Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 13: Lực ma sát - Nguyễn Văn Ngọc

CHAØO MÖØNG 
MOÂN VAÄT LYÙ 
QUYÙ THAÀY COÂ ÑEÁN DÖÏ GIÔØ . 
GV : NGUYEÃN VAÊN NGOÏC. 
Kiến thức cũ : 
N 
P 
* Xét một vật A nằm yên trên mặt bàn ngang B. 
A 
B 
Trọng lực P cân bằng với phản lực N. 
P’ 
* Điều kiện cân bằng của chất điểm : 
F = F 1 + F 2 +F n = 0 
Độ lớn phản lực N bằng độ lớn áp lực P’ . 
BAØI : 
Löïc ma saùt 
A 
P 
N 
Kéo vật A bởi một lực F nằm ngang tăng dần từ 0. 
B 
TNT 
Hãy dự đoán hiện tượng xãy ra . 
A 
F 
A 
B 
Khi có lực F tác dụng mà A vẫn đứng yên . Hiện tượng này đã chứng tỏ điều gì ? 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
P 
N 
Khi nào xuất hiện lực ma sát nghỉ ? 
A 
A 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
 a. Sự xuất hiện : 
Lực ma sát nghỉ . 
 Khi có ngoại lực tác dụng lên vật và có xu hướng làm vật chuyển động trên mặt vật khác ( nhưng chưa chuyển động ). 
a. Sự xuất hiện của lực ma sát nghỉ . 
A 
A 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
 a. Sự xuất hiện : 
Biểu thức hợp lực tác dụng vào A. 
P + N + F + F msn = 0 
F msn = - F 
F 
P 
N 
F msn 
PHT 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
* Giá của lực ma sát nghỉ nằm trong mặt tiếp xúc của hai vật . 
* Chiều của lực ma sát nghỉ ngược chiều với ngoại lực . 
b. Phương và chiều lực ma sát nghỉ . 
c. Độ lớn của lực ma sát nghỉ . 
Fmsn luôn luôn bằng F : 
F msn = F 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
Khi tiếp tục tăng lực kéo F thì F msn có tăng mãi theo F không ? 
 F msn F M 
F M tỷ lệ thuận với N: 
N là độ lớn áp lực do A nén lên B hoặc phản lực pháp tuyến do B tác dụng vào A 
 là hệ số ma sát nghỉ ( không đơn vị ), trị số phụ thuộc vào từng cặp vật liệu tiếp xúc . 
( Giá trị cực đại của lực ma sát nghỉ ) 
A 
Chú ý : 
* Nếu ngoại lực không song song với mặt tiếp xúc thì lực ma sát nghỉ sẽ như thế nào ? 
F 
F X 
F Y 
F msn 
F msn = - F x 
* Khi xuất hiện F msn thì cũng đồng thời xuất hiện F’ msn do A tác dụng lên B. 
F 
F msn 
F’ msn 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
2. Lực ma sát trượt : 
a. Sự xuất hiện : 
2. Lực ma sát trượt . 
 a. Sự xuất hiện của lực ma sát trượt . 
Lực ma sát trượt xuất hiện ở mặt tiếp xúc khi hai vật trượt trên bề mặt của nhau . 
Lớp 8 các em đã biết : Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác . 
PHT2 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
2. Lực ma sát trượt : 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
Lực ma sát trượt . 
 a. Sự xuất hiện của lực ma sát trượt . 
 b. Phương và chiều . 
F mst 
B 
A 
v AB 
v BA 
F’ mst 
Lực ma sát trượt tác dụng lên vật luôn cùng phương và ngược chiều với vận tốc tương đối của vật ấy đối với vật kia . 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
2. Lực ma sát trượt : 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
c. Độ lớn . 
F mst phụ thuộc các yếu tố nào ? 
 F mst = . N 
là hệ số ma sát trượt , không có đơn vị 
 không phụ thuộc diện tích mặt tiếp xúc . 
 phụ thuộc tính chất của các mặt tiếp xúc . 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
3. Lực ma sát lăn . 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
2. Lực ma sát trượt : 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
3. Lực ma sát lăn : 
* Khi một vật lăn trên vật khác thì lực ma sát lăn xuất hiện ở chỗ tiếp xúc và cản lại sự lăn 
* Hệ số ma sát lăn nhỏ hơn hệ số ma sát trượt hàng chục lần . 
* Lực ma sát lăn tỷ lệ với áp lực N. 
 F msl = .N 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
2. Lực ma sát trượt : 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
3. Lực ma sát lăn : 
4. Vai trò ma sát trong đời sống : 
* Ma sát trượt và ma sát lăn có tác dụng cản trở chuyển động và làm mòn mặt tiếp xúc . 
* Ma sát nghỉ có tác dụng giữ vật này đứng yên so với vật khác ( vật có xu hướng chuyển động ) 
Khi ma sát có lợi , ta tăng cường ma sát : tăng áp lực , dùng vật liệu có hệ số ma sát cao  
4. Vai trò của ma sát trong đời sống . 
 Khi có hại , ta giảm ma sát bằng bôi trơn dầu , mỡ và tìm cách thay thế ma sát trượt bằng ma sát lăn 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
2. Lực ma sát trượt : 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
3. Lực ma sát lăn : 
4. Vai trò ma sát trong đời sống : 
Ví dụ : 
P 
F msn 
Ma sát nghỉ có vai trò quan trọng khi vật này cần giữ vật khác đứng yên so với nó . 
v 
F’ msn 
F msn 
Lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực phát động . 
F’ msn 
F msn 
F k 
A 
 Quan sát đồ thị diễn tả một hiện tượng và nêu những suy luận rút ra từ đồ thị . 
1. Lực ma sát nghỉ . 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
2. Lực ma sát trượt : 
a. Sự xuất hiện : 
b. Phương và chiều : 
c. Độ lớn : 
3. Lực ma sát lăn : 
4. Vai trò ma sát trong đời sống : 
Bài : 
LỰC MA SÁT 
Baøi taäp saùch giaùo khoa . 
Tìm hieåu theâm vaø giaûi thích một số hiện tượng coù lieân quan tôùi ma saùt . 
Xem tröôùc baøi 
	HEÄ QUY CHIEÁU COÙ GIA TOÁC. 
	LÖÏC QUAÙN TÍNH. 
Ø 
Caàn laøm ôû nhaø : 
CHAØO TAÏM BIEÄT 
QUYÙ THAÀY COÂ