Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 18: Cân bằng của một vật có trục quay cố định momen lực (Bản chuẩn kĩ năng)

d 2 
d 1 
CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT 
CÓ TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH 
MOMEN LỰC 
Tiết 30 
I – CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC QUAY 
 CỐ ĐỊNH. MOMEN LỰC 
1. Thí nghiệm 
Mục đích : 
Dụng cụ : 
Khảo sát chuyển động của vật có 
trục quay cố định khi có lực tác dụng vào vật . 
+ Đĩa Momen 
+ Hộp gia trọng 
+ Thước đo , giá đỡ , dây treo 
I – CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC QUAY 
 CỐ ĐỊNH. MOMEN LỰC 
Kết luận : 
. 
	 + Khi tác dụng lực lên vật rắn có trục quay 
 cố định sẽ làm cho vật quay quanh trục . 
1. Thí nghiệm 
+ Vật rắn có trục quay cố định đứng yên vì 
tác dụng làm vật quay của cân bằng với 
tác dụng làm quay của 
I – CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC QUAY 
 CỐ ĐỊNH. MOMEN LỰC 
2. Momen lực 
Tác dụng làm quay vật có phụ thuộc vào độ lớn của lực và khoảng cách từ giá của lực tới trục quay hay không ? 
d 2 
d 1 
Lần đo 
F 1 
F 2 
d 1 
d 2 
Nhận xét 
1 
2 
3 
4 
KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 
Khi vật nằm cân bằng , xét mối quan hệ giữa F 1 và F 2 ? 
I – CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC QUAY 
 CỐ ĐỊNH. MOMEN LỰC 
2. Momen lực 
Định nghĩa : 
Biểu thức : 
M = F . d 
Đơn vị : niutơn met ( N.m ) 
Momen lực đối với trục quay là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay 
của lực được đo bằng tích của lực với cánh tay đòn của nó . 
II – ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ 
 TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH (QUY TẮC MOMEN LỰC) 
1. Quy tắc 
Muốn cho một vật có trục quay cố định ở trạng 
thái cân bằng , thì tổng các momen lực có xu 
hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ phải 
bằng tổng các momen lực có xu hướng làm vật 
quay ngược chiều kim đồng hồ . 
Trong trường hợp vật chịu nhiều lực tác dụng : 
F 1 d 1 +F 2 d 2 + = F 1 ’ d 1 ’ + F 2 ’ d 2 ’ +  
F 1 d 1 = F 2 d 2 hay M 1 = M 2 
Biểu thức : 
II – ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ 
 TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH (QUY TẮC MOMEN LỰC) 
F 1 
F 2 
d 1 
d 2 
Quy tắc momen lực còn được áp dụng cho cả 
trường hợp một vật không có trục quay cố định 
nếu trong tình huống tức thời vật xuất hiện trục 
quay tức thời . 
2. Chú ý: 
II – ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ 
 TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH (QUY TẮC MOMEN LỰC) 
O 
F 2 
d 1 
d 2 
F 1 
II – ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ 
 TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH (QUY TẮC MOMEN LỰC) 
P 1 
P 2 
II – ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ 
 TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH (QUY TẮC MOMEN LỰC)