Bài giảng Vật lí Khối 11 - Bài 22: Lực Lorenxơ (Bản chuẩn kiến thức)

i 
Chào mừng các thày cô giáo và các em học sinh ! 
Kiểm tra bài c Ũ 
C õu 1 : Từ trường cú biểu hiện cụ thể là : 
A. Tỏc dụng lực từ lờn điện tớch đứng yờn . 
B. Tỏc dụng lực từ lờn điện tớch chuyển động . 
C. Tỏc dụng lực từ lờn dõy dẫn mang dũng điện . 
D. Cả đỏp ỏn B và C 
D 
Câu hỏi 2 : Dòng đ iện là gì ? Chiều của dòng đ iện ? 
Đáp án : 
- Dòng đ iện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang đ iện tích . 
- Chiều dòng đ iện là chiều chuyển đ ộng có hướng của các đ iện tích dương . 
Kiểm tra bài cũ  
Kiểm tra bài cũ  
Câu hỏi 3: 
 Nêu quy tắc bàn tay trái xác đ ịnh lực từ tác dụng lên dây dẫn mang dòng đ iện ? 
Đáp án : 
 Đ ặt bàn tay trái hứng các 
đư ờng cảm ứng từ , sao cho 
 chiều cổ tay đ ến các ngón tay 
chỉ chiều dòng đ iện . Khi đ ó 
Ngón cái choãi 90 0 chỉ 
chiều lực từ 
i 
F 
B 
Bài 22 : Lực LORENX ơ 
 Nội dung bài học 
Đ ịnh nghĩa lực Lorenx ơ. 
Xác đ ịnh lực Lorenx ơ. 
Bài toán xác đ ịnh độ lớn lực Lorenx ơ. 
Đ ặc đ iểm lực Lorenx ơ. 
- Phương 
- Chiều 
- Độ lớn 
Bài 22 : Lực LORenx ơ 
Đ ịnh nghĩa lực Lorenx ơ. 
Thảo luận nhóm và hoàn thành các yêu cầu sau ? 
Từ trường th ì tác dụng lực từ lên dây dẫn mang đ ặt trong nó . 
Các đ iện tích  có hướng sẽ tạo thành dòng đ iện . 
Dòng đ iện trong kim loại là dòng chuyển dời có hướng của các .. trong dây dẫn . 
Các đ iện tích chuyển đ ộng trong dây dẫn sẽ bị tác dụng của .................... 
dòng đ iện 
chuyển đ ộng 
electron 
lực từ 
Bài 22 : Lực LORenx ơ 
Đ ịnh nghĩa lực Lorenx ơ. 
 Lực Lorenx ơ là lực từ tác dụng lên đ iện tích chuyển đ ộng trong từ trường . 
2. Xác đ ịnh lực Lorenx ơ 
Bài toán 
	 	 Xác đ ịnh lực Lorenx ơ tác dụng lên mỗi đ iện tích q 0 > 0 chyển đ ộng trong dây dẫn mang dòng đ iện I đ ặt trong từ trường đ ều B ? 
Vậy lực Lorenx ơ có phương , chiều , độ lớn xác đ ịnh nh ư thế nào ? 
Giải :- Xét đoạn dây M 1 M 2 mang dòng đ iện đ ặt trong từ trường đ ều B nh ư hình vẽ . 
+ 
v 
q 0 
+ 
v 
q 0 
+ 
v 
q 0 
+ 
v 
q 0 
Chiều dòng đ iện I 
M 1 
M 2 
B 
F 
+ 
v 
q 0 
+ 
v 
q 0 
+ 
v 
q 0 
+ 
v 
q 0 
 Chiều Dòng đ iện I 
f 
f 
f 
f 
F 
B 
M 1 
M 2 
 Nhận xét :  Ta thấy lực Lorenx ơ là lực từ tác dụng lên mỗi đ iẹn tích chuyển đ ộng trong từ trường . Nên tổng hợp các lực Lorenx ơ là lực từ tác dụng lên dây dẫn mang dòng đ iện . 
- Gọi N là số hạt đ iện tích q 0 chuyển đ ộng có hướng trong dây dẫn . 
- Gọi F là lực từ tác dụng lên dây dẫn . 
- Gọi f là lực Lorenx ơ tác dụng lên q 0 
 f = ? 
 - Tìm N 
 Tìm : 
 - Tìm F 
f = 
- Gọi n 0 là mật độ hạt đ iện tích 
trong dây dẫn . 
- Gọi V là thể tích dây dẫn . 
- Gọi S là tiết diện dây dẫn . 
F = B. I . .sin 
 Ta c ó : 
 I = q 0 . ( S. v. n 0 ) 
Tìm N ? 
N = n 0 .V = n 0 . S . 
Tìm F ? 
Tìm I ? 
F = B.q 0 .(S.v.n 0 ). sin 
Tỡm tỉ số F/N 
Biến đổi ta được : với q 0 >0 thỡ  
Với q 0 <0 thỡ lực Lorenxơ cú độ lớn xỏc định như thế nào ? 
Chiều Dòng đ iện I 
B 
F 
M 1 
M 2 
v 
- 
q 0 
- 
q 0 
- 
q 0 
- 
q 0 
v 
v 
v 
f 
f 
f 
f 
b. Đặc điểm lực Lorenxơ 
Phương : vuụng gúc với và 
Chiều : Tuõn theo quy tắc bàn tay trỏi . 
Độ lớn : 
B 
v 
Quy tắc bàn tay trái 
đ ặt bàn tay trái hứng các đư ờng cảm ứng từ , chiều từ cổ tay đ ến các ngón tay : 
 - là chiều vận tốc khi q 0 >0 . 
 - ngược chiều khi q 0 <0 . 
 Lúc đ ó , ngón cái choãi ra 90 0 là chiều lực Lorenx ơ. 
v 
v 
Vận dụng , củng cố 
? Tr ả lời câu hỏi C 1 trang 136 : 
 k hi nào lực Lorenx ơ bằng 0 
Đáp án : - Khi B = 0, hoặc v = 0. 
 - Hoặc khi // 
B 
v 
Vận dụng , củng cố 
Câu 1 : Lực Lorenx ơ là 
Lực Trái đ ất tác dụng lên vật . 
Lực đ iện tác dụng lên đ iện tích . 
Lực từ tác dụng lên dòng đ iện 
Lực từ tác dụng lên đ iện tích chuyển trong từ trường . 
D 
Vận dụng , củng cố 
Câu 2 : Xác đ ịnh lực lorenx ơ trong các trường hợp sau ? 
đi vào ( hình vẽ ), q 0 >0 b. đi ra ( hình vẽ ), 
 q 0 < 0 
+ 
v 
B 
B 
f 
. 
v 
B 
f 
B 
Vận dụng , củng cố 
Câu 3 : 
 đ iện tích q = 10 -5 C bay với vận tốc v = 10 5 m/s vuông góc với các đư ờng sức từ của từ trường đ ều có B = 1T. đ ộ lớn lực Lorenx ơ ? 
 A. 1N B. 10 N C. 100N D. 1000N 
A 
Hướng dẫn về nh à 
H ọc bài làm bài tập trang138 SGK. 
Đ ọc thêm mục II. Chuyển đ ộng của hạt đ iện tích trong từ trường . 
Chuẩn bị bài mới : ô n tập chương IV. 
B 
v 
f L 
B 
e 
v 
f L