Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài: Định luật bảo toàn động lượng (Bản hay)

GV:Nguyễn Ngọc Tốt 
THPT Lê Hồng Phong 
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG 
1/Động lượng 
2/Hệ kín 
3/Định luật bảo toàn động lượng 
 Một người chơi pa-tin đứng yên trên mặt sàn nhẵn , nằm ngang . Người này đón lấy một quả bóng bay đến với vận tốc v theo phương ngang . Sau va chạm với bóng , người có tiếp tục đứng yên ? Nếu không , người vàbóng sẽ chuyển động như thế nào sau va chạm ? 
 BÀI TOÁN MỞ ĐẦU 
Trả lời : người và bóng sẽ chuyển động theo chiều ban đầu của bóng với vận tốc V<v (v: vận tốc của quả bóng ). 
Hỏi : dựa vào kiến thức đã học(các định luật Newton), tìm mối liên hệ giữa V với m ( khối lượng bóng ), M(kl người ) và v 
Nhận xét : 2 véctơ và cùng phương cùng chiều chứng tỏ người và cả bóng chuyển động theo chiều ban đầu của bóng với vận tốc có độ lớn 
ĐỢI! 
Cách khác : dùng định luật bảo toàn động lượng 
Những ưu điểm của việc áp dụng định luật bảo toàn động lượng so với các định luật Newton: 
Các định luật bảo toàn ( trong đó có định luật bảo toàn động lượng ) đúng cho mọi hệ kín từ vi mô đến vĩ mô . 
Còn các định luật Newton chỉ đúng dối với các vật vĩ mô chuyển động với vận tốc nhỏ so với vận tốc ánh sáng 
Bài : ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG  
1/Động lượng 
a)Động lượng của một vật là đại lượng véctơ bằng tích của khối lượng m với vận tốc v của vật ấy : 
b)Động lượng của một hệ vật là tổng véctơ động lượng của tất cả các vật trong hệ 
2/Hệ kín 
Hệ vật đựơc gọi là hệ kín nếu các vật trong hệ chỉ tương tác với nhau mà không tương tác với các vât bên ngoài hệ . 
Lưu ý : 
Trong các hiện tượng nổ , va chạm  thì nội lực tương tác là rất lớn so với ngoại lực . Cho nên hệ vật có thể xem là kín trong các trường hợp này . 
Nếu ngoại lực theo một phương nào đó triệt tiêu thì hệ xem là hệ kín theo phương đó . 
3/ Định luật bảo toàn động lượng 
 Véctơ đông lượng của một hệ kín không đổi theo thời gian 
Trở lại bài tập ban đầu : giải bằng cách dùng định luật bảo toàn động lượng 
Xét hệ gồm người và bóng 
Bỏ qua ma sát . Theo phương ngang , ngoại lực bằng không , nên động lượng của hệ bảo toàn theo phương này . 
Động lượng của hệ trước tương tác : 
Động lượng của hệ sau tương tác : 
Aùp dụng định luật bảo toàn động lượng : 
Chuyển động bằng phản lực của tên lửa