Bài giảng Vật lí Khối 12 - Bài 9: Sóng dừng

H× 
SÓNG DỪNG 
I. SÖÏ PHAÛN XAÏ SOÙNG 
 Xeùt thí nghiệm moät soùng truyeàn treân moät sôïi daây ñaøn hoài caêng thaúng töø ñaàu P ñeán Q, ñaàu Q gaén vaøo moät ñieåm coá ñònh 
P 
Q 
1.Phản xạ của soùng treân vật cản cố định 
Dao động điền hoà đầu dây P, sẽ có sóng co biến dạng hướng lên trên và di chuyển đến Q. Sóng này được gọi là sóng tới 
Khi sóng đến Q sẽ gặp vật cản , bị phản xạ ngược lại từ Q về P, nhưng bây giờ sóng bị biến dạng hướng xuống dưới . Sóng này được gọi là sóng phản xạ 
P 
Q 
P 
Q 
Chúng ta có thể thấy được biến dạng trong sóng tới và sóng phản xạ ngược chiều nhau sóng phản xạ luôn luôn ngược pha với sóng tới 
 Vậy , khi phản xạ trên vật cản cố định , xóng phản xạ luôn ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ 
2)Phản xạ của sóng trên vật cản tự do 
Xét thí nghiệm sóng truyền trên một sợi dây đàn hồi từ P đến Q, thả đầu Q thõng xuống một cách tự nhiên 
P 
Q 
Dao động điều hoà đầu dây P, sẽ tạo ra sóng co biến dạng hướng qua phải va di chuyển đến Q 
Khi tới đầu Q, sóng cũng bị phản xạ trở lại , nhưng lần này sóng co biến dạng cũng hướng qua phải và đi lên P 
P 
Q 
P 
Q 
Vậy : khi phản xạ trên vật cản tự do, sóng phản xạ luôn cùng pha pha với sóng tới tại điểm phản xạ 
II. SÓNG DỪNG 
1)Sóng dừng là gì ? 
 Cho đầu P của dây dao động liên tục , thì sóng tới và sóng phản xạ liện tục gặp nhauvà giao thoa với nhau . Kết quả là trên sợi dây xuất hiện những điểm luôn đứng yên ( gọi là những nút ) và những điểm luôn dao động với biên độ lớn nhất ( gọi là bụng ) 
Sóng phản xạ 
Sóng tới 
P 
Q 
P 
Q 
Sóng dừng 
Vậy : sóng dừng là sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện các nút và các bụng 
1) Sóng dừng trên một sợi dây có 2 đầu cố định 
P và Q là 2 nút 
Vị trí 2 nút , 2 bụng liên tiếp nằm cách nhau 1 khoảng 
Q 
P 
Bụng sóng 
Nút sóng 
Điều kiện để có sóng dừng trên dây có 2 đầu cố định 
Q 
P 
Chiều dài dây bằng số nguyên lần của nửa bước sóng 
K = 1, 2, 3 .. 
2.Sóng dừng trên dây có một đầu cố định , một đầu tự do 
K = 1, 2, 3  
P 
P 
Q 
Q 
P là đầu cố định (1 nút ) 
Q là đầu tự do (1 bụng ) 
Chiều dài dây bằng số lẻ lần 
Điều kiện để có sóng dừng là 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
1.Chọn câu đúng . 
 Tại điểm phản xạ thì sóng phản xạ : 
 A. Luôn ngược pha với sóng tới 
 B. Ngược pha với sóng tới nếu vật cản là cố định 
 C. Ngược pha với sóng tới nếu vật cản là tự do 
 D.Cùng pha với sóng tới nếu vật cản là cố định 
2. Chọn câu đúng 
 Trong hệ sóng dừng trên một sợi dây , khoảng cách giữa hai nút hoặc hai bụng liên tiếp bằng : 
 A. Một bước sóng 
 B. Hai bước sóng 
 C. Một nửa bước sóng 
 D. Một phần tư bước sóng 
Bài giải 
3.Một dây đàn dài 0,6m hai đầu cố định dao động với 
 một bụng độc nhất (ở giữa dây ) 
 a. Tính bước sóng trên dây 
 b. Nếu dây dao động với 3 bụng thì bước sóng là bao 
 nhiêu 
Hai đầu cố định chiều dài dây 
 l = 0,6m 
 k = 1 
Tính 
k / = 3 Tính 
b. 
4. Trên một sợi dây dài 1,2 m có một hệ sóng dừng . Kể cả hai đầu dây , thì trên dây có tất cả bốn nút . Biết tốc độ truyền sóng trên dây là v = 80 m/s . tính tần số và chu kỳ dao động của sóng 
Bài giải 
l = 1,2 m 
K = 3 
V = 80 m/s 
 f = ? 
T = ? 
Vì dây có hai đầu cố định nên : 
BÀI THUYẾT TRÌNH ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT 
CẢM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ THEO DÕI