc hình thành nên KH cụ thể 
 KH: Kết quả của sự tương tác giữa KG và MT 
* Các KG khác nhau thì phản ứng không giống nhau trước cùng một điều kiện MT 
12 
III. MỨC PHẢN ỨNG 
1. Ví dụ: 
MT 1 
MT 1 
MT 2 
MT 3 
 Từ ví dụ trên em có nhận xét gì? 
13 
Kiểu gen 1 
MT-1 
MT-2 
. . . 
MT-3 
MT-n 
KH-3 
KH-n 
. . . 
KH-1 
KH-2 
MỨC PHẢN ỨNG 
 Để xác định mức phản ứng của 1 kiểu gen, chúng ta phải làm gì ? 
 Ứng dụng mức phản ứng vào trồng trọt và chăn nuôi như thế nào ? 
* Nhận xét: 
Cùng 1 KG 
n. (MT) 
n. (KH) 
Mức phản ứng là gì? 
2. Khái niệm: 
MPU phụ thuộc vào yếu tố nào? 
3. Phương pháp xác định: 
14 
KG 1 + MT 1  KH 1 
 tốt 47 tạ/ha 
KG 1 + MT 2  KH 2 
 BT 24 tạ/ha 
KG1 + MT n  KH n 
 xấu 6-8 tạ/ha 
15 
 Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống luá duy nhất ( cho dù là giống lúa có năng suất cao ) trên một diện tích rộng trong một vụ mùa ? 
16 
2. Mềm dẻo kiểu hình ( thường biến ): 
Chiều cao cây (cm) 
Độ cao so với mặt nước biển (m) 
Độ cao so với mặt nước biển (m) 
Loài a 
Loài b 
0 
50 
- 
- 
- 
- 
30 
3050 
1400 
3050 
1400 
30 
50 
- 
- 
- 
- 
- 
0 
a. Khái niệm : 
b. Nguyên nhân : 
 Nhận xét về chiều cao cây của 2 kiểu gen ở mỗi độ cao khác nhau so với mặt nước biển ? 
d. Ý nghĩa : 
 Sự mềm dẻo kiểu hình của mỗi kiểu gen có ý nghĩa gì đối với chính bản thân sinh vật ? 
c. Đặc điểm : 
17 
Các vấn đề 
THƯỜNG BIẾN 
ĐỘT BIẾN 
Bản chất khái niệm 
Nguyên nhân 
Đặc điểm 
Ý nghĩa 
Hãy phân biệt thường biến - đột biến về các điểm sau : 
Ví dụ 
18 
Các vấn đề 
THƯỜNG BIẾN 
ĐỘT BIẾN 
Bản chất khái niệm 
Nguyên nhân 
Đặc điểm 
Ý nghĩa 
Ví dụ 
 Làm biến đổi kiểu gen  biến đổi kiểu hình . 
Làm biến đổi kiểu hình , không làm biến đổi kiểu gen. 
Do các nhân tố gây đột biến 
 Do môi trường tác động 
- Cây bàng rụng lá vào mùa đông 
Bệnh bạch tạng 
  Di truyền được . 
  Xuất hiện riêng lẻ , vô hướng 
  Không di truyền được . 
  Xuất hiện đồng loạt , định 
hướng 
Đa số có hại nhưng là nguồn nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống . 
Có lợi , giúp sinh vật thích ngi với môi trường , có ý nghĩa gián tiếp với tiến hóa và chọn giống . 
19 
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT 
20