Bài giảng Vật lí Khối 11 - Bài 32: Kính lúp (Bản hay)

Vật lý 11 
Với thấu kính hội tụ : 
 - Xác định khoảng đặt vật để có ảnh ảo . 
 - Tính chất ảnh ảo của vật thật qua thấu kính hội tụ ? 
Vật phải đặt trong khoảng từ tiêu điểm vật đến quang tâm của kính . 
Tính chất của ảnh : ảnh ảo lớn hơn vật , cùng chiều với vật và nằm xa thấu kính hơn vật . 
Chúng ta đã biết : 
B’ 
A’ 
O K 
F’ 
A 
B 
F 
Điều kiện để mắt còn phân biệt được hai điểm A, B? 
Chỉ phân biệt được 2 điểm A, B nếu:  o   min 
AB 
Ñ 
tg  o = 
A 
B 
A’ 
B’ 
O 
 0 
Ñ 
C C 
Muốn tăng góc trông vật  để  >  min thì ta phải làm như thế nào ? 
Ñaët maét sau kính ñeå quan saùt A’B’ 
A 
B 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A’’ 
B’’ 
 
O K 
O 
Nếu vật AB ở điểm cực cận của mắt mà góc trông vật AB vẫn chưa đủ lớn lúc đó mắt có phân biệt các chi tiết vật AB không ? 
A 
B 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A’’ 
B’’ 
 
O K 
O 
§. 
Tiết thứ 58 
I/ Định nghĩa : 
+ Kính lúp là một dụng cụ quang học bổ trợ cho mắt trong việc quan sát các vật nhỏ . Nó có tác dụng làm tăng góc trông ảnh bằng cách tạo ra một ảnh ảo lớn hơn vật và nằm trong giới hạn nhìn rõ của mắt . 
+ Kính lúp đơn giản nhất là một thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn . 
KÍNH LUÙP 
A 
B 
F’ 
A’ 
F 
A’’ 
B’’ 
 
O K 
O 
B’ 
+ Cách ngắm chừng : 
 Đặt vật AB trong khoảng từ tiêu điểm vật đến quang tâm của kính lúp 
 Mắt đặt sát sau kính lúp 
 Điều chỉnh khoảng cách từ mắt đến kính lúp để cho ảnh ảo A’B’ nằm trong giới hạn nhìn rõ của mắt . 
II/ Cách ngắm chừng ở điểm cực cận và cách ngắm chừng ở vô cực 
KÍNH LUÙP 
A 
B 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A’’ 
B’’ 
 
O K 
O 
C V 
C C 
+ Nếu điều chỉnh để ảnh ảo A’B’ hiện lên ở điểm cực cận của mắt thì cách quan sát này gọi là ngắm chừng ở điểm cực cận . 
II/ Cách ngắm chừng ở điểm cực cận và cách ngắm chừng ở vô cực 
KÍNH LUÙP 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A 
B 
C C 
C V 
A’’ 
B’’ 
 
O K 
O 
+ Nếu điều chỉnh để ảnh ảo A’B’ hiện lên ở điểm cực viễn của mắt , cách quan sát này gọi là ngắm chừng ở cực viễn . 
II/ Cách ngắm chừng ở điểm cực cận và cách ngắm chừng ở vô cực 
KÍNH LUÙP 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A 
B 
C V 
A’’ 
B’’ 
C C 
 
O K 
O 
+ Đối với mắt bình thường thì điểm cực viễn ở vô cực , nên cách quan sát này gọi là ngắm chừng ở vô cực . 
II/ Cách ngắm chừng ở điểm cực cận và cách ngắm chừng ở vô cực 
KÍNH LUÙP 
B 
F’ 
A  F 
A’’ 
B’’ 
 
 
O K 
O 
A’B’ 
Vì  và  o rất nhỏ nên :   tg  và  o  tg  o 
(  ,  o tính bằng Rađian ) 
Độ bội giác G của một dụng cụ quang học bổ trợ cho mắt là tỉ số giữa góc trông ảnh của một vật qua dụng cụ đó (  ) với góc trông trực tiếp vật đó khi vật đặt ở điểm cực cận của mắt (  o ) 
(1) 
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
1/ Định nghĩa : 
 
 0 
G = 
G = 
tg  
tg  0 
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
2/ Trong trường hợp kính lúp: 
AB 
Ñ 
tg  0 = 
AB : Ñoä cao vaät 
Ñ = OC c : Khoaûng thaáy roõ ngaén nhaát cuûa maét 
A 
 0 
O 
A’ 
B’ 
C C 
Ñ 
B 
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
2/ Trong trường hợp kính lúp: 
d’ 
l 
A 
B 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A’’ 
B’’ 
 
O K 
O 
A’B’ 
d’+ l 
tg  = 
Ta được: 
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
2/ Trong trường hợp kính lúp: 
AB 
Ñ 
tg  0 = 
A’B’ 
d’+ l 
tg  = 
Như trên ta đã có: 
và 
G = |K|. 
Ñ 
d’+ l 
G = =  
nên: 
tg 
tg 0 
A’B’ 
AB 
Đ 
|d’|+ l 
 A’  Cc   d’  + l = OCc = Đ 
 Gc =  Kc  
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
3/ Trường hợp ngắm chừng ở điểm cực cận : 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A 
B 
C C 
C V 
A’’ 
B’’ 
 
O K 
O 
tg = = 
A’B’ 
OC c 
A’B’ 
Đ 
G c = = |K| 
tg 
tg o 
 nên ta có: 
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
4/ Trong trường hợp ngắm chừng ở cực viễn : 
d’ 
l 
F’ 
B’ 
A’ 
F 
A 
B 
C V 
A’’ 
B’’ 
C C 
 
O K 
O 
 A’  Cv   d’  + l = OCv 
G v = = |K v |. 
tg 
tg o 
 nên ta có: 
Đ 
OC v 
Đ 
OC v 
(5) 
Kết luận: G v = |K v |. 
tg = = 
A’B’ 
 d’  + l 
A’B’ 
OCv 
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
4/ Trong trường hợp ngắm chừng ở vô cực : 
B 
F’ 
A  F 
A’’ 
B’’ 
B’  
A’  
 
 
O K 
O 
tg = 
AB 
O k F 
G  = 
Đ 
f 
 nên ta có: 
(6) 
- Vật AB phải trùng với tiêu điểm vật của kính lúp . 
- Lúc đó chùm tia ló ra khỏi kính lúp là chùm song song nên ảnh A’B’ sẽ hiện lên ở vô cực . 
III/ Độ bội giác của kính lúp : 
KÍNH LUÙP 
4/ Trong trường hợp ngắm chừng ở vô cực : 
f có đơn vị là m. 
Đối với kính lúp thông dụng : G  có giá trị từ 2,5 đến 25. 
Giá trị này thường được ghi trên vành kính . Thí dụ : X2.5, X5 
- Mắt không phải điều tiết . 
- Độ bội giác của kính lúp không phụ thuộc vào vị trí đặt mắt . 
Nhận xét: 
G  = 
Đ 
f 
- Trong thương mại : Lấy Đ = 0,25m 
G  = 
nên khi đó : 
0.25 
 f 
- Lúc này khái niệm về độ phóng đại K của ảnh không còn ý nghĩa nữa . 
1. Định nghĩa kính lúp: 
CỦNG CỐ 
2. Độ bội giác: 
3. Phân biệt độ phóng đại K và độ bội giác G 
G = = |K|  
tg 
tg 0 
Đ 
|d’|+ l 
- Ngắm chừng ở cực cận: 
- Giữa K và G quan hệ với nhau theo hệ thức : 
- Nhận xét : Nói chung G  K 
 G = K khi ngắm chừng ở điểm cực cận . 
Kính lúp là một dụng cụ quang học bổ trợ cho mắt trong việc quan sát các vật nhỏ . Nó có tác dụng làm tăng góc trông ảnh bằng cách tạo ra một ảnh ảo lớn hơn vật và nằm trong giới hạn nhìn rõ của mắt . 
G c = |K c| 
- Ngắm chừng ở cực viễn: 
G v = |K v| 
Đ 
OC v 
- Ngắm chừng ở vô cực: 
G  = 
Đ 
f 
2. Độ bội giác: 
3. Phân biệt độ phóng đại K và độ bội giác G 
Đ 
|d’|+ l 
G = |K|