Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 37: Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng (Chuẩn kiến thức)

 Vì sao các ô tô ( tàu ) có hình dạng khác nhau ? 
Hình dạng xe ( tàu ) là yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ của chúng khi chuyển động . 
 Người ta dùng phương pháp nào để nghiên cứu chuyển động của xe và tàu ? 
Người ta thổi những luồng khí ( luồng chất lỏng vào mô huình của ôtô ( tàu và quan sát sự chuỵển động của các luồng khí ( luồn chất lỏng ) 
I.Chuyển động của chất lỏng : 
 Đọc SGK cho biết chuyển động của chất lỏng chia thành mấy loại ? 
Chuyển động của chất lỏng chia thành hai loại : 
- Chảy ổn định ( chảy thành dòng ) và chảy không ổn định ( chảy cuộn xoáy ) 
 Xét chuyển động của chất lỏng lý tưởng ? Chuyển động của chất lỏng thoả mãn điều kiện gì thì được gọi là chuyển động lý tưởng ? 
- Chuyển động lý tưởng của chất lỏng là chuyển động thoả mãn các điều kiện sau : 
- Chất lỏng không nhớt tứ là bỏ qua ma sát trong lòng chất lỏng 
- Vật chuyển động trong chất lỏng không nhớt thì không chịu bất cứ lực cản môi teường nào 
- Chảy ổn định là chảy thnàh lớp hay thành dòng 
- Khi đó vận tốc chảy của chất lỏng tại những điểm khác nhau có thể khác nhau nhưng không thay đổi về độ lớn cũng như hướng 
- Chất lỏng không chịu nén tức là khối lượng riêng của nó không đổi 
II. Đường dòng . Ống dòng : 
 Đọc SGK cho biết đường dòng là gì ? 
1.Đường dòng : 
 a.Định nghĩa : 
 Khi chất lỏng chảy ổn định , mỗi phần tử chất lỏng chuyển động theo một đường nhất định gọi là đường dòng . Các đường dòng không giao nhau . 
b. Tính chất : 
 vận tốc của phần tử chất lỏng tại một điểm có phương tiếp tuyến với đường dòn tại điểm đó và hướng theo dòng chảy 
vận tốc của phần tử chất lỏng tại một điểm có đặc điểm gì ? 
V A 
A 
B 
V B 
Tại những điểm khác nhau vận tốc chảy , vận tốc chảy có thể khác nhaunhưng tại một điểm trên đường dòng thì vận tốc của chất lỏng là không đổi . 
II. Đường dòng . Ống dòng : 
2.Ống dòng : 
Ống dòng là một phần của chất lỏng chuyển động có mặt biên tạo bởi các đường dòng 
Ống dòng là gì ? 
Khi đó một phần tử chuyển động trong ống có thể chạy ra ngoài ống được hay không ? 
Những ống nào có thể được xem là ống dòng ? 
Trong các dòng chảy nơi có vận tốc chảy lớn thì các đường dòng như thế nào ? 
III.Hệ thức giữa tốc độ và tiết diện trong mộtt ống dòng . Lưu lượng chất lỏng 
v 2 
A 
A ’ 
B 
B ’ 
S 1 
S 2 
v 1 
Xét một phẩn ống dòng giữa hai mặt S 1 và S 2 
1.Hệ thức giữa tốc độ và tiết diện trong mộtt ống dòng 
Phần chất lỏng có diện tích S 1 có tốc độ v 1 và và phần có diện tích S 2 có tốc độ là v 2 
Trong khoảng thời gian t phần tử chất lỏng dịch chuyển một đoạn 
 AA = v 1 .t 
Thể tích chất lỏng trong ống AA là V 1 = AA.S 1 = v 1 t.S 1 
Trong khoảng thời gian t phần tử chất lỏng tại B dịch chuyển một đoạn 
 BB = v 2 .t 
Thể tích chất lỏng trong ống BB là V 2 = BB.S 2 = v 2 t.S 2 
Vì chất lỏng không nén được nên V 1 = V 2 
  v 1 S 1 = v 2 S 2 
  
v 1 
v 2 
S 2 
S 1 
 = 
Vậy ta có thể kết luận điều gì về tốc độ dòng chảy và diện tích của tiết diện ống ? 
Vậy trong một ống dòng tốc độ của chất lỏng tỉ lệ nghịch với tiết diện ống . 
v 1 
v 2 
S 2 
S 1 
 = 
2. Lưu lượng của chất lỏng : 
III.Hệ thức giữa tốc độ và tiết diện trong mộtt ống dòng . Lưu lượng chất lỏng 
 Đại lượng A = v 1 S 1 = v 2 S 2 = Sv không đổi được gọi là lưu lượng của chất lỏng trong ống 
Nhận xét : Khi chảy ỏn định , lưu lưọng chất lỏng trong một ống dòng là không đổi ; 
	- NEÁU CHAÁT LOÛNG ÑÖÙNG YEÂN  AÙP SUAÁT TAÏI MOÃI ÑIEÅM TREÂN MOÄT MAËT PHAÚNG NAÈM NGANG NHÖ THEÁ NAØO? 
- BÌNH ÑÖÏNG NÖÔÙC NHÖ HÌNH VEÕ. 
 AÙP SUAÁT p LAØ NHÖ NHAU ( p= haèng soá ) 
	- VAÄY KHI CHAÁT LOÛNG CHUYEÅN ÑOÄNG TRONG MOÄT OÁNG DOØNG NAÈM NGANG THÌ AÙP SUAÁ T ÔÛ NHÖÕNG ÑIEÅM KHAÙC NHAU ( CUØNG NAÈM TREÂN MOÄT MAËT PHAÚNG NAÈM NGANG) COÙ COØN BAÈNG NHAU KHOÂNG? 
IV. Định luật Becnu li cho ống dòng nằm ngang : 
A 
B 
Phát biểu : 
 Trong một ống dòng nằm ngang , tổng áp suất tĩnh và áp suất động tại một điểm bất kì luôn là hằng số . 
Biểu thức : 
p: Gọi là áp suất tĩnh tại điểm đang xét 
1/2 v 2 : áp suất động tại điểm đang xét 
Nhận xét : áp suất tĩnh tại những điểm khác nhau của ống dòng nằm ngang phụ thuộc vào vận tốc tại điểm đó . Chỗ nào vận tốc lớn thì áp suất tĩnh nhỏ và ngược lại . 
Hay áp suất toần phần tại mọi điểm trên ống dòng nằm ngang là như nhau .