Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 13: Lực ma sát - Trường THPT Giao Linh

\ 
LỰC MA SÁT 
TRƯỜNG THPT GIO LINH 
TỔ VẬT LÝ 
GV: PHẠM CÔNG ĐỨC 
? 
Phải chăng mâu thuẫn với định luật II Newton ? 
Em hãy quan sát và cho nhận xét ? 
? 
QUAN SÁT HiỆN TƯỢNG ? 
F ms 
F k 
? 
QUAN SÁT HiỆN TƯỢNG ? 
F ms 
F k 
? 
Vậy thế nào là lực ma sát trượt ? 
I. MA SÁT TRƯỢT 
LỰC MA SÁT 
Khi một vật chuyển động trượt trên một bề mặt  thì bề mặt tác dụng lên vật ( tại chỗ tiếp xúc ) một lực ma sát trượt cản trở chuyển động của  vật trên mặt đó . 
1. Lực ma sát trượt . 
I. MA SÁT TRƯỢT 
LỰC MA SÁT 
1. Độ lớn lực  ma sát trượt . 
Thí nghiệm : Móc lực kế vào khúc gỗ rồi kéo theo phương ngang cho khúc gỗ chuyển động thẳng đều . Khi đó , lực kế sẽ cho ta biết điều gì ?. 
2. Độ lớn lực  ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào ? 
I. MA SÁT TRƯỢT 
LỰC MA SÁT 
1. Độ lớn lực  ma sát trượt . 
Thí nghiệm : Móc lực kế vào khúc gỗ rồi kéo theo phương ngang cho khúc gỗ chuyển động thẳng đều . Khi đó , lực kế sẽ chỉ độ lớn lực ma sát trượt tác dụng vào vật . 
2. Độ lớn lực  ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào ? 
F ms 
F k 
QUAN SÁT HIỆN TƯỢNG ? 
F ms 
F k 
Độ lớn ma sát trượt có phụ thuộc diện tích bề mặt tiếp xúc ? 
Phụ thuộc vào yếu tố nào ? 
F ms 
F k 
F ms 
F k 
I. MA SÁT TRƯỢT 
LỰC MA SÁT 
Vậy em có kết luận gì ? 
1. Độ lớn lực  ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào ? 
2. Hệ số ma sát trượt . 
 ĐỘ LỚN LỰC MA SÁT TRƯỢT 
b . Tỉ lệ với độ lớn của áp lực : 
c . Phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc . 
a.Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc và tốc độ của vật 
I. MA SÁT TRƯỢT 
LỰC MA SÁT 
1. Độ lớn lực  ma sát trượt . 
2. Độ lớn lực  ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào ? 
3. Hệ số ma sát trượt . 
(N) 
(N) 
Hệ số ma sát trượt phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc . Không có đơn vị , và được dùng để tính độ lớn của lực ma sát trượt . 
II. Lực ma sát lăn : 
 Lực ma sát lăn là lực ma sát xuất hiện khi một vật lăn trên mặt một vật khác và cản lại chuyển động lăn của vật . 
 * Đặc điểm : Lực ma sát lăn cũng tỉ lệ với áp lực N nhưng hệ số ma sát lăn nhỏ hơn hệ số ma sát trượt hàng chục lần . 
II. Lực ma sát lăn : 
 Lực ma sát lăn là lực ma sát xuất hiện khi một vật lăn trên mặt một vật khác và cản lại chuyển động lăn của vật . 
 * Đặc điểm : Lực ma sát lăn cũng tỉ lệ với áp lực N nhưng hệ số ma sát lăn nhỏ hơn hệ số ma sát trượt hàng chục lần . 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
LỰC MA SÁT 
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật , lăn trên một vật khác,để cản trở chuyển động lăn của vât . 
Trong trường hợp lực ma sát trượt có hại ,  người ta thường dùng con lăn hay ổ bi đặt xen vào giữa hai mặt tiếp xúclàmgiảm ma sát . 
II.LỰC MA SÁT LĂN 
II.Ma sát lăn : 
Nói chung là có hại . 
Disc brake 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
III. MA SÁT NGHỈ 
LỰC MA SÁT 
1. Thế nào là lực  ma sát nghỉ ? 
2. Đặc điểm của  lực ma sát nghỉ . 
Khi ta kéo khúc gỗ bằng một lực nhỏ mà nó vẫn  chưa chuyển động . Vậy phải có một lực nào đó  cân bằng với lực kéo giữ cho khúc gỗ đứng yên , đó chính là lực ma sát nghỉ . 
III. Lực ma sát nghỉ : 
 Lực ma sát nghỉ là lực ma sát xuất hiện ở mặt tiếp xúc khi vật đứng yên . 
 * Đặc điểm :- Lực ma sát nghỉ luôn luôn cân bằng với ngoại lực đặt vào vật , hướng song song với mặt tiếp xúc 
 - Độ lớn : F msn = k’N (k’ là hệ số ma sát nghỉ ) 
F k 
F msn 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
III. MA SÁT NGHỈ 
LỰC MA SÁT 
1. Thế nào là lực  ma sát nghỉ ? 
2. Đặc điểm của  lực ma sát nghỉ . 
Khi ta kéo khúc gỗ bằng một lực nhỏ mà nó vẫn  chưa chuyển động . Vậy phải có một lực nào đó  cân bằng với lực kéo giữ cho khúc gỗ đứng yên , đó chính là lực ma sát nghỉ . 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
III. MA SÁT NGHỈ 
LỰC MA SÁT 
1. Thế nào là lực  ma sát nghỉ ? 
2. Đặc điểm của  lực ma sát nghỉ . 
a . Lực ma sát nghỉ có hướng ngược với hướng  của lực tác dụng song song với mặt tiếp xúc ,  có độ lớn bằng độ lớn của lực tác dụng , khi vật  còn chưa chuyển động . 
b. Khi lực tác dụng song song với mặt tiếp xúc  lớn hơn một giá trị nào đó thì vật sẽ trượt .=> Lực ma sát nghỉ có độ lớn cực đại bằng giá  trị này . 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
III. MA SÁT NGHỈ 
LỰC MA SÁT 
1. Thế nào là lực  ma sát nghỉ ? 
2. Đặc điểm của  lực ma sát nghỉ . 
3. Vai trò của lực  ma sát nghỉ . 
Hãy so sánh độ lớn giữa lực ma sát nghỉ cực  đại và lực ma sát trượt ? 
Lực ma sát nghỉ cực đại sẽ có giá trị lớn hơn  lực ma sát trượt . 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
III. MA SÁT NGHỈ 
LỰC MA SÁT 
1. Thế nào là lực  ma sát nghỉ ? 
2. Đặc điểm của  lực ma sát nghỉ . 
3. Vai trò của lực  ma sát nghỉ . 
Lực ma sát nghỉ có một vai trò quan trọng  trong đời sống của chúng ta . 
Nhờ có lực ma sát nghỉ , ta mới có thể cầm nắm , đi lại , đối với người , động vật , xe cộ , lực ma  sát nghỉ đóng vai trò lực phát động làm cho các  vật chuyển động được . 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
III. MA SÁT NGHỈ 
LỰC MA SÁT 
1. Thế nào là lực  ma sát nghỉ ? 
2. Đặc điểm của  lực ma sát nghỉ . 
3. Vai trò của lực  ma sát nghỉ . 
I. MA SÁT TRƯỢT 
II. MA SÁT LĂN 
III. MA SÁT NGHỈ 
LỰC MA SÁT 
1. Thế nào là lực  ma sát nghỉ ? 
2. Đặc điểm của  lực ma sát nghỉ . 
3. Vai trò của lực  ma sát nghỉ . 
Một số thí nghiệm về lực ma sát : 
LỰC MA SÁT 
Giải thích hiện tượng sau : 
Khi ngựa kéo xe , theo định luật III Newton thì khi ngựa tác dụng vào xe 1 lực thì xe cũng  sẽ tác dụng lại ngựa 1 lực có cùng độ lớn  nhưng ngược chiều , vậy tại sao ngựa có thể  kéo xe về phía trước mà không bị xe kéo  ngược lại về phía sau ? 
5 
4 
3 
2 
1 
Do ngựa tác dụng  lực ma sát nghỉ  lên mặt đất lớn hơn  lực ma sát nghỉ do xe tác dụng lên  mặt đất , nên lực  phát động của ngựa  lớn hơn của xe nên  sẽ kéo xe về phía  trước . 
c.Ma s át ngh ỉ : 
Ma sát nghỉ có lợi giúp ta cầm nắm được các vật , sinh ra lực phát động giúp con người và động vật  chuyển động được . 
Bạn nghỉ sao nếu thế giới không còn ma sát ? 
BÀI HỌC KẾT THÚC 
II. Lực ma sát lăn :