Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 18: Cân bằng của một vật có trục quay cố định momen lực (Chuẩn kĩ năng)

KÍNH CHÀO 
CÁC EM HỌC SINH 
THÂN MẾN 
Tiết 54 : CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH. QUI TẮC MÔMEN LỰC 
1. Tác dụng của lực đối với một vật có trục quay cố định : 
a. Thí nghiệm : 
0 
Vật có thể chuyển động như thế nào ? 
Vật không thể chuyển động tịnh tiến trên mặt bảng mà chỉ có thể quay quanh trục O. 
A 
Khi nào thì vật quay, khi nào thì vật đứng yên ? 
Khi lực F có giá không đi qua trục quay thì vật sẽ quay. 
Khi giá của lực đi qua trục quay thì vật sẽ đứng yên . 
2. Cân bằng của một vật có trục quay cố định : 
a. Thí nghiệm : 
F 1 
F 2 
Vì sao đĩa đứng yên ? 
Đĩa đứng yên là vì hợp lực của hai lực F 1 và F 2 có giá đi qua trục quay. 
Hai lực F 1 và F 2 có tuân theo qui tắc hợp lực song song không ? 
Hai lực F 1 , F 2 tuân theo qui tắc hợp lực song song. 
F 1 /F 2 =d 2 /d 1 (1) 
b. Mômen lực : 
Ta còn có cách giải thích nào đối với thí nghiệm trên nữa không ? 
F 1 
F 2 
Nếu thay đổi phương của lực F 1 nhưng vẫn giữ nguyên tích F 1 d 1 thì đĩa sẽ thế nào ? 
Đĩa vẫn đứng yên không quay 
Như vậy ta có thế lấy tích F.d đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực được không ? Nếu được thì đại lượng này gọi là gì ? 
Được . Gọi là mômen lực . 
Vậy mômen lực là gì ? 
- Mômen lực là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực và được đo bằng tích của lực với tay đòn của nó . 
 -M = F.d 
Theo biểu thức (1) ta suy ra được F 1 .d 1 =F 2 .d 2 . Em có nhận xét gì về biểu thức này ? 
Hãy phát biểu qui tắc Mômen lực ? 
* Qui tắc Mômen lực :ĐKCB của một vật có trục quay cố định là tổng các Mômen lực làm cho vật quay theo chiều kim ĐH bằng tổng các Mômen lực làm cho vật quay theo chiều ngược lại . 
Qui tắc mô men lực có thể áp dụng cho vật không có trục quay cố định không ? 
-Qui tắc Mômen lực còn được áp dụng cho cả trường hợp một vật không có trục quay cố định 
Củng cố và hướng dẫn tự học : 
a. Khi nào một lực tác dụng vào một vật có trục quay cố định mà không làm cho vật quay? 
b. Mômen lực là gì ? 
c. Điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định là gì ? 
1. bài vừa học : 
Trả lời các câu hỏi sau đây : 
T R U C Q U A Y T A M T H O I 
Vui một chút : 
 T A Y Đ O N C U A L U C 
Q U I T A C M O M E N L U C 
 C U O C C H I M 
 M O M E N L Ự C 
H 
H 
N 
N 
T 
T 
H 
H 
L 
L 
L 
H 
N 
H 
T 
Ớ Ù 
P 
O Â 
M 
A 
Y 
Ọ Ï 
C 
T 
Ố 
Qui tắc mômen lực cũng áp dụng đúng với loại vật có đặc điểm này . 
Khoảng cách từ giá của lực đến trục quay 
Có thể dùng qui tắc này để xác định tay đòn của lực 
Một dụng cụ đã đề cập trong bài chỉ có trục quay tạm thời . 
Một đại lượng đặt trưng cho tác dụng làm quay của lực 
Hãy sắp xếp lại các từ chìa khóa cho hợp lí và giải ra nghĩa của chúng 
CHÀO 
TẠM BIỆT