Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 1: Điện tích. Định luật Cu-lông - Trần Viết Thắng

Chöông I. ÑIEÄN TÍCH. ÑIEÄN TRÖÔØNG 
Tieát 1 . ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG 
BÀI GIẢNG VẬT LÍ LỚP 11 - CB 
GV THỰC HIỆN: TRẦN VIẾT THẮNG 
Chöông I. ÑIEÄN TÍCH. ÑIEÄN TRÖÔØNG 
Tieát 1 . ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG 
I. MUÏC TIEÂU 
1. Kieán thöùc 
- Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm ñieän tích ñieåm , ñaëc ñieåm töông taùc giöõa caùc ñieän tích , noäi dung ñònh luaät Cu- loâng , yù nghóa cuûa haèng soá ñieän moâi . 
- Laáy ñöôïc ví duï veà töông taùc giöõa caùc vaät ñöôïc coi laø chaát ñieåm . 
- Bieát veà caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa caân xoaén . 
2. Kó naêng 
- Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa löïc Cu- loâng töông taùc giöõa caùc ñieän tích giöõa caùc ñieän tích ñieåm . 
- Giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän . 
- Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt . 
I – Sự nhiễm điện của các vật . Điện tích . Tương tác điện . 
Sự nhiễm điện của các vật : 
Có 3 cách : 
+ Cọ xát . 
+ Tiếp xúc . 
+ Hưởng ứng . 
- Vật bị nhiễm điện hút được các vật nhẹ . 
Có mấy cách làm một vật nhiễm điện ? 
Làm thế nào để biết một vật nhiễm điện ? 
2. Điện tích . Điện tích điểm 
Điện tích : là tên gọi các vật mang điện , nhiễm điện , tích điện 
Điện tích điểm : 
Điện tích có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách từ điện tích tới điểm xét được gọi là điện tích điểm . 
3. Tương tác điện . Hai loại điện tích : 
Có 2 loại điện tích : 
 + Điện tích dương (q > 0) + Điện tích âm ( q < 0) 
- Lượng điện tích chứa trong vật gọi là điện lượng và ký hiệu là q đơn vị C ( đọc là Cu lông)(giá trị điện tích ) 
- Các điện tích tương tác bằng lực hút hoặc lực đẩy . 
- Cùng dấu thì đẩy nhau ; khác dấu thì hút nhau . 
II – Định luật Cu Lông . Hằng số điện môi : 
Dùng cân xoắn xác định độ lớn lực tương tác giữa hai 
 điện tích điểm q 1 ; q 2 cách nhau r, đặt trong chân không 
q 1 
q 2 
r 
1.Định luật Cu-lông : 
Thí nghiệm: 
Dùng cân xoắn xác định 
độ lớn lực tương tác 
giữa hai điện tích điểm 
q 1 ; q 2 cách nhau r, đặt 
trong chân không 
Saclơ Culông 1736-1806, Pháp 
Cân xoắn Cu lông 
 Cách xác định lực tương tác : 
- Phương của lực tương tác nằm trên đường thẳng nối hai điện tích 
- Chiều : Nếu hai điện tích cùng dấu thi ̀ đẩy nhau . trái dấu thi ̀ hút nhau . 
* Hai điện tích trái dấu 
r 
r 
r 
q 1 
q 2 
q 1 
q 1 
q 2 
q 2 
Hai điện tích cùng dấu 
1.Định luật Cu- lông : 
a. Thí nghiệm : 
b. Kết luận : 
 + F  q 1 .q 2  
 + F  1/r 2 
Trong đó : F là lực điện ( lực Cu lông ) (N) 
 q 1 ; q 2 giá trị điện tích của 2 điện tích điểm (C) 
 r: khoảng cách giữa hai điện tích (m) 
 k = 9.10 9 N.m 2 /C 2 ( hệ số tỉ lệ hay hằng số Cu lông ) 
q 1 
q 2 
r 
2. Lực tương tác giữa các điện tích điểm đặt trong môi trường đồng tính . Hằng số điện môi . 
Điện môi là môi trường cách điện . 
Lực điện ( lực Cu lông ) giữa 2 điện tích đặt trong điện môi . 
* Trong chân không : 
* Trong điện môi : Lực điện giảm  ( lần ) 
Tức là : 
c. Hằng số điện môi  : Đặc trưng cho tính chất cách điện : Chân không :  = 1; Không khí :  1 
q 1 
q 2 
r 
Đặc điểm của véc tơ lực điện : 
Điểm đặt : Lên điện tích bị tác dụng lực điện . 
- Phương : là đường thẳng nối hai điện tích 
- Chiều : lực đẩy ( hướng ra xa 2 điện tích ) nếu q 1 q 2 > 0 ( cùng dấu ) 
 Lực hút ( hướng vào 2 điện tích ) q 1 q 2 < 0 ( khác dấu) 
- Độ lớn : 
q 1 
q 2 
r 
+ 
+ 
q 1 
q 2 
r 
+ 
- 
Câu 1. Trong những cách sau cách nào có thể làm nhiễm điện cho một vật ? 
A. Cọ chiếc vỏ bút lên tóc ;	 
B. Đặt một nhanh nhựa gần một vật đã nhiễm điện ; 
C. Đặt một vật gần nguồn điện 
D. Cho một vật tiếp xúc với viên pin. 
Câu 2 Trong các hiện tượng sau , hiện tượng nào không liên quan đến nhiễm điện ? 
A. Về mùa đông lược dính rất nhiều tóc khi chải đầu ; 
B. Chim thường xù lông về mùa rét ; 
C. Ôtô chở nhiên liệu thường thả một sợi dây xích sắt kéo lê trên mặt đường ; 
D. Sét giữa các đám mây . 
Câu 3: 
Hai điện tích điểm trái dấu có cùng độ lớn 
10 -4 /3 C đặt cách nhau 1 m trong parafin có 
hằng số điện môi bằng 2 thì chúng 
 A. hút nhau một lực 0,5 N.	 B. hút nhau một lực 5 N. 
 C. đẩy nhau một lực 5N.	 
 D. đẩy nhau một lực 0,5 N.