Bài giảng Vật lí Khối 11 - Bài 22: Lực Lorenxơ (Chuẩn kiến thức)

Xin kính chào các thầy giáo,cơ giáo đến dự giờ học vật lý lớp 11S2 
Xin chào các em học sinh . 
KiĨm tra bµi cị  
 Nªu quy t¾c bµn tay tr¸i x¸c ® Þnh lùc tõ t¸c dơng lªn d©y dÉn mang dßng ® iƯn ? 
§¸p ¸n : 
 § Ỉt bµn tay tr¸i høng c¸c 
®­ êng c¶m øng tõ , sao cho 
 chiỊu cỉ tay ® Õn c¸c ngãn tay 
chØ chiỊu dßng ® iƯn . Khi ® ã 
Ngãn c¸i cho·i 90 0 chØ 
chiỊu lùc tõ 
i 
F 
B 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Xác định chiều của lực từ dụng lên dịng điện 
+ 
I 
I 
+ 
Nªu tÝnh chÊt c¬ b¶n cđa tõ tr­êng ? 
Tõ tr­êng g©y ra lùc tõ t¸c dơng lªn mét nam 
ch©m hay mét dßng ® iƯn ® Ỉt trong nã . 
Dßng ® iƯn lµ g×? 
Lµ dßng chuyĨn dêi cã h­íng cđa c¸c h¹t mang ® iƯn . 
VËy tõ tr­êng cã t¸c dơng lªn h¹t mang ® iƯn kh«ng ? 
C¸ch x¸c ® Þnh nã nh ­ thÕ nµo ? 
Bµi 32: 
Hendrik_Antoon_Lorentz (1853-1928). 
L ỰC LO-REN-XƠ 
Màn cực quang 
Màn cực quang 
chụp bởi vệ tinh 
Vßng d©y Hem- h«n 
B×nh thủ tinh trong cã chøa khÝ tr ¬ 
Sỵi d©y ® èt 
C¸c ª lªctr«n chuyĨn ® éng vµ va ch¹m víi c¸c ph©n tư khÝ trong b×nh t¹o ra vßng trßn s¸ng 
£ lªctr«n kh«ng chuyĨn ® éng th¼ng mµ chuyĨn ® éng trßn , chøng tá tõ tr­êng ®· t¸c dơng lùc lªn ª lªctr«n . 
Vßng trßn s¸ng 
1/ Định nghĩa lực Lo- ren - XƠ : 
	- Lực từ tác dụng lên các hạt mang điện chuyển động trong từ trường gọi là lực Lo- ren - XƠ . 
 Ký hiệu : f L 
A 
B 
B 
F AB 
e 
e 
e 
e 
e 
I 
f L 
f L 
f L 
f L 
f L 
 2/	 Xác định lực Lorentz . 
Lực Lorentz tác dụng lên hạt mang điện q chuyển động với vận tốc v trong từ trườngB và hợp với B góc α có : 
+ Phương : 
 + Điểm đặt : 
Tại điện tích q. 
 Vuông góc với mặt phẳng chứa v và B. 
 + Chiều : 
 Theo quy tắc bàn tay trái “ Đặt bàn tay trái duỗi thẳng để cho các đường cảm ứng từ xuyên vào lòng bàn tay , chiều từ cổ tay đến ngón tay trùng với chiều vectơ vận tốc , khi đó ngón cái choãi ra 90 0 chỉ chiều của lực Lorenx ơ nếu hạt mang điện dương và chỉ chiều ngược lại nếu hạt mang điện âm ”. 
+ 
Lực Lo- ren-xơ tác dụng lên hạt mang điện dương 
f 
f 
- 
Lực Lo- ren-xơ tác dụng lên hạt mang điện âm 
+ Độ lớn :	 
 f L = q . v.B.sin α 
f L : lực Lorentz (N). 
 q : Độ lớn điện tích (C). 
V: Vận tốc của hạt ( m/s ). 
B: Cảm ứng từ (T). 
α : G óc hợp bởi v và B.(rad hay độ ) 
 * C ác trường hợp riêng : 
+ v song song B =>sin α = 0 => f L = 0. 
+ v vuông góc B =>sin α =1=> f Lmax = q . v.B 
e 
Chĩ ý: 
 NÕu h¹t mang ® iƯn chuyĨn ® éng trong tõ tr­êng ® Ịu víi th × lĩc ® ã lùc Lorentz ® ãng vai trß lµ lùc h­íng t©m , nªn chuyĨn ® éng cđa h¹t theo quü ®¹o trßn n»m trong mỈt ph¼ng vu«ng gãc víi vµ cã b¸n kÝnh : 
 Chu kú chuyĨn ® éng cđa h¹t trªn quü ®¹o lµ: 
 Bài tập áp dụng : 
Một electron bay vào từ trường đều . Cảm ứng từ B= 0,5T. Lúc lọt vào trong từ trường vận tốc của hạt là v=10 6 m/s và vuông góc với B như hình vẽ . Tìm lực Lorentz tác dụng lên hạt đó . Vẽ hình . 
Giải : 
+ Điểm đặt : Tại hạt electron. 
+ Phương : Vuông góc với mặt phẳng chứa v va B. 
+ Chiều : Theo quy tắc bàn tay trái . 
+ Độ lớn : Aùp dụng công thức f L = e . v.B 
	 = 1,6.10 -19 .10 6 .0,5 
	 = 8.10 -14 (N). 
B 
e 
v 
f L 
3. øng dơng cđa lùc Lorentz : 
Ống phãng điện tử ( m¸y thu h×nh ). 
A B 
D C 
+ 
B 
r 
e 
A 1 
A 2 
M 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
 Câu 1. 
 Chọn phương án SAI. Lực Lorentz 
A. Phương vuơng gĩc với véctơ cảm ứng từ . 
B. Phương vuơng gĩc với véctơ vận tốc của hạt tại điểm khảo sát . 
C. khơng phụ thuộc vào hướng của véctơ cảm ứng từ . 
D. phụ thuộc vào dấu của điện tích . 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 2. 
Mọi ion bay theo quỹ đạo trịn bán kính R trong một mặt phẳng vuơng gĩc với các đường sức của một từ trường đều . Khi độ lớn vận tốc tăng gấp đơi thì bán kính quỹ đạo thay đổi như thế nào ? 
A. giảm 2 lần . 
B. khơng đổi . 
C. tăng 2 lần . 
D. tăng 4 lần . 
Một proton bay vào trong từ trường đều theo phương hợp với đường sức một gĩc . Vận tốc ban đầu của proton v = 3. m/s và từ trường cĩ cảm ứng từ B = 1,5T. Tính độ lớn của lực Lorentz ? 
BÀI TẬP TỰ LUẬN 
Xin cảm ơn các thầy giáo,cơ giáo đến dự giờ học vật lý lớp 11S2. 
 Chúc các thầy cơ mạnh khoẻ , thành đạt và hạnh phúc ,  
Chúc các em học sinh học tập tốt .