Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 23: Từ thông. Cảm ứng điện từ (Bản mới)

TỪ THÔNG 
CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
Tổ 3:Lớp11A1 
Trường:THPT Phù Cừ 
I. TỪ THÔNG 
II. HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
Bài 23: TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
III.Định luật Len-xơ 
 về chiều dòng điện 
Từ thông qua (C) tăng : 
=> Dòng điện cảm ứng i trong mạch kín (C) có chiều ngược với chiều dương trên (C) 
a. Thí nghiệm 1(II) : 
S 
N 
0 
G 
Từ thông qua (C) giảm : 
=> Dòng điện cảm ứng i trong mạch kín (C) có chiều trùng với chiều dương trên (C) 
S 
N 
0 
G 
 b) Thí nghiệm 2(II): 
 => Nếu xét các đường sức từ đi qua mạch kín , từ trường cảm ứng ngược chiều với từ trường ban đầu khi từ thông qua mạch kín tăng và cùng chiều với từ trường ban đầu khi từ thông qua mạch kín giảm . 
Kết luận : 
 Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ thông ban đầu qua mạch kín . 
* Phát biểu định luật Len- xơ : 
 Khi nam châm SN dịch chuyển lại gần (C), để chống lại sự tăng của từ thông , đối diện với cực Bắc của nam châm là mặt Bắc , mặt này gây ra lực từ đẩy cực Bắc của nam châm.Do đó dòng điện cảm 
 ứng có chiều như hình vẽ . 
S 
N 
 Cho nam châm SN rơi thẳng đứng chui quaa mạch kín (C) cố định . Hãy xác định chiều dòng điện cảm ứng xuất hiện trong (C). 
 Khi từ thông qua (C) biến thiên do kết quả của một chuyển đông nào đó thì từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại chuyển động nói trên . 
d. Trường hợp từ thông qua (C) biến thiên do chuyển động : 
e) Cách tìm dòng điện I c 
B1)xác định chiều của từ trường B gây ra bởi nam châm. 
B2)Dựa vào định luật Len-xơ tìm chiều của từ trường cảm ứng B gây ra bởi Ic. 
B3)AD quy tắc bàn tay phải hoặc vào nam ra bắc để xác định Ic. 
IV.Dòng điện Fu-cô: 
 * Dòng điện cảm ứng cũng xuất hiện trong các khối kim loại khi những khối này chuyển động trong 1 từ trường hoặc được đặt trong 1 từ trường biến thiên theo thời gian . Những dòng điện cảm ứng đó được gọi là dòng điện Fu- cô . 
Hiện tượng : 
- Khi chưa cho dòng diện chạy vào nam châm , bánh xe quay bình thường . Khi cho dòng điện chạy vào nam châm , bánh xe quay chậm và bị hãm dừng lại 
1. Thí nghiệm 1: 
Hiện tượng : 
2. Thí nghiệm 2: 
_ Nếu chưa có dòng điện đi vào nam châm điện , khi thả ra , khối kim loại quay nhanh xung quanh mình nó 
_ Nếu có dòng điện đi vào nam châm điện , khi thả ra , khối kim loại quay chậm và bị hãm dừng lại 
3. Giải thích : 
 * Theo định luật Len- xơ , những dòng diện cảm ứng này luôn có tác dụng chống lại sự chuyển dời , vì vậy khi chuyển động trong từ trường trên bánh xe và trên khối kim loại xuất hiện những lực từ có tác dụng cản trở chuyển động của chúng . Những lực đó gọi là lực hãm điện từ . 
Do tác dụng của dòng Fu- cô , mọi khối kim loại chuyển động trong từ trường đều chịu tác dụng của những lực hãm từ . Tính chất này được ứng dụng trong các bộ phanh điện từ của những ô tô hạng nặng 
Do hiệu ứng tỏa nhiệt khi khối kim loại chuyển động trong từ trường , ứng dụng trong các lò cảm ứng để nung nóng kim loại 
4. Tính chất và công dụng của dòng điện Fu- cô : 
Nêu một số ứng dụng của dòng điện Fu- cô 
 Sử dụng tác dụng hãm của dòng Fu- cô trong phanh điện từ với xe có tải trọng lớn 
Sử dụng tác dụng nhiệt của dòng Fu- cô tạo ra bếp điện từ 
Công tơ điện 
Một đầu của kim đồng hồ được gắn vào một đĩa kim loại nhỏ (bằng đồng hoặc nhôm), đĩa kim loại đặt trong từ trường của một nam châm vĩnh cửu. Khi kim quay thì đĩa cũng quay theo. 
Quạt điện 
Từ trường biến thiên 
Trong hình 2: những lá thép mỏng được ghép cách điện đặt song song với đường sức từ, làm cho điện trở của lõi sắt sẽ tăng lên nên dòng Fu- cô sẽ yếu hơn. 
Hình 1 
Hình 2 
Cám ơn thầy 
 và các bạn đã theo dõi