Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 11: Lực hấp dẫn. Định luật vạn vật hấp dẫn - Nguyễn Thị Nhung

Kiểm tra bài cũ 
Câu1 :Phát biểu định luật III Niu ton 
 Trong trường hợp khi vật A tác dụng lên vật B một lực thì vật B cũng tác dụng lại vật A một lực : Hai lực này có cùng giá , cùng độ lớn nhưng ngược chiều . 
Câu 2: Lực là gì ? Nêu đặc điểm của véc tơ lực ? 
- Lực là đại lượng véc tơ đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm cho vật bị biến dạng . 
Đặc điểm của véc tơ lực 
+ Đ ộ lớn : F = ma ( theo một tỉ xích nhất định ) 
+ Đ iểm đặt : v ật 
+ P hương và chiều : l à phương và chiều của véc tơ gia tốc 
F = m 
a 
Nội dung chương II: Động lực học chất điểm 
1. Ba định luật Niutơn. 
2. Các lực cơ học: 
 + Lực hấp dẫn. 
 + Lực đàn hồi của lò xo 
 + Lực ma sát 
 + Lực hướng tâm 
MÆt Trêi 
MÆt Trăng 
Tr¸i ĐÊt 
 ChuyÓn ® éng cña MÆt Tr¨ng quanh Tr¸i § Êt vµ cña Tr¸i § Êt quanh MÆt Trêi 
Lùc nµo gi ÷ cho M¨t Tr¨ng chuyÓn ® éng gÇn nh ­ trßn ® Òu quanh Tr¸i § Êt ? Lùc nµo gi ÷ cho Tr¸i § Êt chuyÓn ® éng gÇn nh ­ trßn ® Òu quanh MÆt Trêi ? 
Trường THPT Sơn Tây , Hà Nội 
Tổ Tin- Vật lý - KTCN 
GV thực hiện : Nguyễn Thị Nhung 
Bài 11- Tiết 19: LỰC HẤP DẪN. 
ĐỊNH LUẬT VẠN VẬT HẤP DẪN. 
Nội dung bài học 
I.Lực hấp dẫn 
II. Định luật vạn vật hấp dẫn 
 1.Định luật 
 2.Hệ thức 
III. Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn 
L ực hấp dẫn là lực hút lẫn nhau giữa các vật trong vũ trụ . 
tương tác tuân theo định luật III Niutơn . 
tương tác không có tiếp xúc 
I.Lực hấp dẫn là gì ? 
MÆt Trêi 
MÆt Trăng 
Tr¸i ĐÊt 
 ChuyÓn ® éng cña MÆt Tr¨ng quanh Tr¸i § Êt vµ cña Tr¸i § Êt quanh MÆt Trêi 
Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời , của Mặt Trăng quanh Trái Đất có phải là chuyển động theo quán tính không ? 
Lực hướng tâm là lực nào ? 
II. Định luật vạn vật hấp dẫn 
 - N ội dung : Lực hấp dẫn giữa hai chất điểm bất kì tỉ lệ thuận với tích hai khối lượng của chúng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách gi ữ a chúng 
- Biểu diễn véc tơ lực hấp dẫn 
m 1 
m 2 
F hd1 
F hd2 
r 
1. ĐỊNH LUẬT 
Phiếu học tập số 1 
Nêu các đặc điểm của các véc tơ lực : 
F hd1 
F hd2 
Đặc điểm 
Điểm đặt 
Phương 
Chiều 
F hd1 
F hd2 
Phiếu học tập số 1 
Nêu các đặc điểm của các véc tơ lực : 
F hd1 
F hd2 
Đặc điểm 
Điểm đặt 
Tại chất điểm m1 
Tại chất điểm m2 
Phương 
Nằm trên đường thẳng nối 2 chất điểm 
Nằm trên đường thẳng nối 2 chất điểm 
Chiều 
hướng từ m1 sang m2 
hướng từ m2 sang m1 
F hd1 
F hd2 
 F hd : Löïc haáp daãn (N) 
 m 1 , m 2 : Khoái löôïng cuûa hai vaät (kg) 
 r : Kho ả ng caùch giöõa hai chaát ñieåm (m) 
 G : Haèng soá haáp daãn ; G = 6,67.10 -11 Nm 2 /kg 2 
F hd = G 
m 1 m 2 
r 2 
2 . BIỂU THỨC: 
vì sao trong đời sống hàng ngày ta không cảm nhận được lực hút giữa các vật thể thông thường ? 
* hệ thức áp dụng cho các vật thông thường trong hai trường hợp : 
Khoảng cách giữa hai vật rất lớn so với kích thước của chúng . 
Các vật đồng chất và có dạng hình cầu : r là khoảng cách giữa hai tâm và lực hấp dẫn đặt vào hai tâm . 
m 1 
m 2 
F hd1 
F hd2 
r 
* Đặc điểm của véc tơ lực hấp dẫn 
+ Điểm đặt : tại chất điểm ( vật ) 
+ Phương : nằm trên đường thẳng nối các chất điểm . 
+ Chiều : hướng từ vật nọ sang vật kia 
+ Độ lớn : 
F hd 
F hd = G 
m 1 m 2 
r 2 
III.Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn 
Trọng lực là lực hấp dẫn giữa Trái Đất và vật 
Các đặc điểm của véc tơ trọng lực 
+ điểm đặt : tại trọng tâm của vật 
+ phương : thẳng đứng 
+ Chiều : từ trên xuống dưới 
+ độ lớn : ; 
P 
 P = G 
m.M 
(R+h) 2 
P = mg 
 Khi ở gần mặt đất h<<R 
m 
R 
M 
P 
h 
 P = G 
m.M 
(R+h) 2 
P = mg 
 g =G 
M 
(R+h) 2 
III.Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn 
 g = G 
M 
R 2 
Tóm lại 
 - Đặc điểm của véc tơ lực hấp dẫn 
+ Điểm đặt : tại vật 
+ Phương : nằm trên đường thẳng nối các chất điểm 
+ Chiều : hướng từ vật nọ sang vật kia 
+ Độ lớn : 
F hd = G 
m 1 m 2 
r 2 
Lực hấp dẫn là lực hút lẫn nhau giữa các vật trong vũ trụ . 
trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn 
- Các đặc điểm của véc tơ trọng lực 
+ điểm đặt : tại trọng tâm của vật 
+ phương : thẳng đứng 
+ Chiều : từ trên xuống dưới 
+ độ lớn : ; 
 P= G 
m.M 
(R+h) 2 
F hd 
P 
P = mg 
Phiếu học tập số 2 
Câu1 : Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về trọng lực ? 
A.Trọng lực xác định bởi biểu thức P = mg 
B.Trọng lực tác dụng lên 1 vật thay đổi theo vị trí của vật trên Trái Đất . 
C. Trọng lực tác dụng lên vật tỉ lệ nghịch với khối lượng của chúng . 
D. Trọng lực là lực hút của Trái Đất tác dụng lên vật 
Câu2 : phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về lực hấp dẫn ? 
A.m ọi vật đều hút nhau lực hút đó gọi là lực hấp dẫn . 
B.lực hấp dẫn phụ thuộc vào khối lượng của các vật 
C.l ự c hấp dẫn tuân theo định luật vạn vật hấp dẫn . 
D. C ác đáp án A,B và C đều đúng . 
Câu3 : Một vật khối lượng 1kg, ở trên mặt đất có trọng lượng 10N. Khi chuyển vật tới một điểmcách tâm Trái Đất 2R (R là bán kính Trái Đất ) thì nó có trọng lượng bằng bao nhiêu . 
A. 1N B. 2,5N C. 5N D. 10N 
Thư ngỏ 
Rất mong các thầy , cô giáo và các em sinh viên , học sinh , tham gia đóng góp ý kiến để bài giảng hoàn thiện hơn : Mọi góp ý xin gửi về 
songchau76@gmail.com ; điện thoại 0987143048 
Nếu thầy cô giáo , các bạn sinh viên có tài liệu hay về vật lý thpt trao đổi với em nhé . Em xin cảm ơn nhiều