Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 16: Dòng điện trong chân không (Bản đẹp)

TRƯỜNG THPT HÒA BÌNH 
CHÀO MỪNG LỚP 11A5 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
CÂU 1: 
Nêu bản chất dòng điện trong chất khí ? 
Quá trình phóng điện không tự lực là gì ? 
CÂU 2: 
 	 Dòng điện trong chất khí là dòng chuyển dời có hướng của : 
Các electron 
C. Các electron đưa từ bên ngoài vào trong chất khí . 
 B. Các ion mà ta đưa từ vào bên ngoài vào trong chất khí . 
D. Các electron và ion được tạo ra trong chất khí 
Sai rồi 
Đúng 
CÂU 3: 
Tia lửa điện là gì ? 
Hồ quang điện là gì ? 
Điều kiện xảy ra ? 
CÂU 4: 
 	 Hồ quang điện là quá trình phóng điện tự lực của chất khí , hình thành do: 
Phân tử khí bị điện trường mạnh làm ion hóa . 
C. Quá trình nhân số hạt tải điện kiểu thác lũ trong chất khí . 
 B. Catốt bị nung nóng phát ra electron. 
D. Chất khí bị tác động của các tác nhân ion hóa . 
Sai rồi 
Đúng 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG. 
DÒNG ĐIỆN 
TRONG CHÂN KHÔNG. 
BÀI 16: 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
Chân không là gì ? 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Thí nghiệm : 
Anốt A 
Đèn điôt D 
Ca tốt K 
NỘI DUNG 
G 
V 
F 
I A 
R 
A 
K 
Chưa đốt nóng K: I A = 0  không dẫn điện 
Đốt nóng đỏ K 
+ U AK ≤ 0: I A ≈ 0 
+ U AK > 0: I A tăng nhanh rồi bão hòa I bh 
Dây nóng hơn I bh lớn hơn 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1.Thí nghiệm 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
R 
R 
K 
A 
K 1 
K 2 
G 
D 
F 
K1 đóng , K2 mở : 
Hiện tượng : Sự phát xạ nhiệt e 
Nhận xét : Các e bức xạ tụ tập 
 gần catot và không có sự chuyển 
 dời có hướng . 
 => Không có dòng điện trong 
 chân không . 
R 
E 1 
E 2 
R 
K 
A 
K 1 
G 
K2 
Đóng K1 và K2: A nối với (+) và K nối với (-) 
Hiện tượng : Kim điện kế bị lệch . 
Nhận xét : Khi có điện trường ngoài , các e chuyển động về phía anot 
=> Có dòng điện trong chân không . 
R 
E 1 
E 2 
R 
K 
A 
K 1 
G 
K2 
Đóng K1 và K2: A nối với (-), K nối với (+) 
Hiện tượng : Kim điện kế không bị lệch 
Nhận xét : Khi có điện trường ngoài 
 lực điện trường có tác dụng đẩy e 
 trở lại catot 
=> Không có dòng điện 
trong chân không 
R 
E 1 
E 2 
R 
K 
A 
K 1 
G 
K2 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
Thí nghiệm : 
Bản chất dòng điện trong chân không 
 Là dòng chuyển dời có hướng của các electron được đưa vào trong khoảng chân không đó 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
-10 -5 0 5 10 15 
U AK (V) 
 20 
 10 
c 
b 
a 
I A ( mA ) 
 Đồ thị biểu diễn I A theo U AK : 
Khi dây tóc không được đốt nóng . 
Khi dây tóc được đốt nóng đỏ . 
Khi dây tóc đươc đốt nóng ở nhiệt độ cao hơn . 
Quan sát hình vẽ và thực hiện C1? 
C1: 20mA 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Thí nghiệm : 
2. Bản chất dòng điện trong chân không : 
II. Tia ca tốt : 
1. Thí nghiệm : 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
Hãy quan sát thí nghiệm sau . 
K 
 A 
- + 
Rút khí 
- P = P kq  Không phóng điện 
 P đủ nhỏ  Phóng điện tự lực ,  có cột sáng A và vùng tối K 
P = 10 -3 mmHg vùng tối chiếm đầy ống  phát tia âm cực ( tia Catôt ), 
 P giảm tiếp  ngừng phóng điện 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Bản chất dòng điện trong chân không : 
2. Thí nghiệm : 
II. Tia ca tốt : 
1. Thí nghiệm : 
2. Tính chất của tia ca tốt : 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
Thảo luận nhóm để trả lời C2 ? 
C2: Vì quãng đường bay tự do của ion dương nhỏ , năng lượng mà nó nhận được trong quãng đường này không đủ để nó đập vào catốt có thể làm bật các electron. 
Thảo luận nhóm để làm C3? 
C3: Vì khi chân không tốt hơn , e bay từ catốt đến anốt không va chạm với các phân tử khí để ion hóa nó thành ion dương và các e tự do. Không có iôn dương nên không làm catốt phát ra e , do đó không có quá trình phóng điện tự lực . 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Bản chất dòng điện trong chân không : 
2. Thí nghiệm : 
II. Tia ca tốt : 
1. Thí nghiệm : 
2. Tính chất của tia ca tốt : 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
QUAN SÁT CÁC THÍ NGHIỆM SAU: 
K 
 A 
- + 
- 
- 
- Phát ra từ K, vuông góc mặt K,gặp vật cản  bị chặn lại và làm vật đó tích điện âm . 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Bản chất dòng điện trong chân không : 
2. Thí nghiệm : 
II. Tia ca tốt : 
1. Thí nghiệm : 
2. Tính chất của tia ca tốt : 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
K 
 A 
- + 
	- Mang năng lượng lớn : Làm đen phim ảnh , huỳnh quang tinh thể , phát ra tia X, làm nóng vật 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Bản chất dòng điện trong chân không : 
2. Thí nghiệm : 
II. Tia ca tốt : 
1. Thí nghiệm : 
2. Tính chất của tia ca tốt : 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
K 
 A 
- + 
	- Bị lệch trong điện trường và từ trường 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Bản chất dòng điện trong chân không : 
2. Thí nghiệm : 
II. Tia ca tốt : 
1. Thí nghiệm : 
2. Tính chất của tia ca tốt : 
3. Bản chất tia Catôt 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
 Tia catốt thực chất là dòng e phát ra từ catốt và bay tự do trong ống chân không mà không vc với phân tử khí 
R 
R 
K 
A 
K 1 
K 2 
G 
D 
F 
I. Cách tạo ra dòng điện trong chân không : 
1. Bản chất dòng điện trong chân không : 
2. Thí nghiệm : 
II. Tia ca tốt : 
1. Thí nghiệm : 
2. Tính chất của tia ca tốt : 
3. Bản chất tia Catôt 
4. Ứng dụng 
NOÄI DUNG 
DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG 
M àn 
Huỳnh 
quang 
C ặp bản 
Thắng đứng 
C ặp bản 
nằm ngang 
C ực điều khiển 
D ây 
đốt 
Cat ốt 
An ốt 
Ống phóng điện tử 
Đèn hình 
CỦNG CỐ 
 	 Dòng điện trong chân không sinh ra do chuyển động của : 
Các electron phát ra từ catốt . 
C. Các electron phát ra từ anốt bị đốt nóng đỏ . 
 B. Các electron mà ta đưa từ bên ngoài vào giữa các điện cực đặt trong chân không . 
D. Các ion khí còn dư trong chân không . 
CÂU 1 
SAI 
ĐÚNG 
 	 Vì sao người ta kết luận tia catốt là dòng hạt tích điện âm : 
Nó có mang năng lượng . 
C. Nó bị điện trường làm lệch hướng . 
 B. Khi rọi vào vật nào , nó làm cho vật ấy tích điện âm . 
D. Nó làm huỳnh quang thủy tinh . 
CÂU 2 
SAI 
ĐÚNG 
 	 C âu nào dưới đây nói về tia catốt là không đúng : 
Là dòng các e bay từ catôt đến 
C. Phát ra từ anốt và vuông góc mặt anốt 
 B. Mang năng lượng lớn 
D. Là dòng các e bay từ catốt đến anốt . 
CÂU 3 
SAI 
ĐÚNG 
DẶN DÒ 
Xem bài : “ DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT BÁN DẪN” 
. Chất bán dẫn có điện trở suất ntn 
. Khi nào chất bán dẫn bị thay đổi 
. Có mấy loại bán dẫn 
. Hạt tải điện trong chất bán dẫn là gì ?