Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 13: Lực ma sát (Chuẩn kiến thức)

i. Lùc ma s¸t tr­ît 
Sự xuất hiện của lực ma sát trượt : 
2. Đặc điểm : 
a. Điểm đặt : Đặt vào vật , nằm trong phần tiếp xúc giữa hai vật . 
b. Phương chiều : cùng phương và ngược chiều với vận tốc tương đối của vật đối với mặt tiếp xúc . 
I. Lực ma sát trượt 
1. Sự xuất hiện 
2. Đặc đi ểm 
II. Lực ma sát lăn . 
III. Lực ma sát nghỉ 
1. Sự xuất hiện 
2. Đặc điểm 
IV. Vai trò của ma sát trong đời sống . 
V. Củng cố . 
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt vật khác để cản trở chuyển động của vật 
I. Lực ma sát trượt 
1. Sự xuất hiện 
2. Đặc đi ểm 
III. Lực ma sát nghỉ 
1. Sự xuất hiện 
2. Đặc điểm 
IV. Vai trò của ma sát trong đời sống . 
V. Củng cố . 
c. Độ lớn lực ma sát trượt : 
- Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc và tốc độ của vật 
- Phụ thuộc vào chất liệu và tình trạng bề mặt tiếp xúc . 
- Tỉ lệ với áp lực tác dụng lên mặt tiếp xúc . 
dt 
al 
vt 
vl 
bm 
- Biểu thức : 
 µ t hệ số ma sát trượt . Không có đơn vị , phụ thuộc vào chất liệu và tình trạng bề mặt tiếp xúc . 
- Lực ma sát trượt có lợi : phanh xe để giảm tốc độ  
 - Lực ma sát trượt có hại : bào mòn các chi tiết máy móc thường xuyên bị cọ xát 
=> phải bôi trơn . 
m 
20 cm 
II. LỰC MA SÁT LĂN 
- Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt vật khác để cản trở chuyển động lăn của vật 
- Lực ma sát lăn có đặc điểm giống đặc điểm của lực ma sát trượt nhưng hệ số ma sát lăn nhỏ hơn hệ số ma sát trượt hàng chục lần . 
- Biểu thức : 
1. Sự xuất hiện 
2. Đặc điểm 
II. LỰC MA SÁT LĂN 
3. Vai trò của lực ma sát lăn 
Làm giảm lực ma sát trượt bằng cách dùng các con lăn , ổ bi 
Sự xuất hiện của lực ma sát nghỉ 
III.LỰC MA SÁT NGHỈ 
- Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi vật đang đứng yên nhưng chịu tác dụng của ngoại lực để cản trở xu hướng chuyển động của vật 
µ là hệ số ma sát nghỉ . Không có đơn vị , phụ thuộc vào từng cặp vật liệu tiếp xúc . 
 Độ lớn : 
2. Đặc điểm 
III.LỰC MA SÁT NGHỈ 
- Lực ma sát nghỉ song song với mặt tiếp xúc , ngược chiều lực tác dụng 
- Điểm đặt : nằm trong phần tiếp xúc giữa hai vật . 
F msn 
F đh 
- Lực ma sát nghỉ đóng vai trò là lực phát động làm cho các vật chuyển động 
3 ) Vai trò của lực ma sát nghỉ : 
- Lực ma sát nghỉ giúp ta cầm nắm các vật , giúp mọi vật có thể đứng yên trên mặt đất  
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Giải thích hiện tượng sau : 
 Khi kéo một bao ngô trên mặt đất , thì chỗ tiếp xúc với mặt đất có thể bị mòn hoặc bị rách ? 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Câu 2: Điều gì sẽ xảy ra đối với hệ số ma sát giữa hai mặt tiếp xúc nếu lực ép giữa hai mặt xúc tăng lên ? 
A. Tăng lên 
B. Không thay đổi 
C. Giảm đi 
D. Không biết rõ 
Vật liệu 
µ t 
Gỗ trên gỗ 
0,2 
Thép trên thép 
0,57 
Nhôm trên thép 
0,47 
Kim loại trên kim loại 
0,07 
Nước đá trên nước đá 
0,03 
Cao su trên bê tông khô 
0,7 
Cao su trên bê tông ướt 
0,5 
Thuỷ tinh trên thuỷ tinh 
0,4 
A 
F mst 
v 
A 
F mst 
v 
A 
F k 
F mst 
A 
A 
 
F mst có phụ thuộc diện tích tiếp xúc không ? 
A 
v lớn 
v nhỏ 
A 
 
F mst có phụ thuộc tốc độ của vật không ? 
A 
 
F mst có phụ thuộc áp lực lên mặt tiếp xúc không ? 
A 
Quả nặng 
A 
 
F mst có phụ thuộc vật liệu không ? 
A 
A 
 
F mst có phụ thuộc bề mặt tiếp xúc không ? 
A