Bài giảng Tập huấn giáo dục kỹ năng sống

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG THÁNG 4/2012 Phương pháp GDKNS là phương pháp giáo dục chủ động có sự tham gia của người học thông qua các phương pháp như: trò chơi, bài hát, thủ công, thảo luận nhóm, phân tích tình huống, sắm vai, động não, … Có 3 cách người ta học: Có kiến thức -> thực hành -> kỹ năng: cách giáo dục truyền thống (chuyển giao tri thức). Thực hành/hành động -> rút ra kinh nghiệm (kiến thức) -> có kỹ năng: học qua thực nghiệm. Áp dụng cả hai hình thức trên. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Giáo dục chủ động là phương pháp nhắm đến: Mục tiêu: thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi (biết làm và biết sống) của người học. Người học là trung tâm của quá trình học. Có sự tham gia của người học. Chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng. Người học tham gia trong suốt tiến trình học. Phương pháp áp dụng đa dạng, linh hoạt. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Người hướng dẫn: - Chỉ là xúc tác trong quá trình học. - Cần hiểu rõ đối tượng học: về tâm sinh lý, kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng, quan điểm, giá trị… của họ để có cách hướng dẫn thích hợp. - Nắm vững và sử dụng thành thạo các phương pháp giáo dục chủ động: thảo luận nhóm, hỏi đáp, động não, sắm vai, phân tích tình huống… SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Các bước thực hiện pp giáo dục chủ động Xuất phát từ kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng của người học. Thông qua quá trình học, giáo viên cung cấp/hệ thống kiến thức, rèn kỹ năng cho người học thông qua các công cụ: động não, hỏi đáp, thảo luận, trò chơi, phân tích tình huống… Thực hành thông qua các bài tập. Đánh giá kết quả Kiến thức, kỹ năng đó trở thành của người học SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG 12 giá trị sống bao gồm: 1. Hòa bình: Hòa bình không chỉ là sự vắng bóng của chiến tranh. Nếu mỗi người đều cảm thấy bình yên trong lòng thì hòa bình sẽ ngự trị trên khắp thế giới. 2. Tôn trọng: Bẩm sinh con người vốn là quý giá. Một phần của lòng tự trọng là biết về các phẩm chất của mình và tôn trọng phẩm chất của người khác. 3. Yêu thương: Trong một thế giới tốt đẹp, quy luật tự nhiên là yêu thương; và trong một con người tốt lành, bản chất tự nhiên là biết thương yêu. 4. Hạnh phúc: sẽ mỉm cười khi lòng ta tràn ngập niềm hy vọng và sống có mục đích. Khi mong muốn những đều tốt lành đến với mọi người, ta sẽ cảm thấy hạnh phúc tràn ngập con tim. 5. Trung thực: là luôn nói sự thật. trung thực không có nghĩa là mâu thuẫn hoặc thiếu nhất quán trong suy nghĩ, lời nói và hành động. 6. Khiêm tốn: người khiêm tốn là người luôn biết lắng nghe và chấp nhân qua điểm của người khác. Khiêm tốn khiến người ta trở nên tuyệt vời hơn trong trái tim người khác. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG 7. Trách nhiệm: tạo sự tin cậy và tín nhiệm với mọi người xung quanh. Người có trách nhiệm là người trưởng thành và có những suy nghĩ đúng đắn. 8. Giản dị: là trở nên tự nhiên, giản dị là trân trọng vẻ đẹp bên trong và nhận ra giá trị của tất cả những người được xem là xấu xa tồi tệ nhất. 9. Khoan dung: hòa bình là mục đích khoan dung là phương pháp. Khoan dung là sự cởi mở và nhận ra vẻ đẹp của những điều khác biệt. Khoan dung là khả năng đương đầu với những hoàn cảnh khó khăn. 10. Hợp tác: tinh thần hợp tác tồn tại khi mọi người làm việc cùng nhau vì một mục đích. Lòng can đảm, sự quan tâm và sẻ chia tạo nên nền tảng cho sự hợp tác 11. Tự do: Tự do hiện diện trong tâm trí và trái tim. Chỉ có thể trải nghiệm được tự do nội tâm khi tôi có những suy nghĩ tích cực về tất cả mọi người, kể cả bản thân tôi. 12. Đoàn kết: là sự hài hòa bên trong mỗi người và giữa các cá nhân trong cùng một nhóm. Tình đoàn kết được xây dựng từ thái độ vô vị,ánh nhìn sẻ chia, có chung niềm hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG 4.4.6 Kỹ thuật “Công đoạn”. 4.4.8 KT Động não. 4.4.9 KT “ Trình bày 1 phút” 4.4.10 KT “Chúng em biết 3” 4.4.12 KT “Hỏi chuyên gia” 4.4.15 KT “Viết tích cực” 4.4.16 KT Đọc hợp tác. 4.4.17 KT “Nói cách khác” SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Nhóm kỹ năng nhận thức: Nhận thức bản thân Xây dựng kế hoạch Xác định điểm mạnh, điểm yếu của bản thân Khắc phục khó khăn để đạt mục tiêu Tư duy tích cực và tư duy sáng tạo SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Nhóm kỹ năng quản lý bản thân: Kỹ năng làm chủ cảm xúc Phòng chống stress Vượt qua lo lắng, sợ hãi Khắc phục sự tức giận Quản lý thời gian Nghỉ ngơi tích cực Giải trí lành mạnh SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG Nhóm kỹ năng xã hội: Kỹ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ Kỹ năng giao tiếp không lời Kỹ năng thuyết trình và nói được đám đông Kỹ năng diễn đạt cảm xúc và phản hồi Kỹ năng từ chối Kỹ năng hợp tác Kỹ năng làm việc nhóm Kỹ năng vận động và gây ảnh hưởng Kỹ năng ra quyết định SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG + Kỹ thuật XYZ Là một kỹ thuật nhằm phát huy tính tích cực trong thảo luận nhóm. X là số người trong nhóm, Y là số ý kiến của mỗi người cần đưa ra, Z là số phút dành cho mỗi người. Ví dụ kỹ thuật 635 thực hiện như sau : Mỗi nhóm 6 người, mỗi người viết 3 ý kiến trên một tờ giấy trong vòng 5 phút về cách giải quyết một vấn đề và tiếp tục truyền cho người bên cạnh. Tiếp tục như vậy cho đến khi tất cả mọi người đều viết ý kiến của mình. Con số XYZ có thể thay đổi. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG + Kỹ thuật “bể cá” Là kỹ thuật dùng cho thảo luận nhóm, trong đó một nhóm HS ngồi trước lớp hoặc giữa lớp và thảo luận với nhau, còn những HS khác trong lớp theo dõi cuộc thảo luận đó và sau khi kết thúc cuộc thảo luận thì đưa ra những nhận xét về cách ứng xử của những HS thảo luận. Đây gọi là phương pháp thảo luận “bể cá”, vì những người ngồi vòng ngoài có thể quan sát những người thảo luận tương tự như xem những con cá bơi trong một bể cá. Trong quá trình thảo luận, những người quan sát và những người thảo luận sẽ thay đổi vai trò cho nhau. Câu hỏi dành cho những người quan sát : Người nói có nhìn vào những người đang nói với mình không? Họ có nói một cách dễ hiểu không? Họ có để những người khác nói hay không? Họ có đưa ra được những luận điểm đáng thuyết phục hay không? Họ có đề cập đến luận điểm của người nói trước mình không? Họ có lệch hướng khỏi đề tài hay không? Họ có tôn trọng những quan điểm khác hay không? SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG + Kỹ thuật tia chớp Là một kỹ thuật huy động sự tham gia của các thành viên đối với một câu hỏi nào đó, hoặc nhằm thu thông tin phản hồi nhằm cải thiện tình trạng giao tiếp và không khí học tập trong lớp, thông qua việc các thành viên lần lượt nêu ngắn gọn và nhanh chóng (nhanh như tia chớp) ý kiến của mình về một câu hỏi hoặc tình trạng vấn đề. Quy tắc thực hiện : Có thể áp dụng bất cứ thời điểm nào; lần lượt từng người nói suy nghĩ của mình về một câu hỏi đã thoả thuận. Ví dụ : bạn có hứng thú với chủ đề này không?; mỗi người chỉ nói ngắn gọn 1-2 câu ý kiến của mình; chỉ thảo luận khi tất cả đã nói xong ý kiến. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG + Kỹ thuật “3 lần 3” Là một kỹ thuật lấy thông tin phản hồi nhằm huy động sự tham gia tích cực của học sinh. Cách làm như sau : Học sinh được yêu cầu cho ý kiến phản hồi về một vấn đề nào đó (Nội dung thảo luận, phương pháp tiến hành thảo luận ...); mỗi người cần viết ra : 3 điều tốt, 3 điều chưa tốt, 3 đề nghị cải tiến. Sau khi thu thập ý kiến thì xử lý và thảo luận về các ý kiến phản hồi. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TẬP HUẤN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG