Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 25: Tự cảm - Nguyễn Ngọc Thùy Dương

TRƯỜNG THPT TÂN PHONG 
BỘ MÔN VẬT LÝ 
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ 
KHỐI 11 
Giaùo vieân : NGUYEÃN NGOÏC THUYØ DUNG 
KIEÅM TRA BAØI CUÕ 
Caâu 1 
Caâu 2 
Tröôøng THPT Taân Phong 
Boä moân Vaät Lyù 
BAØI GIAÛNG VAÄT LYÙ 11 
GV: Nguyeãn Ngoïc Thuyø Dung 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
BÀI 61 
HI ỆN TƯỢNG TỰ CẢM 
HI ỆN TƯỢNG TỰ CẢM 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
I. THÍ NGHIỆM: 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
MỞ K 
ĐÓNG K 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
Hình 1 
Hình 2 
Mạch điện hình 1 và 2 có gì khác nhau ? 
- Hình 2 có mắc thêm cuộn dây L có lõi sắt ở giữa . 
Hãy quan sát sự cháy sáng của đèn Đ ở hai hình khi đóng khoá K? 
- Khi đóng khoá K, đèn Đ ở hình 1 sáng ngay , đèn Đ ở hình 2 dần dần sáng lên . 
Hãy quan sát sự kh ác nhau của đèn Đ ở hai hình khi m ở khoá K? 
- Khi mở khoá K, đèn Đ ở hình 1 tắt ngay , đèn Đ ở hình 2 sáng loé lên rồi tắt dần . 
V ì sao có sự khác nhau này giữa hai mạch điện ở hình 1 và 2 ? 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
Giải thích : 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
MỞ K 
ĐÓNG K 
I 
I 
- Khi K đóng , dòng điện chạy qua L tăng . 
Xuất hiện dòng điện cảm ứng I C có chiều chống lại sự tăng của dòng điện chính trong mạch . Kết quả là dòng điện I qua đèn tăng chậm . 
tăng 
tăng 
I C 
I 
Neâu bieåu thöùc töø tröôøng cuûa oáng daây sinh ra khi coù doøng ñieän I chaïy qua? 
Neâu bieåu thöùc xaùc ñònh töø thoâng xuyeân qua voøng daây ? 
Caùi gì xuaát hieän khi coù söï bieán thieân töø thoâng qua dieän tích giôùi haïn bôûi voøng daây ? 
I C 
I 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
Giải thích : 
- Khi K môû , doøng điện chạy qua L giaûm nhanh . 
OÁ ng dây cũng sinh ra dòng điện cảm ứng chống lại sự giảm của dòng điện chính . Vì từ thông xuyên qua cuộn dây giảm mạnh nên dòng điện cảm ứng I C lớn , chạy qua đèn làm đèn loé sáng lên . 
giaûm 
giaûm 
I C 
I 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
ĐÓNG K 
MỞ K 
I 
I 
I C 
I 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
 Với phuï thuoäc vaøo daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay phaàn cuûa maïch ñieän goïi laø ñoä töï caûm (L>0). 
Từ trường trong lòng ống dây : 
Từ thông xuyên qua lòng ống dây : 
II. ÑOÄ TÖÏ CAÛM : 
( vì maët phaúng chöùa voøng daây neân ). 
Đơn vị độ tự cảm : Trong hệ SI, đơn vị độ tự cảm là Henry, ký hiệu H 
Haõy neâu bieåu thöùc tính töø thoâng chui qua dieän tích S cuûa voøng daây ? 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
III. SUAÁT ÑIEÄN ÑOÄNG TÖÏ CAÛM: 
Ta có 
Đối với ống dây nhất định L = hằng số , 
Vậy suất điện động tự cảm tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường độ dòng điện chạy trong mạch đó . 
Vôùi 
Do đó : 
Haõy nhaéc laïi bieåu thöùc tính suaát ñieän ñoäng caûm öùng cuûa voøng daây ? 
Haõy nhaän xeùt söï phuï thuoäc cuûa suaát ñieän ñoäng E? 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG CUÛA TÖØ TRÖÔØNG: 
L : ñoä töï caûm ( H) 
I : cöôøng ñoä doøng ñieän qua oáng daây (A) 
W : naêng löôïng töø tröôøng (J) 
 Ñeøn saùng loùe leân khi ngaét khoùa K do coù doøng ñieän caûm öùng sinh ra bôûi töø tröôøng caûm öùng B C . Naêng löôïng cuûa töø tröôøng naøy chöùng minh ñöôïc laø : 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
CUÛNG COÁ 
- Khi ñoùng K, xuaát hieän doøng I C choáng laïi söï taêng cuûa doøng ñieän chaïy qua L => ñeøn saùng chaäm . 
- Khi môû K, xuaát hieän doøng I C choáng laïi söï giaûm cuûa doøng ñieän chaïy qua L => ñeøn saùng loùe leân . 
Töø thoâng xuyeân qua oáng daây : 
L : laø ñoä töï caûm cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch , chæ phuï thuoäc vaøo daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän , L > 0, ñôn vò laø Henry (H). 
- Suaát ñieän ñoäng töï caûm : 
- Naêng löôïng töø tröôøng : 
MỞ K 
ĐÓNG K 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
Caâu 1 : Choïn caâu traû lôøi ñuùng nhaát : 
Ñoä töï caûm L phuï thuoäc vaøo......... 
a) Doøng ñieän trong oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. 
 b) Daïng maïch ñieän hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. 
 c ) Daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay maïch ñieän. 
d ) Daïng hình hoïc cuûa oáng daây hay moät phaàn cuûa maïch ñieän. 
X 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
Caâu 2 : Choïn ñaùp soá ñuùng cuûa baøi toaùn sau: 
Trong maïch ñieän coù ñoä töï caûm L coù doøng ñieän giaûm töø I xuoáng ½ I trong thôøi gian 2 giaây thì suaát ñieän ñoäng töï caûm coù giaù trò laø: 
a) I L 
b) ½ I L 
c) ¼ I L 
d) 1/8 I L 
ÑUÙNG 
SAI 
SAI 
SAI 
KT BAØI CUÕ 
BAØI HOÏC 
I.THÍ NGHIEÄM 
II.ÑOÄ TÖÏ CAÛM 
III. SÑÑ TÖÏ CAÛM 
IV. NAÊNG LÖÔÏNG TÖØ TRÖÔØNG 
CUÛNG COÁ 
HẾT 
CHAÂN THAØNH 
 CAÛM ÔN 
QUYÙ THAÀY COÂ ÑEÁN DÖÏ 
CÂU 1: 
Nêu khái niệm từ thông ? Biểu thức và các trường hợp đặc biệt của từ thông ? 
Return 
Lecture 
- Từ thông đặc trưng cho số đường cảm ứng từ xuyên qua diện tích giới hạn bởi vòng dây . 
Biểu thức : 
Đơn vị : : Từ thông ( Wb ) 
	 B : Từ trường (T) 
	 S : Diện tích (m 2 ) 
Tr ường hợp đặc biệt : 
+ 
+ 
TRẢ LỜI: 
CÂU 2: 
Khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng ? Làm thế nào xác định chiều của dòng điện cảm ứng này ? 
Nêu biểu thức suất điện động cảm ứng ? 
Return 
Lecture 
TRẢ LỜI: 
- Khi có sự biến thiên của từ thông qua diện tích giới hạn bởi một mạch điện kín thì trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng . 
Dòng điện cảm ứng trong mạch điện kín có chiều sao cho từ trường mà nó sinh ra chóng lại sự biến thiên của từ thông sinh ra nó . 
Biểu thức : 
Đối với cuộn dây có n vòng : 
QUI TAÉT XAÙC ÑÒNH CHIEÀU DOØNG ÑIEÄN CAÛM ÖÙNG 
( ÑÒNH LUAÄT LENTZ) 
Doøng ñieän caûm öùng coù chieàu sao cho töø tröôøng maø noù sinh ra choáng laïi söï bieán thieân cuûa töø thoâng sinh ra noù 
I C 
B 
B C 
S 
N 
I C 
B 
B C 
S 
N 
return