Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 13: Lực ma sát - Bùi Quang Sáng

Cảm ơn quý thầy cô và các bạn đã đến dự 
Chương trình 
Phương pháp dạy Vật lý 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC 
Sinh Viên: Bùi Quang Sáng 
Bài thi giảng kết thúc môn 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
 - Nêu đ iều kiện xuất hiện lực đàn hồi và trình bày các đặc điểm của lực đàn hồi ( Điểm đặt, phương, chiều, độ lớn)?? 
* Xuất hiện khi vật bị biến dạng . 
* Điểm đặt: Tại vị trí tiếp xúc của lò xo. 
* Phương : Trùng với trục lò xo. 
* Hướng vào phần giữa lò xo nếu bị dãn và hướng ra ngoài 
lò xo nếu bị nén. 
Độ lớn tuân theo định luật Húc 
 F= - k. ∆l 
TRẢ LỜI 
LÖÏC MA SAÙT 
LÖÏC MA SAÙT TRÖÔÏT 
LÖÏC MA SAÙT NGHÆ 
LỰC MA SÁT LĂN 
Xin mời các em xem đoạn thí nghiệm sau đây và chú ý quan sát trạng thái chuyển động của tấm gỗ 
Theá naøo laø löïc ma saùt nghæ ? 
F max 
F k 
F msn 
F mst 
 m 
Thí nghieäm: 
Hãy quan sát độ lớn của các lực và trạng thái chuyển động của vật! 
LÖÏC MA SAÙT NGHÆ 
Chuù yù 
Ñoái vôùi vaät chuyeån ñoäng tröôït: Lực kéo < F msn(max) 
Khi F k nhoû : 
Taêng daàn F k : 
Khi F k tăng đ đến giá trị nào đó : 
Khi F k > F msnmax : 
Vaät ñöùng yeân. F msn = F k 
F msn taêng daàn 
F msn coù giaù trò cöïc ñaïi 
Vật bắt đầu chuyển động. 
Làm sao để xác định được hệ số ma sát trượt, nghỉ ? 
HÕt giê 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
F max 
F k 
F msn 
F mst 
 m 
Thí nghieäm: 
Khaùi nieäm: 
Löïc ma saùt tröôït là lực xuất hiện khi coù moät vaät tröôït treân moät beà maët của một vật khác 
Ñaëc ñieåm cuûa löïc ma saùt tröôt: 
Ñieåm ñaët : 
Chiều : 
Ñoä lôùn: 
Taïi beà maët tieáp xuùc 
Ngöôïc vôùi höôùng chuyeån ñoäng (tröôït) cuûa vaät 
F mst = ??? 
Độ lớn của lực ma sát trượt bằng bao nhiêu 
1.Ño ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït 
F k 
F mst 
Thí nghieäm : 
F mst = -F k 
Keùo vaät tröôït thaúng ñeàu treân maët saøn( F k // maët tieáp xuùc). 
Nhaän xeùt: 
Veà ñoä lôùn: F mst = F k 
Ñoä lôùn löïc ma saùt tröôït phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo: 
F mst 
v 
Dieän tích tieáp xuùc? 
Toác ñoä cuûa vaät? 
Aùp löïc leân beà maët tieáp xuùc? 
Baûn chaát vaø tình traïng cuûa 2 maët tieáp xuùc? 
2.Ñoä lôùn löïc ma saùt tröôït phuï thuoäc vaøo nhöõng 
 yeáu toá naøo 
N 
F mst 
v 
Dieän tích tieáp xuùc? 
Toác ñoä cuûa vaät? 
Aùp löïc leân beà maët tieáp xuùc? 
Baûn chaát vaø tình traïng cuûa 2 maët tieáp xuùc? 
2.Thí nghiệm kiểm chứng 
N 
Ñoä lôùn löïc ma saùt tröôït 
Khoâng phuï thuoäc 
Phuï thuoäc 
Dieän tích tieáp xuùc 
vaø toác ñoä cuûa vaät 
Baûn chaát vaø tình traïng 
 cuûa beà maët tieáp xuùc 
Tæ leä 
Ñoä lôùn cuûa aùp löïc 
3.Độ lớn của lực ma sát trượt 
Theo treân : F mst ~ N 
 F mst = µ t . N 
 => µ t = F mst / N 
Trong ñoù, µ t laø moät heä soá tæ leä, ñöôïc goïi laø heä soá ma saùt tröôït 
 µ t khoâng coù ñôn vò 
 µ t phuï thuoäc vaøo baûn chaát vaø tình traïng cuûa beà maët tieáp xuùc 
Ñôn vò cuûa µ t ? 
µ t phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo? 
1.Khaùi nieäm: 
Khi coù moät vaät laên treân moät beà maët, thì ôû choã tieáp xuùc, beà maët taùc duïng löïc caûn trôû chuyeån ñoäng laên cuûa vaät. Löïc ñoù goïi laø löïc ma saùt laên. 
Theá naøo laø löïc ma saùt laên 
2.Ñaëc ñieåm cuûa löïc ma saùt laên: 
Ñieåm ñaët : 
Höôùng : 
Ñoä lôùn: 
Taïi beà maët tieáp xuùc 
 Ngöôïc vôùi höôùng chuyeån ñoäng (laên) cuûa vaät 
 F msl = µ l . N 
µ l << µ t 
Chuù yù: 
LÖÏC MA SAÙT LAÊN 
4. Vai trò của ma sát trong đời sống 
Bạn nghĩ sao nếu thế giới không còn ma sát ??????? 
Lực ms nghỉ 
Lực ms trượt 
 Lực ms lăn 
 Điểm đặt: Trên vật, tại chỗ tiếp xúc 
 - Phương : song song với mặt tiếp xúc 
Ngược chiều với khuynh hướng CĐ c ủa vật 
Ngược chiều với chiều ch/động c ủa vật 
C ó chiều sao cho lực ms lăn cản trở sự lăn 
Kiến thức cần nhớ 
Vận dụng củng cố 
C©u 1: Chän ph¸t biÓu ®óng: 
Chiều của lực ma sát nghỉ : 
A. Ngược chiều với vận tốc của vật . 
B. Ng ược chiều với vận tốc của vật . 
C. Vuông góc với mặt tiếp xúc . 
D . Ng ược chiều với thành phần ngoại lực song song với mặt tiếp xúc . 
§óng råi 
Hoan h«! 
sai 
sai 
sai 
HÕt giê 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
 Giải thích hiện tượng sau: 
Khi ngựa kéo xe, theo định luật III Newton thì khi ngựa tác dụng vào xe 1 lực thì xe cũng sẽ tác dụng lại ngựa 1 lực có cùng độ lớn nhưng ngược chiều, vậy tại sao ngựa có thể kéo xe về phía trước mà không bị xe kéo ngược lại về phía sau? 
Do ngựa tác dụng lực ma sát nghỉ lên mặt đất lớn hơn lực ma sát nghỉ do xe tác dụng lên mặt đất, nên lực phát động của ngựa lớn hơn của xe nên sẽ kéo xe về phía trước . 
Vận dụng củng cố 
Câu 3 
Khi hãm khẩn cấp thì xe bánh xe ô tô bị “khoá”( Tức không quay được) làm cho xe trượt dài trên đường.Những mẩu nhỏ của lốp và chỗ đường bị nóng chảy tạo thành vết trượt.Kỷ lục vết trượt dài nhất đựơc ghi nhận ở Anh với chiếc xe Jaguar vào năm 1960 dài tới 290m. Giả sử hệ số ma sát trượt là 0,6 thì vận tốc của xe khi bánh xe của ô tô này bắt đầu bị khoá là bao nhiêu? 
Vận dụng củng cố 
Câu 4: Dựa vào kiến thức đã học hãy chứng rằng 
 µ l << µ t < µ n 
Vận dụng củng cố 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH