Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 26: Khúc xạ ánh sáng (Chuẩn kiến thức)

Bài 03 
HIỆN TƯỢNG 
KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
I. ĐỊNH NGHĨA : 
 Khúc xạ là hiện tượng chùm tia sáng bị đổi phương đột ngột khi qua mặt phân cách hai mội trường truyền ánh sáng 
(1) 
(2) 
A’ 
A 
II. ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
1) Thí Nghiệm 
S 
i 
r 
R 
N’ 
N 
I 
D 
II. ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
2) Định Luật 
 Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới . 
 Tia tới và tia khúc xạ nằm ở hai bên pháp tuyến tại điểm tới . 
 Tỉ số giữa sin của góc tới và sin của góc khúc xạ là một hằng số : 
n : Hằng số được gọi là chiết suất tỉ đối của môi trường khúc xạ ( môi trường chứa tia khúc xạ ) đối với môi trường tới ( môi trường chứa tia tới ) 
Sini 
Sinr 
= n 
Hay 
Sini = nsinr 
II. ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
 Chú ý : 
 Nếu n > 1 ( môi trường khúc xạ chiết quang hơn môi trường tới )  sini > sinr hay i > r 
  tia sáng khúc xạ đi gần pháp tuyến hơn tia tới . 
 Nếu n < 1 ( môi trường khúc xạ chiết quang kém hơn môi trương tới )  sini < sinr hay i < r 
  tia sáng khúc xạ đi xa pháp tuyến hơn tia tới . 
 i = 0  r = 0  Tia sáng vuông góc mặt phân cách  Tia sáng truyền thẳng . 
2) Định Luật 
Sini 
Sinr 
= n 
Hay 
Sini = nsinr 
III. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
1) Chiết suất tỉ đối 
 Chiết suất tỉ đối được tính bằng tỉ số giữa các vận tốc v 1 và v 2 của ánh sáng khi đi trong môi trường 1 và trong môi trường 2. 
 Công thức : 
 Ý Nghĩa : 
 Chiết suất tỷ đối dùng để so sánh vận tốc truyền ánh sáng trong môi trường này so với vận tốc truyền ánh sáng trong môi trường kia 
 Định Nghĩa 
n  n 21 = 
v 1 
v 2 
III. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
2) Chiết suất tuyệt đối 
 Định Nghĩa 
 Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân không 
 Công thức : 
 Nhận xét : 
Vì v luôn luôn nhỏ hơn c  Chiết suất tuyệt đối của mọi chất đều lớn hơn 1 . 
n 1 = 
C 
v 1 
 Chiết suất tuyệt đối của một môi trường trong suốt cho biết vận tốc truyền ánh sáng trong môi trường đó nhỏ hơn vận tốc truyền ánh sáng trong chân không bao nhiêu lần . 
III. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
2) Chiết suất tuyệt đối 
 Ý Nghĩa 
 Công thức liên hệ giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối : 
 Nếu đặt i = i 1 và r = i 2  Định luật khúc xạ dạng đối xứng sau : 
n 1 sini 1 = n 2 sini 2 
n 21 = 
n 2 
n 1 
III. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG 
2) Chiết suất tuyệt đối 
 Nếu đặt i = i 1 và r = i 2  Định luật khúc xạ dạng đối xứng sau : 
n 1 sini 1 = n 2 sini 2 
i 2 
i 1 
S 
R 
I 
n 1 
n 2 
IV. ẢNH CỦA MỘT VẬT 
O’ 
A 
B 
O 
E 
V.NGUYÊN LÍ THUẬN NGHỊCH TRONG SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
 Nếu ánh sáng truyền từ S tới R, giả sử theo đường truyền là SIJKR , thì khi truyền ngược lại theo tia RK, đường truyền là RKJIS 
S 
I 
n 1 
n 2 
R 
K 
J 
V.NGUYÊN LÍ THUẬN NGHỊCH TRONG SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
S 
I 
n 1 
n 2 
R 
K 
J 
V.NGUYÊN LÍ THUẬN NGHỊCH TRONG SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG