Bài giảng Tư Tưởng Hồ Chí Minh - Chương 4: Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Đại Đoàn Kết Dân Tộc, Kết Hợp Sức Mạnh Dân Tộc Với Sức Mạnh Thời Đại

ời đại là kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế vô sảnTừ nhận thức đến hoạt động thực tiễnBác viết nhiều bài trên báo Le Paria & báo Luymanitê để tuyên truyền tư tưởng này trong vô sản & lao động, cả ở chính quốc và thuộc địaBác tranh thủ diễn dàn của Đảng XH, Đảng CS, các câu lạc bộ để “thức tỉnh” những người anh em ở phương Tây phải coi CM GPDT ở thuộc địa là “một trong những cái cánh của CMVS”Từ tuyên truyền đến tổ chức, Bác thành lập Hội Liên hiệp thuộc địa ở Pháp, hoạt động tích cực ở Quảng Châu, Đông Nam Á- Sau Đại chiến 2, hệ thống XHCN ra đời & phát triển đã trở thành nhân tố làm nên sức mạnh của thời đại Phát huy sức mạnh của thời đại là phải biết huy động sức mạnh của các trào lưu CM trên thế giới phục vụ cho sự nghiệp CM của dân tộc Khi cuộc CM KH & công nghệ ngày càng phát triển, Người nhắc nhở các thế hệ trẻ học tập chiếm lĩnh đỉnh cao, tận dụng sức mạnh mới đó để nhân lên sức mạnh của dân tộc2. Nội dung tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại2.1. Đặt cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam trong sự gắn bó với cách mạng thế giới Xuất phát từ tính chất của thời đại, Bác viết:“công cuộc giải phóng các nước & các dân tộc bị áp bức là một bộ phận khăng khít của CMVS”CM An Nam cũng là một bộ phận trong CM thế giới. Ai làm CM trong thế giới đều là đồng chí của dân ta cảHọ hoàn toàn không biết đến những việc xảy ra ở các nước láng giềng gần gũi nhất với họ, do đó họ THIẾU SỰ TIN CẬY LẪN NHAU, SỰ PHỐI HỢP VÀ SỰ CỔ VŨ LẪN NHAU”Người chỉ raMột trong những nguyên nhân “gây ra sự suy yếu của các dân tộc phương Đông, đó là SỰ BIỆT LẬPVì vậy, Người kiến nghị với Quốc tế CS về các biện pháp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc phương ĐôngChẳng hạn: “Làm cho đội tiên phong của lao động thuộc địa tiếp xúc mật thiết với GCVS phương Tây để dọn đường cho cho một sự hợp tác thật sự sau này; chỉ có sự hợp tác này mới bảo đảm cho GCCN quốc tế giành được thắng lợi cuối cùng”VìKhi đó, một số lãnh tụ cơ hội của Quốc tế 2đã bênh vực chính sách thuộc địa của CNĐQTÓMLẠINhờ nắm bắt được đặc điểm và xu thế của thời đại mà Bác đã xác định đường lối chiến lược, sách lược và phương pháp CM đúng đắn cho dân tộc taThắng lợi của CM Việt Nam chứng minh rằng: “Trong thời đại ĐQCN, ở một nước thuộc địa nhỏ, với sự lãnh đạo của GCVS và đảng của nó,đoàn kết được mọi tầng lớp nhân dân yêu nước, sựủng hộ của phong trào CM thế giới, trước hết là của phe XHCN hùng mạnh, nhân dân nước đó nhất định thắng lợi”2.2. Kết hợp chặt chẽ chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế trong sáng- Các Đảng cộng sản phải:Tiến hành có hiệu quả việc giáo dục CN yêu nước kết hợp với chủ nghĩa quốc tế VS cho GCCN và nhân dân lao động nước mìnhKiên trì đấu tranh chống CN cơ hội, CN vị kỷ dân tộc, CN sôvanh là những khuynh hướng làm suy yếu sức mạnh đoàn kết của CM thế giới Để chia rẽ các dân tộc, CN thực dân truyền bá tư tưởng của CN chủng tộc, khuyến khích thói kỳ thị màu daBác viết nhiều bài trên báo Le Paria lên án hành động đóTừ hình ảnh đại đoàn kết các dân tộc đủ màu da, tại ĐH phương Đông, Bác viết:“Rằng đây bốn biển một nhà Vàng đen trắng đỏ đều là anh em”Trên diễn đàn các Hội nghị, Đại hội của ĐCS Pháp & Qtế CSBác thẳng thắn phê phán ảnh hưởng của các ĐXH thuộc Qtế 2 trong các ĐCS Tây Âu, đặc biệt là ĐCS ở các nước có thuộc địaVẫn còn hiểu sai, “chưa thi hành một chính sách thật tích cực trong vấn đề thuộc địa”, tức là chưa làm đúng tư tưởng của Lênin về vấn đề thuộc địaTrong kháng chiến chống Pháp & Mỹ, Bác đã làm cho nhân dân ta phân biệt rõ giữa bọn thực dân, ĐQ xâm lược với nhân dân ở các nước đóKháng chiến chống Pháp, Bác vẫn đề cao văn hoá PhápKháng chiến chống Mỹ, Bác vẫn ca ngợi truyền thống đấu tranh vì độc lập, tự do của nhân dân MỹĐó là biểu tượng cao đẹp của lòng yêu nước với tinh thần quốc tế trong sáng- Khi giành được độc lập, con đường tiến lên của các dân tộc chỉ có thể là CM XHCN“Trong thời đại ngày nay, CM giải phóng dân tộc là một bộ phận khăng khít của CMVS trong phạm vi toàn thế giới; CMGPDT phải phát triển thành CM XHCN thì mới giành thắng lợi hoàn toàn”Bác đánh giá cao vai trò của các nước XHCN trong việc ủng hộ và giúp đỡ cách mạng Việt NamThắng lợi của CM Việt Nam chính là thắng lợi của ngọn cờ độc lập dân tộc kết hợp với CNXHNhờ CNXH mà CN yêu nước truyền thống có thêm sức mạnh mới là CN anh hùng CMVậy phải chăm lo giữ gìn sự đoàn kết giữa các nước XHCN và các ĐCS anh em. Đó là nhiệm vụ có tầm quan trọng hàng đầu2.3. Dựa vào sức mình là chính, tranh thủ sự giúp đỡ của các nước XHCN, sự ủng hộ của nhân loại tiến bộ, đồng thời không quên nghĩa vụ quốc tế cao cả của mình- Xét mối quan hệ giữa dân tộc và thời đại, về nguyên tắc, bao giờ Bác cũng coi nguồn lực nội sinh giữ vai trò quyết định, nguồn lực ngoại sinh là cần thiết nhưng chỉ phát huy tác dụng thông qua nguồn lực nội sinh “Tự lực cánh sinh, dựa vào sức mình là chính”Bác cho rằng:Muốn người ta giúp cho, thì trước hết mình phải tự giúp lấy mình đãMột dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lậpMặt khác, muốn được sự giúp đỡ lại phải có đường lối độc lập tự chủ đúng đắnTrong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, ta đã làm được điều đó- Nhân dân ta đồng thời không quên nghĩa vụ quốc tế cao cả của mìnhĐó là sự kết hợp nhuần nhuyễn lợi ích dân tộc và nghĩa vụ quốc tếBác đã chỉ đạo việc hình thành Mặt trận nhân dân ba nước Đông Dương cùng chung chiến hào chống Pháp, chống Mỹ, cùng giành thắng lợiĐúng tinh thần: Giúp bạn là tự giúp mình2.4. Có quan hệ hữu nghị, hợp tác, sẵn sàng “làm bạn với tất cả mọi nước dân chủ”- Đã từng sống, làm việc, hoạt động ở các nước, kể cả “chính quốc” & thuộc địa, nên Bác là người đặt nền móng cho tình hữu nghị giữa nhân dân ta với nhân dân nhiều nước trên thế giới “Chính sách ngoại giao của Chính phủ thì chỉ có một điều tức là thân thiện với tất cả các nước dân chủ trên thế giới để giữ gìn hoà bình”“Những người Pháp tư bản hay công nhân, thương gia hay trí thức, nếu họ muốn thật thà cộng tác với Việt Nam thì sẽ được nhân dân Việt Nam hoan nghênh họ như anh em bầu bạn”Còn nếu mong đưa tư bản đến để ràng buộc, áp chế Việt Nam thì Việt Nam sẽ cương quyết cự tuyệtĐó là phương châm đa phương hoá, đa dạng hoá công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta hiện nay- Bác ưu tiên cho mối quan hệ với các nước láng giềng, nhất là các nước có chung biên giới, nhằm hình thành liên minh chống kẻ thù chungChẳng hạn: Đối với Trung quốc, Bác luôn xây dựng mối quan hệ “vừa là đồng chí, vừa là anh em”Đối với Campuchia, Lào, Bác luôn xây dựng mối quan hệ cùng chung chiến hào chiến đấu chống kẻ thù chungIII. Phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại trong bối cảnh hiện nay1. Phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh1.1. Những nhân tố khách quan và chủ quan đang thách thức tính bền chặt của khối đại đoàn kết dân tộc - Những nhân tố khách quanThế giới ngày nay đầy biến độngTrật tự cũ đã thay đổi, trật tự mới chưa hình thành Tình hình thế giới đang diễn biến phức tạp, chứa nhiều yếu tố bất trắc và thay đổi khôn lườngKhu vực châu Á-Thái Bình Dương và tiểu vùng Đông Nam Á là nơi có sự đan xen về lợi ích và mâu thuẫn giữa các cường quốc trong khu vực và thế giới, đặc biệt là về chủ quyền lãnh thổ và an ninh biển ĐôngCNXH tạm thời lâm vào thoái trào, sau khi Liên xô và Đông Âu sụp đổ, nhưng tính chất của thời đại vẫn không thay đổi. Đấu tranh dân tộc và giai cấp tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thứcCác thế lực thù địch tìm mọi cách phá hoại khối đoàn kết đóVì chúng hiểu rõ đó là sức mạnh vô địch của chúng taChúng ra sức lợi dụng tính phức tạp và nhạy cảm của các vấn đề dân tộc, tôn giáo để kích động, chia rẽ, gây rối và can thiệp vào công việc nội bộ của ta, chống phá CNXHVí dụ như tình hình Tây Bắc, Tây nguyên, Tây Nam bộ- Những nhân tố chủ quanThời gian qua, việc thực hiện đại đoàn kết dân tộc cũng còn nhiều thiếu sót, nên dẫn đến:+ Lòng tin vào Đảng, Nhà nước và chế độ của một bộ phận nhân dân chưa vững chắc Do đời sống khó khăn, bất bình vì bất công, tham nhũng, quan liêu, lãng phí, kỷ cương phép nước không nghiêm, đạo đức xuống cấp, trật tự còn phức tạpNguyên nhân+ Các vụ khiếu kiện đông người vẫn còn nhiều, có lúc, có nơi rất gay gắtVí dụ:Năm 2000, có 236.827 lượt người; năm 2001, có 282.362 lượt người+ Việc tập hợp nhân dân vào Mặt trận và các đoàn thể, tổ chức XH còn nhiều hạn chế, nhất là khu vực kinh tế tư nhân, vùng có đông đồng bào theo đạo, đồng bào dân tộc thiểu số1.2. Vận dụng tinh thần và phương pháp đại đoàn kết Hồ Chí Minh để xây dựng sự đồng thuận xã hội theo nghị quyết TW7 (khoá 9)- Đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền, mở rộng và nâng cao chất lượng giáo dục truyền thống yêu nước; trách nhiệm công dân; đạo đức XH, đạo đức nghề nghiệp trong nhân dân- Phát động sâu rộng các phong trào thi đua yêu nước2. Khơi dậy và phát huy tối đa nội lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, nâng cao ý chí tự lực tự cường, giữ vững bản sắc dân tộc trong quá trình hội nhập quốc tế- Nội lực bao gồm: Con người, tài nguyên, khoáng sản, vốn Iiếngcủa đất nước kể cả trong nước và ngoài nướcỞ đây là phát huy sức mạnh của cả cộng đồng dân tộc, truyền thống yêu nước, ý chí tự lực tự cường và lòng tự hào dân tộcCụ thể làThực hiện đại đoàn kết các dân tộc, tôn giáo, giai cấp, tầng lớp, thành phần kinh tế, mọi giới, mọi lứa tuổi, mọi vùng của đất nước, người trong Đảng và người ngoài Đảng, người đang công tác và người đã nghỉ hưu, mọi thành viên trong đại gia đình dân tộc Việt Nam dù sống ở trong nước hay ở nước ngoài Lấy mục tiêu giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất, vì dân giàu, nước mạnh, XH công bằng, dân chủ, văn minh làm điểm tương đồng- Nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, giữ vững bản sắc dân tộc trong quá trình hội nhậpThực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tếViệt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác đáng tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triểnChủ động hội nhập quốc tế và khu vực. Hoà nhập nhưng không hoà tan