Bài giảng Vật lí 10 - Chuyển động tịnh tiến của vật rắn. Chuyển động quay của vật rắn quanh một trục cố định - Ngô Văn Tân

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ 
CÙNG CÁC EM HỌC SINH 
TRƯỜNG THPT CẦN THẠNH 
Người thực hiện: Ngô Văn Tân 
Em hãy điền các từ còn thiếu vào chỗ trống để được các kết luận đúng. 
Chuyển động tịnh tiến của vật rắn là chuyển động trong đó đường nối hai điểm bất kỳ của vật luôn . với chính nó. 
Gia tốc của chuyển động tịnh tiến được xác định bằng định luật II Niu-ton :  .., trong đó  là hợp lực tác dụng lên vật, m là khối lượng của nó. 
F = ma 
=> 
a = F / m 
song song 
F = F 1 + F 2 +  
Một xe ca có khối lượng 1250 kg được dùng để kéo xe moóc có khối lượng 325 kg . Cả hai xe cùng chuyển động với gia tốc 2,15 m/s 2 . Bỏ qua chuyển động của các bánh xe. 
Hợp lực tác dụng lên xe ca và xe moóc có giống nhau không? Tại sao? 
Trả lời : Hợp lực tác dụng lên 2 xe là khác nhau vì theo định luật II Niu-ton ta có: 
	F hl xe ca = m xe ca. a = 1250.2,15 = 2687,5 N 
	F hl xe moóc = m xe moóc. a = 325.2,15 = 698,75 N 
 Trong các chuyển động sau chuyển động nào không phải là chuyển động tịnh tiến: 
D. Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất . 
C. Chuyển động rơi tự do của một vật . 
B. Chuyển động của ngăn kéo bàn . 
A. Chuyển động của người ngồi trong chiếc đu đang quay . 
D. Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất. 
thí nghiệm 
Em hãy quan sát sau và cho biết đây là chuyển động quay củaquanh . ..cố định 
vật rắn 
một trục 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH 	MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
Mọi điểm của vật có cùng tốc độ góc ω , gọi là tốc độ góc của vật. 
ω = 
Δα 
Δt 
Tiết 2 
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
4. CỦNG CỐ VÀ VẬN DỤNG 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT QUAY QUANH MỘT TRỤC 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
Đơn vị của ω là ? 
rad/s 
Đại lượng vật lý nào đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực? 
Em có nhận xét gì về chuyển động của vật khi ω tăng 
(hoặc giảm) đều và không đổi ? 
Lưu ý: Tốc độ góc là đại lượng đặc trương cho chuyển động quay của vật rắn, chứa không phải là tốc độ dài v. 
Tiết 2 
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
4. CỦNG CỐ VÀ VẬN DỤNG 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT QUAY QUANH MỘT TRỤC 
a) Thí nghiệm 
Video 1 
Em hãy quan sát thí nghiệm sau và hãy trả lời câu hỏi C2 sgk trang 112 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH 	MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT 	QUAY QUANH MỘT TRỤC 
Như vậy: tác dụng của momen lực đối với một vật quay quanh một trục là gì? 
Tiết 2 
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
4. CỦNG CỐ VÀ VẬN DỤNG 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT QUAY QUANH MỘT TRỤC 
Kết luận : Momen lực tác dụng vào một vật quay quanh một trục cố định làm thay đổi tốc độ góc của vật. 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH 	MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT 	QUAY QUANH MỘT TRỤC 
Khối lượng là gì ? 
Mọi vật quay quanh một trục đều có mức quán tính. Mức quán tính của vật càng lớn thì vật càng khó làm thay đổi tốc độ góc và ngược lại. 
Vậy mức quán tính của 1 vật quay quanh một trục phụ thuộc những yếu tố nào ? 
Tiết 2 
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
4. CỦNG CỐ VÀ VẬN DỤNG 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT QUAY QUANH MỘT TRỤC 
Để trả lời câu hỏi này các em hãy quan sát các thí nghiệm sau: 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH 	MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT 	QUAY QUANH MỘT TRỤC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
Tiết 2 
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
4. CỦNG CỐ VÀ VẬN DỤNG 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT QUAY QUANH MỘT TRỤC 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH 	MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT 	QUAY QUANH MỘT TRỤC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
Thí nghiệm 1 
Thí nghiệm 2 
Thay đổi khối lượng của ròng rọc còn các yếu tố khác giữa nguyên. 
Thay đổi sự phân bố khối lượng của ròng rọc đối với trục quay. 
Qua 2 thí nghiệm trên, em hãy cho biết mức quán tính của vât quay quanh một trục phụ thuộc những yếu tố nào? 
Tiết 2 
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
4. CỦNG CỐ VÀ VẬN DỤNG 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT QUAY QUANH MỘT TRỤC 
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CHUYỂN ĐỘNG QUAY. TỐC ĐỘ GÓC 
II. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA VẬT RẮN QUANH 	MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
2. TÁC DỤNG CỦA MOMEN LỰC ĐỐI VỚI MỘT VẬT 	QUAY QUANH MỘT TRỤC 
3. MỨC QUÁN TÍNH TRONG CHUYỂN ĐỘNG QUAY 
Mức quán tính của một vật quay quanh một trục phụ thuộc vào khối lượng của vật và sự phân bố khối lượng đó đối với trục quay. 
Momen lực tác dụng vào một vật quay quanh một trục cố định làm thay đổi .. . của vật. 
Mọi vật quay quanh một trục đều có mức quán tính . Mức quán tính của vật  .. thì càng khó thay đổi tốc độ góc và ngược lại. 
Mức quán tính của 1 vật quay quanh một trục phụ thuộc vào  của vật và .  với trục quay 
càng lớn 
tốc độ góc 
Sự phân bố khối lượng 
khối lượng 
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA 	VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
Em hãy điền các từ còn thiếu vào chỗ trống để được các kết luận đúng. 
Chuyển động tịnh tiến của vật rắn là chuyển động trong đó đường nối hai điểm bất kỳ của vật luôn . với chính nó. 
Gia tốc của chuyển động tịnh tiến được xác định bằng định luật II Niu-ton :  .., trong đó  là hợp lực tác dụng lên vật, m là khối lượng của nó. 
F = ma 
=> 
a = F / m 
song song 
F = F 1 + F 2 +  
CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA VẬT RẮN. CHUYỂN ĐỘNG QUAY CỦA 	VẬT RẮN QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH 
? Một vật đang quay không ma sát quanh một trục với tốc độ góc là 6,28 rad/s. Nếu bỗng nhiên momen lực tác dụng lên nó mất đi thì: 
? Mức quán tính của một vật quay quanh một trục không phụ thuộc vào: 
A . Hình dáng và kích thước của vật. 
B. Khối lượng của vật. 
C. Tốc độ góc của vật. 
D. Vị trí của trục quay. 
A. Vật dừng lại ngay. 
B. Vật đổi chiều quay. 
C. Vật quay đều với tốc độ góc là 6,28 rad/s. 
D. Vật quay chậm dần rồi dừng lại. 
The end! 
A 
B 
A’ 
B’ 
A’’ 
B’’ 
Quay trở về