Bài giảng Vật lí Khối 11 - Bài 26: Khúc xạ ánh sáng (Chuẩn kiến thức)

Nhắc lại kiến thức đã học 
	 C©u hái : Nªu néi dung cña ® Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸ nh s¸ng ? 
	 §¸p ¸n: Trong m«i tr­êng trong suèt vµ ® ång tÝnh , ¸ nh s¸ng truyÒn theo ®­ êng th¼ng. 
Quan sát hình ảnh sau và nhận xét 
 Ánh sáng truyền theo đường thẳng tại sao ta lại thấy hình ảnh chiếc đũa , chiếc thìa và những cành hoa bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường ? 
Bµi 26 
Khóc x¹ ¸nh s¸ng 
KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. Sự khúc xạ ánh sáng 
 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
 2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
II. Chiết suất của môi trường 
 1. Chiết suất tỉ đối 
 2. Chiết suất tuyệt đối 
III. Tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng 
I. Sự khúc xạ ánh sáng 
 Nếu ta chiếu một tia sáng SI từ môi trường 1 vào môi trường 2 đến gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt thì có hiện tượng gì xảy ra ? 
(1) 
(2) 
A’ 
A 
1.Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 	 
	  	 Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương ( gãy ) của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau . 
(1): Môi trường chứa tia tới 
( 2):Môi trường chứa tia khúc xạ 
I. Sự khúc xạ ánh sáng 
2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
Quan sát 
thí nghiệm sau 
Cho tia sáng truyền từ không khí vào nước đi theo đường SIR 
 
 
Tia khúc xạ 
Tia phản xạ 
Tia tới 
 Pháp tuyến 
Góc tới 
Góc phản xạ 
Góc khúc xạ 
2. Định luật khúc xạ ánh sáng 
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới ( tạo bởi tia tới và pháp tuyến ) và ở bên kia pháp tuyến so với tia tới . 
- Với hai môi trường trong suốt nhất định , tỉ số giữa sin góc tới ( sini ) và góc khúc xạ ( sinr ) luôn không đổi : 
 Định luật 
1 
2 
S 
I 
N’ 
N 
i 
R 
r 
S’ 
i’ 
i ( độ ) 
r(độ ) 
sini 
sinr 
0 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
0 
6,5 
13 
19,5 
25,5 
31 
35 
39 
41,5 
0 
0,174 
0,342 
0,500 
0,643 
0,766 
0,866 
0,940 
0,985 
0 
0,113 
0,225 
0,334 
0,431 
0,515 
0,574 
0,629 
0,663 
 Bảng 26.1 SGK 
Kết quả thí nghiệm 
Sin i 
Sin r 
0 
. 
. 
. 
. 
0,1 
0,2 
0,3 
0,4 
0,5 
0,6 
0,7 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
0,8 
0,2 
0,4 
0,6 
1 
Vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của sinr vào sini 
II. Chiết suất của môi trường 
1. Chiết suất tỉ đối 
  Nếu n 21 i : Tia khúc xạ bị lệch xa pháp tuyến hơn . Ta nói môi trường chứa tia khúc xạ chiết quang kém môi trường chứa tia tới . 
  Nếu n 21 > 1 thì r < i : Tia khúc xạ bị lệch lại gần pháp tuyến hơn . Ta nói môi trường chứa tia khúc xạ chiết quang hơn môi trường chứa tia tới 
	; : Chiết suất tỉ đối 
II. Chiết suất của môi trường 
2. Chiết suất tuyệt đối 
  Chiết suất tuyệt đối ( thường gọi tắt là chiết suất ) của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân không . 
 - Chiết suất của chân không bằng 1. 
- Chiết suất của không khí bằng 1,000293 . 
 
Viết công thức của định luật khúc xạ với các góc nhỏ ( < ) ? 
Áp dụng định luật khúc xạ cho trường hợp . Kết luận . 
 : tia sáng truyền thẳng 
Hãy áp dụng công thức của định luật khúc xạ cho sự khúc xạ liên tiếp vào nhiều môi trường có chiết suất lần lượt và có các mặt phân cách song song với nhau . Nhận xét . 
Khi có sự khúc xạ xảy ra liên tiếp ở các mặt phẳng phân cách song song ta có : 
Đây là công thức của một định luật bảo toàn . 
III. Tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng 
Quan sát thí nghiệm 
Vậy : ánh sáng truyền đi theo đường nào thì cũng truyền ngược lại theo đường đó . 
Câu 1: Hiện tượng khúc xạ là hiện tượng . 
CỦNG CỐ 
A . Là hiện tượng gãy khúc của tia sáng khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường . 
B . Là hiện tượng đổi phương của tia sáng tại mặt phân cách giữa hai môi trường . 
C .Là hiện tượng các tia sáng ngay khi xuyên qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt thì đột ngột đổi phương . 
D . Là hiện tượng đổi phương đột ngột của tia sáng khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt . 
CỦNG CỐ 
Câu 2: Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó so với 
	 A . Không khí . 
	 B . Chân không . 
	 C . Nước . 
	 D . Chính nó . 
 Câu 3: Khi góc tới tăng 2 lần thì góc khúc xạ 
A . Tăng 2 lần . 
B . Giảm 2 lần . 
C . Tăng 4 lần . 
 D . Chưa đủ dữ kiện để xác định . 
CỦNG CỐ 
Đúng rồi! 
Hay quá! 
Hãy coi lại bài nhé! 
Sai rồi!