Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 25: Tự cảm - Nguyễn Văn Khai

BÀI 25 
TỰ CẢM 
GV: Nguyễn Văn Khai 
Trường THPT Dưỡng Điềm – Tiền Giang 
I. TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MỘT MẠCH KÍN 
+ Một mạch kín , nếu có dòng điện i thi ̀ trong mạch có tư ̀ trường → mạch có tư ̀ thông riêng Φ : 
Φ = L.i 
L: đô ̣ tư ̣ cảm của mạch ( H: henry ) 
1 
+ L của ống dây có N vòng , chiều dài ℓ, tiết diện S: 
L = 4 π .10 -7 S 
N 2 
ℓ 
L = 4 π .10 -7 μ S 
N 2 
ℓ 
Nếu ống dây có lõi sắt thi ̀: 
µ ? 
L ? Đơn vị của L ? 
R 
K 
2 
II. HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM: 
là hiện tượng khi dòng điện trong mạch biến thiên , tư ̀ thông qua mạch biến thiên , trong mạch tư ̣ xuất hiện dđ . cảm ứng . 
1. Định nghĩa : 
2. Một sô ́ ví du ̣ vê ̀ hiện tượng tư ̣ cảm : 
+ Ví du ̣ 1: khi đóng khóa k một mạch điện : 
1 
+ Ví du ̣ 2: khi ngắt khóa k một mạch điện : 
2 
k 
Đ 2 
C 
A 
B 
D 
R 
Đ 1 
L 
1 
- Khi đóng k: đèn Đ 1 sáng lên ngay , Đ 2 sáng lên tư ̀ tư ̀ va ̀ sau đo ́ sáng bình thường . 
- Giải thích : khi đóng k, dòng điện qua L tăng , sđđ tư ̣ cảm xuất hiện chống lại sư ̣ tăng của dđiện nên đèn Đ 2 sáng lên tư ̀ tư ̀. 
Nhận xét hiện tượng va ̀ giải thích ? 
Đ 
L 
k 
Nhận xét hiện tượng va ̀ giải thích ? 
- Khi ngắt khóa k : đèn Đ sáng bừng lên rồi mới tắt . 
- Giải thích : Khi ngắt khóa k, dđiện i L qua L giảm đột ngột làm xuất hiện dđ.cảm ứng i c cùng chiều i L chạy qua đèn Đ làm nó sáng bừng lên rồi mới tắt . 
i L 
Đ 
+ 
- 
K 
MỞ K 
ĐÓNG K 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
III. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG TỰ CẢM: 
+ suất điện động tư ̣ cảm : là sđđ cảm ứng sinh ra do hiện tượng tư ̣ cảm . 
e tc = - 
∆ Φ 
∆t 
, Φ = L.i 
→ ΔΦ = L. Δ i 
Vậy e tc = - L. 
∆i 
∆t 
= - L. 
i 2 – i 1 
t 2 – t 1 
Suất điện động tư ̣ cảm ? 
+ Năng lượng tư ̀ trường của ống dây tư ̣ cảm : 
W = Li 2 
1 
2 
IV. ỨNG DỤNG: 
Với dđ . xoay chiều , cuộn cảm được dùng trong mạch dao động va ̀ các máy biến áp  
Công thức e c ? 
Công thức tư ̀ thông riêng ? 
? 
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP: 
+ Xem câu 4 và 5 Sách giáo khoa . 
+ Giải câu 6, 7, 8 trang 157 Sách giáo khoa vào tập bài tập .