Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 22: Bảo vệ vốn gen của loài người và một số vấn đề xã hội của di truyền học (Bản hay)

KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1. Hãy kể tên một số bệnh , tật di truyền ở người ? 
Câu 2. Một gia đình có vợ mắc bệnh mù màu ( X a X a ) kết hôn với người chồng bình thường ( X A Y ). Nếu họ có con thì con họ có thể mắc bệnh hay không ? Viết sơ đồ lai chứng minh. 
Câu hỏi: - Bạn có biết vì sao mà bạn vẫn còn nghèo? làm thế nào để kiếm được thật nhiều tiền? Bạn có muốn về hưu sớm? Tự do tài chính?- Bạn dạy con, em mình về tiền bạc như thế nào?- Tại sao bạn vẫn thấy cuộc sống không thật sự như mình mong muốn?- Bạn học mãi mà không thấy tiến bộ? 
Bạn thực sự muốn  Sức khỏe - Giàu có - Thành công - Hạnh phúc Bài làm: * Lời khuyên : Hãy đọc sách tốt mỗi ngày, những cuốn sách đã được chọn lọc thực sự sẽ làm thay đổi cuộc đời bạn, tất cả đều có trong:   (hoàn toàn miễn phí) 
Câu 1: 
X A X a 
P 
G P 
♂ Bình thường 
X A Y 
X 
♀ Bệnh mù màu 
 X a X a 
F 1 
X a Y 
♀ Bình thường 
♂ Bệnh mù màu 
: 
X a 
Y 
X A 
: 
Đột biến gen : 
- Bệnh hồng cầu hình liềm . 
 Bệnh máu khó đông . 
 Bệnh bạch tạng . 
 Bệnh mù màu . 
 Bệnh Phêninketo niệu ,. 
Đột biến nhiếm sắc thể : 
 Bệnh ung thư máu ác tính . 
- Hội chứng Đao . 
 Hội chứng Tocnơ . 
 Hội chứng Claiphentơ . 
 Hội chứng Siêu nữ ,. 
Câu 2: 
ĐÁP ÁN 
B ÀI 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI. 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
Gánh nặng di truyền là sự tồn tại trong vốn gen của quần thể người các đột biến gen gây chết hoặc nửa chết . 
 Nếu gen này ở trạng thái đồng hợp tử sẽ làm chết các cá thể hay làm giảm sức sống của họ . 
Dị tật bẩm sinh do ĐBG gây ra 
Bệnh gia ̀ sớm 
B ệnh bạch tạng 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI. 
 - Đột biến xảy ra và di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác gây nên “ gánh nặng di truyền ” cho loài người . 
 - Để bảo vệ vốn gen loài người cần thực hiện một số biện pháp sau : 
1. Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế tác nhân đột biến : 
Làm môi trường sống bị ô nhiễm , làm xuất hiện nhiều dạng đột biến ở người cũng như các sinh vật khác . 
Ch ất độc hoá học do Mĩ thải xuống Vi ệt Nam 
Trẻ em bị nhiễm đioxin 
Môi trường bị ô nhiễm đioxin 
Nạn nhân : CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM 
HẬU QUẢ 
Nạn nhân : CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM 
Nạn nhân : CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM 
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI. 
 1. Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế tác nhân đột biến : 
 - Bảo vệ môi trường sống tránh ô nhiễm . 
 - S ử dụng các dụng cụ phòng hộ khi tiếp xúc với tác nhân gây đột biến . 
 - Có chế độ dinh dưỡng hợp lý . 
 2. Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh : 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
Một gia đình có vợ mắc bệnh mù màu ( X a X a ) kết hôn với người chồng bình thường ( X A Y ). Em hãy cho họ lời khuyên về việc sinh con của họ . 
X A X a 
P 
G P 
♂ Bình thường 
X A Y 
X 
♀ Bệnh mù màu 
 X a X a 
F 1 
X a Y 
♀ Bình thường 
♂ Bệnh mù màu 
: 
X a 
Y 
X A 
: 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
I . BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI. 
 2. Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh : 
 - Tư vấn di truyền : 
 + Khái niệm : Là sự trao đổi ý kiến , cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc bệnh di truyền nào đó ở đời con của các cặp vợ chồng mà bản thân họ hay 1 số người trong dòng họ đã mắc bệnh đó . 
 + Để tư vấn cần có hiểu biết về di truyền học người , y học . 
Tách tế bào 
 nhau thai 
a. Chọc dò dịch ối 
Hút ra từ 10-20ml dịch ối 
Li tâm 
b. Sinh thiết tua nhau thai 
Phân tích hoá - sinh 
Tế bào phôi 
Dịch ối 
Thiết lập kiểu nhân cho các dị dạng NST 
Nuôi cấy 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI. 
 2. Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh : 
 - Tư vấn di truyền : 
 + Khái niệm : Là sự trao đổi ý kiến , cung cấp thông tin, cho lời khuyên về khả năng mắc bệnh di truyền nào đó ở đời con của các cặp vợ chồng mà bản thân họ hay 1 số người trong dòng họ đã mắc bệnh đó . 
 + Để tư vấn cần có hiểu biết về di truyền học người , y học . 
- Hai kĩ thuật phổ biến là : 
 + Chọc dò dịch ối . 
 + Sinh thiết tua nhau thai . 
3. Liệu pháp gen – kĩ thuật của tương lai : 
ADN 
Plasmit 
ADN 
Gen tổng hợp insulin 
Enzim cắt 
Enzim cắt 
Enzim nối 
Tế bào nhận 
Tế bào người 
bình thường 
Tế bào người bệnh tiểu đường 
Hãy mô tả quy trình tạo chủng vi sinh vật mang gen tổng hợp insulin của người . 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ 
MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI. 
 3. Liệu pháp gen – kĩ thuật của tương lai : 
 - Khái niệm : Là kĩ thuật chữa bệnh bằng cách thay thế gen bệnh bằng gen lành . - Nguyên tắc : là kĩ thuật chuyển gen . - Một số khó khăn : Virut có thể gây hư hỏng các gen khác ( không chèn gen lành vào đúng vị trí của gen vốn có trên NST). 
Bản đồ hệ gen người 
- Dự án “ B ản đồ h ệ gen ng ười ” khởi đầu vào năm 1990 với sự đứng đầu của Jam es W atson . 
- Bản phác thảo đầu tiên của bộ gen đã được cho ra đời vào năm 2000 và hoàn thiện vào năm 2003 . X ác định được khoảng trên 30 .00 0 gen trong b ộ gen của con người. 
- Chi ph í tr ê n 3 tỉ đôla . 
- Tham gia của các nhà di truyền học từ Trung Qu ốc , Ph áp , Đức , Nhật và Anh . 
Giúp xác định được các gen gây bệnh , giải thích một số hiện tượng bất thường , chữa trị các bệnh di truyền , xác định huyết thống , điều tra tội phạm ,... 
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC:  1. Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen người : 
2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào : 
Có thể phát tán gen từ sinh vật này sang sinh vật khác hay người 
Không còn đảm bảo an toàn sinh học 
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC: 
 3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ : 
 a. Hệ số thông minh (IQ): 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
b. Khả năng trí tuệ và sự di truyền : 
 Tính di truyền có ảnh hưởng nhất định đến khả năng trí tuệ nhưng phụ thuộc nhiều vào môi trường sống . 
Tuổi khôn 
Tuổi sinh học 
X 
100% 
Hệ số thông minh ( IQ ) = 
Do virut HIV gây ra . 
Hình dạng virut HIV 
Cấu tạo virut HIV 
Enzim sao 
mã ngược 
ARN 
Vỏ Capsit 
Màng lipit 
4. Di truyền học với bệnh AIDS ( Hội chứng suy giảm miễn dịch tập nhiễm ): 
Con đường lây nhiễm Virut HIV 
Tình dục không an toàn 
Mẹ → con 
Đường máu 
Virut HIV xâm nhập vào tế bào chủ như thế nào ? 
Sự xâm nhập của HIV vào tế bào chủ 
Bệnh nhân AIDS 
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC: 
 4. Di truyền học với bệnh AIDS ( Hội chứng suy giảm miễn dịch tập nhiễm ): 
 - Bệnh AIDS gây nên bởi virut HIV . 
 - Virut gồm 2 phân tử ARN , các prôtêin cấu trúc và enzim . 
 - Trong quá trình lây nhiễm virut có thể sống tiềm sinh vô hạn trong tế bào bạch cầu T4 và tiêu diệt tế bào bạch cầu T4. Sự giảm số lượng tế bào T4 làm mất khả năng miễn dịch của cơ thể , gây ra 1 số bệnh : sốt , tiêu chảy , lao , ung thư , viêm màng não , mất trí , => chết . 
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC 
 CỦNG CỐ 
Câu 1 : Những biện pháp để bảo vệ vốn gen của loài người là :  A. Hạn chế sử dụng các loại hoá chất trong bảo quản thực phẩm .B. Sử dụng tư vấn di truyền y học và sàng lọc trước sinh .C. Không nên sinh con.D. Câu A và B đúng . 
Câu 2: Di truyền y học phát triển sử dụng phương pháp và kỹ thuật hiện đại cho phép chuẩn đoán xác định một số bệnh , tật di truyền từ giai đoạn :  A. Trước sinh . 	 
 B. Sơ sinh . 
 C. Trước khi có biểu hiện rõ ràng ở cơ thể trưởng thành . 
 D. Thiếu niên . 
 CỦNG CỐ 
Câu 3: Mục đích của di truyền y học tư vấn là :  A. Chẩn đoán , cung cấp thông tin và cho lời khuyên về khả năng mắc một loại bệnh ở thế hệ sau .B. Cho lời khuyên trong kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen bệnh ở trạng thái dị hợp .C. Định hướng trong sinh đẻ để dự phòng và hạn chế những hâu quả xấu .D. Tất cả đều đúng . 
 CỦNG CỐ 
Câu 4. Virut HIV lây nhiễm qua những con đường nào ? Nêu các biện pháp phòng ngừa ? 
 CỦNG CỐ 
Chân thành cảm ơn!