Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 14: Lực hướng tâm (Chuẩn kĩ năng)

KIỂM TRA BÀI CŨ : 
Câu 1. Nêu đặc điểm của gia tốc hướng tâm ? 
Câu 2. Nêu định luật II Niu Tơn ? 
Cần nêu : - Phương : 
 - Chiều : 
 - Độ lớn : 
* Trong thực tế khi đi qua đoạn đường cong , ta thấy mặt đường ở đó là mặt phẳng nằm ngang hay là mặt phẳng nghiêng , mặt nghiêng hướng vào tâm hay ra bên ngoài ? 
00 
* Vì sao vệ tinh nhân tạo bay được vòng quanh trái đất,việc phóng vệ tinh nhân tạo dựa trên cơ sở khoa học nào ? 
Tiết 22 : LỰC HƯỚNG TÂM 
I. LỰC HƯỚNG TÂM : 
1. Định nghĩa : 
Câu 1. Theo định luật II Niuton thì F có phương , chiều như thế nào với a 
Câu 2. Lực F hướng vào điểm nào ? 
 Câu 3. Nêu định nghĩa lực hướng tâm ? 
2. Công thức : 
* Từ biểu thức độ lớn của định luật II và biểu thức của gia tốc hướng tâm hảy viết công thức của lực hướng tâm F ht = ? 
m 
v 
ht 
a 
r 
ht 
F 
3. Ví dụ : 
Tiết 22 : LỰC HƯỚNG TÂM 
Tr¸i ® Êt 
F t§ - VT 
VÖ tinh 
* Đống vai trò lực hướng tâm ở đây là lực gì ? 
a. Vệ tinh chuyển động xung quanh trái đất : 
3. Ví dụ : 
Tiết 22 : LỰC HƯỚNG TÂM 
3. Ví dụ : 
b. Vật đặt trên chiếc bàn quay: 
I. LỰC HƯỚNG TÂM : 
1. Định nghĩa : 
2. Công thức : 
Vệ tinh chuyển động xung quanh trái đất : 
* Khi bàn chuyển động tròn đều với vận tốc góc nhỏ thì vật chuyển động như thế nào ? 
* Giữa vật và bàn có lực gì không ? Vì sao vật đứng yên được ? 
* Lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực gì trong chuyển động này ? 
 
N 
P 
F msn 
* Khi bàn chưa quay vật chịu những lực nào ? 
C. Đường ô tô và đường sắt ở những đoạn cong 
3. Ví dụ : 
* Ô tô chịu tác dụng của mấy lực ? Biểu diển các lực đó ? 
* Lực nào là lực hướng tâm ? 
* Lực F ht trong ví dụ này là loại lực mới hay là hợp lực ? 
* Nhận xét về lực hướng tâm ( là loại lực mới hay chỉ một trong các loại lực hoặc hợp của các lực đã học )? 
F 
N 
P 
MỘT SỐ HÌNH ẢNH ỨNG DỤNG CỦA LỰC HƯỚNG TÂM. 
Vì sao vận động viên phải nghiêng xe đạp,hay xe máy ? 
Từ ví dụ c của mục 3 nếu tăng góc nghiêng của mặt đường thì lực sẽ hướng tâm tăng hay giảm và ngược lại ? 
II. CHUYỂN ĐỘNG LI TÂM : 
1.Quay lại ví dụ b ở mục 3: 
F msnmax < m ω 2 r 
* Lực ma sát nghỉ cực đại có thay đổi không ? 
* Lực hướng tâm tỉ lệ với vận tốc gốc như thế nào ? 
* Khi tăng vận tốc góc thì lực hướng tâm có tăng không ? Giải thích ? 
* Khi F ht > F msn Max thì vật còn đứng yên trên đĩa nữa không ? Khi đó vật chuyển động thế nào ? Chuyển động đó được gọi là chuyển động gì ? 
2. ứng dụng của chuyển động li tâm : 
* Em hảy giải thích vì sao khi máy vắt quay nhanh thì nước bắn ra ngoài ? cho ví dụ trong thực tế ? 
F msn(max ) < m ω 2 r 
O 
* Em hảy giải thích tại sao khi đến chổ rẽ bằng phẳng mà ô tô chạy nhanh quá thì dễ gây tai nạn ? Hạn chế trường hợp đó xảy ra bằng cách nào ? 
Hạn chế 
tốc độ 
III. Cũng cố ,: 
I. Lực hướng tâm : 
1. Định nghĩa : - Lực hướng tâm là lực (hay hợp lực ) tác dụng vào vật chuyển động tròn đèu và gây ra cho vật gia tốc hướng tâm 
2. Công thức : 
3. - Lực hướng tâm không phải là một loại lực mới , mà chỉ là một lực hay hợp lực của các lực đã học ( lực hấp dẫn , lực ma sát , lực đàn hồi ) 
 - Ứng dụng của lực hướng tâm trong thực tế 
II. Chuyển động li tâm : chuyển động li tâm là chuyển động của vật có phương tiếp tuyến với quỷ đạo tròn . 
- Úng dụng và cách khắc phục chuyển đông li tâm khi chuyển động là có hại . 
Câu hỏi trắc nghiệm : 
Câu 1. Vận động viên thực hiên môn thể thao ném tạ thông qua dây không giãn,và quay như hình ảnh . Khi chưa buông tay . lực hướng tâm là lực nào trong các lực sau ? 
a.Lực hấp dẫn 
b.Lực căng của dây 
c.Hợp của hai lực . 
d.Trọng lực 
Câu 2. một ô tô có khối lượng 1200 kg chuyển động đều qua một đọa cầu vượt ( coi là cung tròn với vận tốc 36km/h . Hỏi áp lực của ôtô vào mạt đường tại điểm cao nhất bằng bao nhiêu ? Biết bán kính cong của đoạn cầu vượt là 50 m lấy g=10m/s 2 . 
a. 11760N b. 11950N 
c. 14400N d. 9600N 
IV . Dặn dò về nhà : 
Học bài củ và làm bài tập sgk + bài tập ở sách bài tập 
- Tìm thêm một số ví dụ chuyển động li tâm , lực hướng tâm được vận dụng trong thực tế 
- Đọc bài mới ( chuyển động ném ngang ) chuẩn bị cho tiết học sau : 
* Để biết bài yêu cầu kiến thức của phần nào , kiến thức nào liên quan ( xem lại bài chuyển động thẳng đều , chuyển động rơi tự do, đồ thị hàm bậc hai )